Er schuilt nog steeds een groot stigma op pesten en zeker wanneer dit plaatsvindt op je werk. Je wordt gepest op school als je nog niet zo weerbaar bent, maar nu, als volwassen man of vrouw, moet je er maar tegenkunnen. Weerbaar zijn, voor jezelf op kunnen komen en je zegje kunnen doen. De cijfers wijzen uit dat niet iedereen dit kan. Onderstaande infographic laat zien wat de gevolgen van pesten op het werk zijn:
Bron: Rijksoverheid
Beangstigende cijfers, nietwaar? Heb jij te maken met pestgedrag, dan is dit artikel speciaal voor jou!
Wat is pesten?
Pesters ontkennen hun pestgedrag vrijwel altijd. Wanneer je gepest wordt en je spreekt de pester erop aan, dan zal hij zijn gedrag afdoen met ‘ach, ik zat je maar te plagen’ of ‘je kunt gewoon niet tegen een grapje!’.
Psychologen hebben zich over het fenomeen pesten gebogen en het als volgt gedefinieerd. Er is sprake van pesten wanneer iemand:
- Systematisch wordt aangevallen en geïntimideerd en
- sociaal geïsoleerd wordt en vernederende taken moet uitvoeren.
- Continu doelwit is van anderen.
- In een onderdanige rol wordt gedrukt en moeite heeft zich hiertegen te verdedigen.
- Herhaaldelijk wordt gepest (zeker een keer per week) voor een langere tijd (ten minste enkele maanden).
Pestgedrag is dus geen eenmalige gebeurtenis, maar een continu proces.
Het kan op een aantal manieren gebeuren. Het kan zijn dat er over je gekletst wordt, verhalen aangedikt worden en je geen kans hebt om je te verweren. De volgende keer als je dan ergens komt, merk je dat ‘er wat is’ maar niemand die je wil vertellen wat er aan de hand is.
Ook kun je openlijk gepest worden. Je mail wordt dan gecontroleerd door je leidinggevende bijvoorbeeld, of je spullen worden ‘per ongeluk’ stuk gemaakt, er worden vervelende opmerkingen gemaakt over jouw functioneren of jij bent telkens de klos als er vervelende karweitjes gedaan moeten worden
Wie zijn er vaak slachtoffer van pesten?
Sta jij stevig in je schoenen en heb je een gezond portie zelfvertrouwen, dan ben je geen aantrekkelijke zondebok voor een plaaggeest. Maar sta je wat minder goed je mannetje en heb je een specifieke uitstraling, een andere huidskleur, een ‘afwijkende’ voorkeur voor het (andere) geslacht, een bepaald geloof etc., dan kan je een potentieel slachtoffer zijn van treiteren, pesten en saboteren.
Iemand die alles weet over gepest worden is Mandy. Ze is een jonge vrouw van 26, een zachtaardige en vrolijke meid, die graag voor iedereen klaar staat, ook op haar werk. Mandy viel in ongenade bij haar voornamelijk mannelijke collega’s die haar als een bedreiging zagen en haar overgewicht gebruikten om haar ‘klein te krijgen’. Uiteindelijk is dat hen ook gelukt, want Mandy wordt momenteel door ons gecoacht omdat ze een burn-out heeft dankzij het gedrag van haar collega’s. Hoe is het zover gekomen?
Pesten kan leiden tot een burn-out!
Ontdek alle symptomen van een burn-out met onze gratis gids:
download hier alle kenmerken van een burn-out
Het verhaal van Mandy
Mandy kwam ruim een jaar geleden in dienst bij een groot bedrijf op de afdeling Inkoop. Ze kreeg 5 nieuwe collega’s; 4 mannen en 1 vrouw deelden één en dezelfde kantoorruimte. Het hoofd van de afdeling was John. En John was vanaf dag één niet erg enthousiast over Mandy. Het feit dat hij niet betrokken was bij de sollicitatieprocedure en de indiensttreding van een nieuw teamlid zat hem behoorlijk dwars.
De reden hiervan was een conflict tussen de directie van het bedrijf en John. Hierdoor saboteerde hij regelmatig bedrijfsprocessen en nieuwe ontwikkelingen. De leiding passeerde John door zijn negatieve blik op het bedrijf en betrok hem daarom niet bij de aanstelling van een nieuwe inkoopmedewerker. John besloot dat dat hen duur zou komen te staan!
