ADHD en burn-out – Waarom opbranden als je altijd energie lijkt te hebben?

ADHD en burn-out: Dit artikel geeft inzicht in ADHD en de relatie tussen ADHD en burn-out. Er bestaat ook ADD, maar dit artikel gaat over het algemeen over ADHD. Het verschil wordt verderop in het artikel nog uitgelegd. Deze blog is dus zeker ook nuttig voor iemand met ADD of met concentratieproblemen zonder etiketje.

Intens druk, dat is het beeld dat veel mensen van ADHD hebben. Veel mensen denken dan dat iemand een beetje rustiger aan moet doen en dat dan alles weer normaal is. Maar ja, als dat niet kan, sta je opeens voor een heel ander ‘probleem’ dan wanneer je gewoon een keer de kolder in je kop hebt.

Het enorme energie niveau met daartegenover de uitputting die iemand voelt met ADHD, is kenmerkend. Het leven van iemand met ADHD is nooit saai. Maar bedenk wel, ‘bovenin’ is het net zo druk als dat iemand zich uit. De gedachtegang draait maar door en er is weinig tijd voor rust. Rust in de zin van ontspanning en relativeren, niet in de zin van rustig aan doen.

> Doe ook eens ontspanningsoefeningen

Kenmerken van iemand met ADHD

• Slecht kunnen concentreren
• Impulsief (geld uitgeven, in woorden, in relaties, ruzies)
• Vaak verslavingsproblematiek (denk ook aan gamen of smartphone)
• Vaak dingen vergeten
• Moeite met opruimen en plannen
• Altijd op zoek naar een (nieuwe) adrenalinekick
• Ongeremd en enthousiast
• Moeite met afronden (studies, taken, projecten)
• Ongeduldig en rusteloos
• Moeite met vaste procedures
• Piekert, veel en snel
• Snel verveeld (veel wisseling in banen, relaties, vrienden)
• Gevoel van onderpresteren
• Super veel energie voor interessante zaken en hierin doorslaan (hyperfocus)
• Vaak dingen kwijt zijn
• Veel slaapproblemen
• Vaak te laat
• Laag zelfbeeld, je denkt slecht over jezelf

Het is dus niet zo dat wanneer je ADHD hebt, je alleen een druk lijf hebt. Ook je gedachten gaan snel, nog sneller dan dat je lijf het bij kan houden

ADHD en burn-out

ADHD heeft veel kenmerken in zich die kunnen leiden naar een burn-out. Veel kenmerken gelden natuurlijk ook voor iemand met ADD. Het grote verschil tussen ADHD en ADD is de H, hoe logisch kan het zijn? De H staat voor hyperactiviteit. Als je last hebt van ADD heb je dus minder last van lichamelijke onrust en ook van impulsiviteit, maar zeker wel van concentratieproblemen en moeite met ordenen en plannen. Ook voor jou is het dus goed om door te lezen.

Als we nu de kenmerken clusteren en deze vertalen naar de relatie met een burn-out, dan zien we dat het eigenlijk logisch is dat iemand met ADHD een verhoogde kans maakt om een burn-out te ontwikkelen.

Concentratie

Concentratie is het vermogen om je focussen op een hoofdprikkel die jezelf kiest. Als je concentratie dus wat minder is dan ben je verhoogd afleidbaar. Je zelfgekozen  hoofdprikkel moet concurreren met de toevallige prikkels in de buurt. Afleidbaarheid is niet een ziekte, maar kan in bepaalde situaties erg lastig zijn en veel energie kosten.

Je verhoogde afleidbaarheid kost dus per definitie energie. In vergelijking met iemand die zich goed kan concentreren ben je over de dag heen meer energie kwijt. Als je overbelast bent vermindert je concentratie nog meer en de cirkel is rond. Een burn-out is nu niet heel veel meer weg.

> Lees ook: Moeite met concentreren

Plannen en ordenen

Iemand met ADHD heeft moeite met ordenen en plannen (door een verminderde concentratie).  Je hebt moeite om taken te volbrengen, het is snel een chaos en in je hoofd en omgeving, je bent veel dingen kwijt, je piekert veel om toch controle te houden en je hebt moeite om op tijd te komen.

Als je dit voor je ziet (ADHD’ers zijn vaak beelddenkers) dan word je al moe, laat staan dat je echte leven er zo uit ziet: Altijd haast, altijd iets kwijt, nooit overzicht hebben, altijd druk in je hoofd, nooit het gevoel hebben dat je controle hebt. Zonder een externe structuur (werk, relatie, omgeving die je veel structuur biedt) is een burn-out nooit ver weg.

Impulsiviteit

Mensen met ADHD zijn bijna altijd impulsief. Waarin is per persoon verschillend. Maar denk bijvoorbeeld aan: met woorden (vaak ruzie), met geld (teveel uitgeven, met verslavingsgevoelige zaken (drank, drugs, seks, gamen), met gedrag wat niet handig is (te hard rijden, ontslag nemen etc.). Impulsiviteit kan verfrissend werken, maar ook veel stuk maken.

Stel je hebt alles op de rit, maar door jouw impulsiviteit krijg je ontslag, uit frustratie ga je vreemd, waarbij je ook nog erg dure cadeau’s weggeeft, dan is een crisis niet ver weg en een burn-out dus ook niet.