Mandy had op dat moment nog geen idee wat haar boven het hoofd hing. Ze ging enthousiast haar eerste werkdag tegemoet en wilde alles leren. Maar John had besloten haar klein te houden. En daarbij greep hij de kans aan om haar te ‘pakken’ op haar zwakke plek: haar overgewicht. Nog dezelfde dag kwam er de eerste kleinerende opmerking, de start van een treiter campagne die helemaal uit de hand liep. Want John was de koning van de inkoop en de collega’s de onderdanen. Dus kreeg John al gauw bijval van de anderen.
Nog een sabotagetruc die John toepaste, was zo min mogelijk informatie met Mandy te delen. Mandy was leergierig en slim, maar door te verhinderen dat ze zich kon ontplooien tot een waardevolle inkoopster, voelde hij zichzelf veiliger. Want stiekem voelde John zich bedreigd door de inzet en potentie van Mandy.
Waarom pesten mensen eigenlijk?
Zelden zul je gepest worden door een zelfverzekerd persoon die weet wat hij kan en wat hij niet kan. Sommige plaaggeesten hebben een zondebok nodig voor de ontlading van werkstress en werkdruk van bovenaf. Anderen pesten uit een gevoel van afgunst of jaloezie. Zo kunnen ze hun eigenwaarde weer even oppoetsen ten koste van een ander.
Pesten is een groepsproces. Naast de dader en het slachtoffer spelen ook meelopers en aanmoedigers een rol. De meelopers doen actief mee, de aanmoedigers zijn toeschouwers die niet ingrijpen of de dader ontmoedigen. Precies dat gebeurde op de afdeling inkoop. De collega’s van Mandy gingen óf mee met het treitergedrag, óf ze keken toe.
Ze durfden niet tegen het pesten in te gaan omdat ze bang waren voor de consequenties, want voor hetzelfde geld werden zij het volgende slachtoffer van John. Maar daarmee waren ze desondanks mede schuldig aan de belabberde situatie die er voor Mandy ontstond.
Wat typeert pestgedrag?
John was een geboren en getogen pester en Mandy was dan ook niet zijn eerste slachtoffer. Hij trok alles uit de kast om Mandy te ontmoedigen. Naast de vernederende opmerkingen over haar gewicht, sloot hij haar zoveel mogelijk buiten en roddelde met zijn onderdanen achter haar rug om. Natuurlijk voelde Mandy zich buitengesloten en geïsoleerd, maar ze bleef moedig en trouw naar haar werk gaan. Al viel er wel eens (ongezien) een traantje en was ze soms de wanhoop nabij.
Een voorbeeld?
Mandy kwam met de fiets naar kantoor. Ze moest een behoorlijke afstand afleggen en met wat tegenwind kon ze behoorlijk gaan transpireren. Wanneer ze dan het kantoor binnenliep kreeg ze geen ‘Goedemorgen’ van John te horen, maar ‘Je stinkt!’. En als ze vervolgens teveel deodorant had gebruikt, stonk de deo. Wat ze ook deed, ze kon het eigenlijk nooit goed doen. Dit gedrag, ook door middel van afkeurende gebaren en blikken, werd een dagelijks ritueel.
Het e-mail verkeer tussen John en Mandy was ook typerend voor pestgedrag: het bevatte geen aanhef of ondertekening, maar bestond hoofdzakelijk uit commando’s.
Nog een kenmerk van pesten is het verspreiden van geruchten en beschuldigingen via social media. Gelukkig bleef Mandy dit bespaard. John zorgde er zorgvuldig voor dat het treiteren binnen de vier muren van zijn kantoor bleef. Van seksuele intimidatie was uiteraard ook geen sprake en er was geen direct lichamelijk contact, integendeel.
Gevolgen van pesten
Gepest worden is verschrikkelijk. Het gaat gepaard met een stortvloed aan klachten, zowel lichamelijk en psychisch:
- Slaapproblemen, depressiviteit en stress gerelateerde problemen
- Lichamelijke klachten als buikpijn, hoofdpijn, hoge bloeddruk, hartkloppingen en duizeligheid
- Negatieve emoties als verdriet, angst en woede
- Angststoornissen, PTTS en een burn-out
- Twijfelen aan jezelf en je bestaan
- Nauwelijks nog motivatie, betrokkenheid of productiviteit.
Slachtoffers van pesterijen hebben een hoger ziekteverzuim dan gemiddeld en niet zelden mondt pesten uit in het op eigen initiatief nemen van ontslag.
Veel stress doordat je gepest wordt?
Geef een burn-out geen kans.
Sta stevig in je schoenen met onze preventieve coaching
Stress door pesten
Iedereen snakt naar waardering (Prof. William James/Freud). Wanneer je dit niet krijgt, of als het van je afgenomen wordt, voel je je minder dan anderen. Je gaat steeds meer tegen je werk opzien en dat heeft z’n weerslag op alle facetten van je leven.
Mandy had een zachtaardig karakter en was niet weerbaar genoeg om tegen John op te kunnen. Ze kreeg allerlei lichamelijke problemen, was nerveus en doodop en zakte uiteindelijk door het ijs. Dat gebeurde volgens haar als een donderslag bij heldere hemel. Ze kon op een ochtend gewoonweg haar bed niet meer uitkomen.
Ze was een half jaar, ondanks haar heftige stressklachten, stug naar haar werk blijven gaan. Ook na talloze slapeloze nachten was ze elke ochtend toch weer op haar fiets gestapt. Maar op die dag had ze in geen enkel opzicht nog de moed én de kracht om naar haar werk te gaan. Ze voelde zich van het ene op het andere moment zo ziek, dat ze alleen nog huilend onder haar dekbedje wilde schuilen. Ze meldde zich voor het eerst ziek…
De diagnose van de huisarts was helder: Mandy had een burn-out. En omdat een burn-out niet maar zo oplost in het niets, werd ze genoodzaakt te zoeken naar hulp die bij haar zou passen.
Wat kun je wettelijk doen tegen pesten op het werk?
Mandy had een beroep kunnen doen op de Arbowet, hoofdstuk 1, die zegt:
Werkgevers zijn op grond van deze wet verplicht om een beleid te voeren dat erop gericht is om deze vorm van arbeidsbelasting te voorkomen of te beperken. Het Arbobesluit werkt deze verplichting in afdeling 4, hoofdstuk 2, artikel 2.15 verder uit en verplicht werkgevers om de risico’s in kaart te brengen in een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. Daarnaast moeten in het Plan van Aanpak maatregelen worden opgenomen ter voorkoming van pesten. Het personeel moet vervolgens worden voorgelicht over de risico’s en de maatregelen die het bedrijf heeft getroffen. De werkgever dient al deze acties aantoonbaar uit te voeren.
Bron: wat zegt de wet over pesten? van de Rijksoverheid.
Maar deze suggestie was voor haar destijds niet bespreekbaar. Ze wilde het zelf oplossen. Maar er kwam ook schaamte bij kijken en het stigma dat er rust op slachtoffers van pestgedrag, zoals de indruk dat ze zielig zijn of slap.
Burn-out door pesten
Wanneer de stress te erg wordt en je maar blijft proberen toch waardering te krijgen, maar telkens de deksel op je neus krijgt, loop je jezelf op een gegeven moment voorbij. Je holt jezelf lichamelijk en mentaal volledig uit. Er komt een moment waarop je je leeg voelt en op bent: je hebt een burn-out. Zoals Mandy en zoals 1 op de 10 werknemers, zoals genoemd in de infographic aan het begin van dit artikel.
Het gevoel dat je niks waard bent is een zeer belangrijke reden bij het krijgen van een burn-out!
Mandy koos voor hulp bij haar herstel voor persoonlijke coaching bij Meulenberg Training & Coaching. Ze voelde er weinig voor om in een steriel kantoor te praten over de oorzaak en gevolg van haar burn-out en koos voor coaching in de natuur. Daarmee sloeg ze twee vliegen in één klap: de beweging in de frisse lucht was niet alleen goed voor haar gemoedstoestand, maar ook een ondersteuning bij het verliezen van wat gewicht.
Naast de BERG-methode ( Bewegen, Eten, Rust en Gedrag) besteden wij veel aandacht aan haar mentale weerbaarheid. Haar eigen persoonlijkheid komt uitgebreid aan de orde. De eerste successen op het gebied van zelfvertrouwen en eigenwaarde hebben wij inmiddels geboekt (én gevierd!).
Een zoektocht naar de oorzaak van de burn-out van Mandy was overbodig: het was direct helder wat haar had zo had opgebroken. Niet altijd is dit het geval. Heb jij hulp nodig om de vinger op de wond te leggen, dan helpen we je graag. Wij staan unaniem achter jou als slachtoffer: Stop het pesten!
Niet iedere coach kent alle ins en outs van een burn-out.
Een geschikte is er eentje die gespecialiseerd is in een burn-out.
Zo’n gespecialiseerde coach vind je hier: coaching bij burn-out
Gerelateerde artikelen
Het kan zijn dat je meer wilt weten over bepaalde onderwerpen die in dit artikel zijn aangehaald. Hier vind je meer informatie over:
Hulp bij stress en een burn-out
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is een pittige job. Hoe langer de stress heeft geduurd, hoe langer je bezig bent met het herstel. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in stress en burn-out klachten.
Omdat elke burn-out anders is (er zijn tientallen verschillende symptomen die wijzen op een burn-out), is onze kennis die wij in de loop der jaren hebben opgebouwd enorm waardevol voor jouw herstel. In het begin werken we samen van dag tot dag aan jouw herstel. Na verloop van tijd gaan we kijken naar de dag van morgen: wat heb jij nodig om ervoor te zorgen dat je niet opnieuw in je valkuilen stapt? Wij zorgen er samen met jou voor dat jij je leven lang plezier hebt van onze 1-op-1 coaching!
Bekijk ons aanbod voor:
Ben van nature best wel extravert. Maar tijdens mijn burnout was hier niks meer van over. Gelukkig is het extraverte wel weer teruggekomen.
Uhm deze reactie hoort hier niet thuis. Kan het helaas niet weghalen.
Ik ben van nature wel assertief maar toch word ik op een slinkse manier gepest op het werk. Het begon met een collega die mij attendeerde op een fout, die moest volgens haar hersteld worden. Ik gaf aan dat dit niet klopte maar ik moest het corrigeren. Zo gezegd zo gedaan maar na maanden bleek toch dat ik gelijk had en dat zij het fout had. Nu is ze na het vertrek van mijn toenmalige leidinggevende, mijn leidinggevende geworden. Daarmee is het begonnen, ik mijd haar het liefst waar ik kan maar zij zoekt altijd wel iets om in contact te komen. Zo heeft ze mij al meerdere keren waar mijn collega’s bij zijn bekritiseerd. Of het terecht is of niet, professioneel is het zeer zeker niet. Het zijn geniepige dingen zoals belangrijke informatie doel bewust voor mij achter houden, dwars liggen met thuiswerken, mijn mail controleren, geen koffie voor mij halen maar wel voor de rest van mijn collega’s. Inmiddels roept het spanning bij mij op, voel ik mij zieker worden, ik ben moe en geprikkeld en trek mijzelf steeds meer terug. Mijn zelfvertrouwen krijgt ook een flinke deuk, ik twijfel aan mijzelf en vraag mij regelmatig af of het niet door mijn eigen houding komt. Ik heb aangegeven dat ik de manier van haar handelen niet prettig vind en dat ik daar geen goed gevoel bij heb. Ik krijg steevast te horen dat het mijn gevoel is en daarmee is de kous wat haar betreft af. Monddood word je gemaakt, ik praat niet meer omdat ik geen zin meer in de confrontatie heb. Inmiddels zit ik ziek thuis, ik ga vanmiddag met mijn huisarts praten en zal blij zijn als ik ontslag zou krijgen. Gelukkig heb ik een tijdelijk contract en die gaat als het aan mij ligt echt niet verlengd worden. Een vaststellingsovereenkomst zou fijn zijn, het zou mij rust en tijd geven om op zoek naar ander werk te gaan. Uit mijn verhaal blijkt maar weer dat ook assertieve mensen met pesten te maken krijgen. Ben je te mondig dan word je ook keihard afgestraft……
Hoi carola,
Zeker waar hoor! Assertief zijn wil nog niet zeggen dat je nergens tegenaan loopt. Hoe is je gesprek gegaan?