> Lees ook: Stemmingswisselingen

Hyperactiviteit

Eens lekker stilzitten of heerlijke rust in het hoofd zijn termen die niet direct herkend worden door iemand met ADHD. Er is altijd, of vaak, onrust. Diegene die na een vergadering het eerste opstaan, is vaak iemand met ADHD. Maar deze onrust kan ook zorgen voor slechte nachten. Doordat de gedachtegang maar niet tot stoppen lijkt te komen is het lastig om echt te ontspannen als ADHD-er.

Zeker wanneer je niet gelijk aan de ritalin of andere medicatie wilt. Het lijkt op een oceaanstomer fullspeed keren in de Westerschelde: bijna onmogelijk. Het zorgt ervoor dat iemand gemakkelijk over zijn eigen grenzen gaat. De onrust zegt: aan de gang, maar het energieniveau hoeft hierbij helemaal niet in de pas te lopen. Weer een verklaarbare reden, dat iemand met ADHD een verhoogde kans op een burn-out heeft.

Wij hebben een uitgebreid artikel voor je klaarstaan over de symptomen van een burn-out. Hierin gaan we in alle op symptomen en bijbehorende klachten.

Gevolgen van ADHD

Daarnaast zijn er nog veel kenmerken die eigenlijk het gevolg zijn van bovenstaande symptomen: Altijd op zoek naar een adrenalinekick, gevoel voor onderpresteren, snel verveeld zijn en altijd op zoek naar interessante dingen schaar ik hier even onder. Het gevoel van onderpresteren neem ik even apart, maar de andere drie hebben allemaal te maken met het volgende:

Het gebrek aan concentratie is het gevolg van een proces op stofjesniveau waarvan noradrenaline er één is. Als er nu adrenaline wordt aangemaakt (iets is leuks, spannends, nieuws etc), dan wordt er ook meer noradrenaline aangemaakt, waardoor de concentratie verbetert. Sterker nog: er ontstaat vaak een hyperfocus: er bestaat voor jou nog maar één hoofdprikkel. Je wilt nog maar één ding: doorgaan met deze prikkel. Je vergeet te rusten, te eten, te luisteren naar je vrouw etc. Ook hierdoor vergeet je naar je grenzen te luisteren.

Gevoel van onderpresteren en laag zelfbeeld:

De kans is aanwezig dat je met ADHD vastloopt in de maatschappij als je je wilt aanpassen aan de omgeving. De omgeving verwacht dat je ‘normaal’ doet. Normaal in de zin van ‘zoals iedereen het doet’. Doordat je opvalt en anders bent dan anderen, is het niet raar dat je je wilt aanpassen. Dit gevoel van aanpassen en vaak negatieve reacties op je gedrag zorgt voor een lage dunk over jezelf, een laag zelfbeeld, waardoor je jezelf nog meer gaat aanpassen.

Als ADHD’er zijn concentratie, ordenen, plannen erg lastig. Hierdoor kan het zijn dat je het werk wat past bij je intelligentieniveau niet kunt doen. De banen die je vol kunt houden zijn vaak van een lager niveau. Er ontstaat dan logischerwijs een gevoel van onderpresteren. Je kunt toch veel meer?

De combinatie van een laagzelfbeeld en een jezelf teveel aanpassen zorgtk ervoor dat je “wegdrijft” bij jezelf, wat weer andere vervelende consequenties kan hebben als: Verslavingen, woede uitbarstingen, chronische stress, zeer korte relaties, depressie en/of een burn-out. Je bent diep van binnen ontevreden of wilt dingen gaat overcompenseren, je gaat teveel je best doen, waardoor je weer je grenzen vergeet.

Lees ook: laag zelfbeeld en burn out

Vaste gewoontes en ADHD

Hoe raar het ook klinkt: een ADHD-er wenst vaak vaste gewoontes. Niet omdat regelmaat of geleid worden zo belangrijk is, maar omdat regelmaat enige rust geeft. Het wegvallen van regelmaat kan zelfs leiden tot heftige angst en paniek aanvallen en emotionele uitbarstingen, gevoed door de stress die hier achter zit. Maar regelmaat zorgt weer voor sleur, iets wat vaak niet goed voelt voor iemand met ADHD.

Maar hoe kun je dan een burn-out voorkomen of herstellen als iemand met ADHD. Daar zal ik een volgende blog aandacht voor zijn. Deze blog kan misschien zorgen voor herkenning van oorzaken, of misschien wel van ADHD. Misschien heb je wel ADHD, maar is het nooit zo gezegd tegen je. En een diagnose is ook niet altijd nodig.

Wat belangrijk is om te weten: heb je concentratieproblemen, weet dan dat er extra aandacht nodig is om niet in de val van een burn-out te belanden. Wil je hier eens over van gedachten wisselen, schroom dan niet om contact op te nemen.

Wil je meer weten over de relatie tussen adhd en burn-out? Herken je je in het profiel van iemand met adhd en burn-out en wil je hier vanaf komen?

Ontdek onze begeleiding bij adhd en burn-out: Persoonlijke coaching 

Bekijk meer over de relatie tussen ADHD en burn-out

Gerelateerde artikelen

• Oorzaken uit de jeugd die een gevolg kunnen hebben voor burn-out
• Stress bij vrouwen met autisme
• De relatie tussen ondernemen, ADHD en burn-out

Hulp bij stress en burn out

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching