Stoppen met piekeren: wat kan je doen tegen piekeren? (+ 7 praktische tips)

Snak je ernaar om te stoppen met piekeren? Niet kunnen slapen door piekeren is vaak één van de vervelendste gevolgen en kan leiden tot vermoeidheid en chronische stress. Is dit herkenbaar? Heb je ook af en toe zo’n slapeloze nacht, waarin je alleen maar in je bed ligt te woelen en te piekeren? Iedereen heeft weleens last van piekeren. Je denkt dan aan negatieve dingen en problemen zonder dat je tot een oplossing komt. Eigenlijk heeft piekeren dus helemaal geen zin, want het vermindert de kwaliteit van je leven. Maar toch doe je het. Waarom? Hoe komt het dat de een meer piekert dan de ander? En kun je deze piekergedachtes doorbreken? Hoe kun je stoppen met piekeren?

In dit artikel ga je aan de hand van 7 praktische tips ontdekken wat je kan doen tegen piekeren, want het maakt je onrustig, gestrest en ongelukkig. In plaats van dat je even goed aan het opladen bent om meer energie te krijgen, slaap je slecht en lig je alsmaar wakker. Daar is dus gelukkig iets aan te doen. Het is tijd voor meer kalmte, rust in je hoofd en goede zelfzorg!

Dit moet je weten als je wilt stoppen met piekeren

• Wat is piekeren?
• De oorzaken van piekeren
• De gevolgen van piekeren
• Niets veranderen aan het verleden
• Piekeren en stress versterken elkaar
• Piekeren en burn-out
• Stoppen met piekeren? Je kan het leren! (+ 7 tips)

Wat is piekeren? 

Natuurlijk is het noodzakelijk om na te denken om problemen op te lossen of te voorkomen. Het wordt pas vervelend wanneer je je gedachten niet meer kunt controleren. Wanneer ze je plotseling te binnen schieten op ongeschikte momenten of ze je bijvoorbeeld uit je slaap houden. Bij piekeren komen steeds dezelfde gedachten opnieuw terug en je kunt die gedachten niet stoppen. Meestal leiden piekergedachten niet tot een oplossing. Je blijft hangen in een eindeloos gedraai. Je blijft als het ware in cirkels denken. Je bent dan van nadenken verzeild geraakt in overmatig piekeren. Hoe ben je in deze gedachtencirkels terechtgekomen?

De oorzaken van piekeren

Als je wilt stoppen met piekeren, moet je eerst weten waarom je piekert. Meestal gaan piekergedachten over problemen die in je leven spelen. Je hoopt dat je deze op kunt lossen door er heel veel over na te denken. Daarom gaan piekergedachten vaak over problemen op het werk, relatieproblemen, het halen van een examen, een presentatie die je moet houden, het bezoek aan een arts, of je verhouding tot anderen, zoals een kritische opmerking van een vriend. Je kunt piekeren over de toekomst, maar ook over gebeurtenissen uit het verleden. Je kunt zelfs piekeren over het feit dat je piekert.

Waarschijnlijk heb je het gevoel dat piekeren je helpt om beter met je problemen om te gaan of om problemen te voorkomen. Door maar genoeg ‘wat als’ situaties in te beelden, kun je je beter voorbereiden op wat komen gaat. De vraag is alleen: helpt het piekeren hier echt bij? Heb je een probleem weten te voorkomen doordat je er hard over hebt gepiekerd of zou het probleem zich anders ook niet hebben voorgedaan? Heb je je angsten weg gepiekerd of zouden die ook wel weg zijn gegaan zonder erover te hebben liggen tobben? Jij weet natuurlijk wel dat piekeren eigenlijk geen zin heeft. Maar het onbewuste deel van je brein denkt dat piekeren echt helpt en besluit nog meer te piekeren.

De gevolgen van piekeren

Aangezien piekeren meestal niets oplevert, is het eigenlijk verspilde tijd en energie. Behalve dat het zonde van je energie is, kan piekeren vervelende gevolgen hebben. Het heeft invloed op hoe je je voelt. Je kunt je er onzekerder door gaan voelen of angstig en bedroefd. Je krijgt niet gedaan wat je moet doen, omdat de gedachten je afleiden.

Je gaat piekeren over de gevolgen van het piekeren en belandt in een vicieuze cirkel.

Teveel piekeren kan leiden tot ernstige stressklachten, somberheidsklachten, spanningshoofdpijn, een ochtenddepressie of slapeloze nachten.  Piekeren over de toekomst gaat vaak samen met angstgevoelens. Je bent bezorgd en vraagt je steeds af ‘wat als…?’.

Je spieren spannen zich ongemerkt en onnodig aan en op den duur ga je je moe en lusteloos voelen. Piekeren over dingen die gebeurd zijn in het verleden kan je een somber of een boos gevoel geven. Wanneer deze gevoelens ernstig uit de hand lopen spreken we van een paniekstoornis.

Zie ook: Eerste tekenen van burn-out: 13 symptomen die je beslist in de gaten moet houden!

Niets veranderen aan het verleden

Piekeraars weten vaak wel dat ze niets aan het verleden kunnen veranderen, maar blijven toch hangen in negatieve herinneringen en kunnen zich niet meer concentreren op school, op het werk of op andere bezigheden. Het voortdurende gepieker kan er voor zorgen dat je moeilijk in slaap komt en dat heeft weer verdere gevolgen. Of je bent zo moe dat je als een blok in slaap valt, maar na een paar uur word je wakker en lig je weer te piekeren.

Doordat je niet aan voldoende nachtrust komt, kunnen je problemen nog erger lijken en krijg je overdag nog minder gedaan. Dit kan zelfs zo erg worden dat je helemaal geen zin meer hebt om dingen te ondernemen. Uit onderzoek blijkt dat teveel piekeren uiteindelijk tot stress, burn-out, depressie, alcoholisme, eetziektes en zelfs hart- en vaatziektes kan leiden. Je kunt dus maar beter stoppen met dat gepieker. Helaas lijkt dat makkelijker gezegd dan gedaan. Alleen het idee dat je met iets moet stoppen waar je geen grip op lijkt te hebben, kan je al stress veroorzaken.

Piekeren en stress versterken elkaar

Piekeren is een reactie om met stress om te gaan. Je bent ergens gestrest over en piekert dan over een oplossing. Wanneer je over iets loopt te piekeren, voel je je nooit ontspannen. Piekeren doe je over zaken waar je last van hebt, je zorgen over maakt of tegen opziet. Je lichaam reageert hierop met een stressreactie en maakt het stresshormoon cortisol aan. Nu blijkt dat cortisol het piekergedrag ook nog eens versterkt. Piekeren en stress houden elkaar dus in stand of versterken elkaar zelfs!

Realiseer je dat piekeren dus niet alleen een gevolg kan zijn van stress of een burn-out, maar op zijn beurt ook een belangrijke stressveroorzaker en een energielek is. Piekergedrag moet je daarom echt serieus nemen en zo snel mogelijk aanpakken.

Piekeren en burn-out

Piekeren is een van de symptomen van stress en teveel stress kan uiteindelijk leiden tot een burn-out. Het is bekend dat piekeren psychische klachten zoals een burn-out kan veroorzaken. Meestal zijn het niet zo zeer de gebeurtenissen of problemen van iemand die stressreacties veroorzaken, maar vooral het gepieker erover.

Als je eenmaal een burn-out hebt, heb je waarschijnlijk nog meer last van negatieve, kritische gedachten. Je kunt slechter slapen en blijft maar piekeren. Dit kost je energie die je niet hebt tijdens een burn-out.

Stoppen met piekeren? Je kan het leren! (7 tips)  

Ooit gehoord van de quote van Henry Ford: “Whether you think you can or think you can’t, you’re right”? Hoe dan ook, je kan stoppen met piekeren als je ook hiervan overtuigd én bereid bent om stappen te nemen.

Om je wegwijs te bieden heb ik 7 handige tips voor je als wilt stoppen met piekeren:

1. Laat de controle los
2. Schrijf je gedachten op
3. Los het probleem op
4. Train je gedachten
5. Onderzoek je angst
6. Kom in beweging
7. Neem iemand in vertrouwen

Laat de controle los

De eerst stap die je moet zetten om te stoppen met piekeren is beseffen dat je niet alles onder controle kunt hebben. Mensen die veel piekeren willen vaak alles in hun leven onder controle hebben. Voel jij je verantwoordelijk voor alles in je leven gebeurt en wil je er controle over hebben? Als iets misgaat, betekent dat dan dat jij iets verkeerds hebt gedaan? Bedenk dan dat niet alles het controleren waard is.

Je bespaart jezelf een hoop stress door af en toe iets negatiefs te accepteren. Bovendien is het onmogelijk om alles onder controle te hebben. Het is gewoonweg zinloos om te piekeren over dingen zoals het weer waar je geen controle over hebt. Hoe meer je de controle leert los te laten, hoe meer ontspannen je je zult voelen en hoe minder je zult piekeren.

Zie ook: Onrust: wat zijn de oorzaken?

Schrijf je gedachten op

Je gedachten opschrijven is een goede manier om piekeren tegen te gaan. Soms heb je zoveel piekergedachten dat het een chaos in je hoofd lijkt. Het kan dan heel verlichtend en verhelderend zijn je gedachten op papier te zien.

Als je al je gedachten hebt opgeschreven, kun je ze rangschrikken in thema’s, zoals bijvoorbeeld geld of kinderen en ze vervolgens prioriteiten toekennen en besluiten er wel of niet mee aan de slag te gaan. Gaat er iemand dood als ik hier niets aan doe? Wie heeft er last van als ik hier niets aan doe? Welke invloed kan ik uitoefenen om dit probleem op te lossen? Op deze manier analyseer je structureel al je piekergedachten.

Soms kan het gepieker je van je werk afhouden of je ´s nachts van je slaap beroven. Zorg er daarom voor dat je altijd een schriftje of kladblaadje met een pen bij je hebt of op je nachtkastje hebt liggen, zodat je je gedachten van je af kunt schrijven.

Los het probleem op

Waarschijnlijk pieker je en denk je dat je daarmee het probleem oplost. Maar het tegenovergestelde is waar. Piekeren kost veel tijd en energie, maar staat juist de oplossing in de weg. Vraag jezelf daarom af of je het probleem kunt oplossen. Als het in jouw macht ligt het probleem op te lossen, vraag jezelf dan af wat je al gedaan hebt om het op te lossen. Nog niets? Ga dan met de vorige tip aan de slag en schrijf op wat je gaat doen om het probleem op te lossen.

Train je gedachten

Misschien denk je dat je niet kunt stoppen met piekeren, omdat je geen controle over je gedachten kunt hebben. Misschien zul je je gedachten inderdaad nooit perfect kunnen controleren, maar je kunt ze wel trainen. Je kunt dit doen door je concentratie te verleggen van het gepieker. Probeer elke keer als het piekeren weer begint, je gedachten op iets anders te richten. Ga iets doen.

Moet je nog een wasje draaien, een taak afronden, een klusje klaren? Zodra je merkt dat je weer afdwaalt naar piekergedachten, richt je je concentratie weer op iets anders. Je gedachten trainen kost tijd. Wees geduldig met jezelf en je zult zien dat met de tijd de piekergedachten jou niet meer onder controle hebben, maar jij controle over je gedachten hebt.

Onderzoek je angst

Je piekert, omdat je ergens bang voor bent. Als je dus wilt stoppen met piekeren, moet je dus je angst onderzoeken. Waar ben je precies bang voor? Wat is het ergste dat je kunt overkomen? Hoe groot is de kans dat dit gebeurt? Kun je ermee leven? Door je angst op deze manier te onderzoeken en je gedachten te analyseren, zul je je angsten beter onder controle krijgen. En dat zonder erover te piekeren.

Zie ook: Gevoelig voor de mening van een ander? 

Kom in beweging

Ten slotte is in beweging komen een effectieve manier om te stoppen met piekeren, stress te verminderen en beter te slapen. Denk bijvoorbeeld aan wandelen en hardlopen. Een halfuurtje matig intensief hardlopen per dag kan al voldoende zijn om je zorgen letterlijk uit je hoofd te krijgen en andere klachten die piekeren hebben veroorzaakt, te verlichten.

Zie ook: Geen zin om te sporten?

Neem iemand in vertrouwen

Je kunt ook stoppen met piekeren door er met iemand over te praten. Neem iemand in vertrouwen en vertel alles waar je je zorgen over maakt en praat over de problemen die je bezig houden. Vaak voel je je opgelucht en rustiger als je je hart hebt kunnen luchten. Negatieve gedachten kunnen in je hoofd heel groot lijken en het piekeren maakt dat alleen maar erger. Door iemand in vertrouwen te nemen, kun je dingen weer in het juiste perspectief zien.

Helpen bovenstaande tips niet? Heb je erg veel last van piekeren? Of heb je hulp nodig om te stoppen met piekeren, omdat het je veel stress veroorzaakt of denk je dat je mogelijk ook een burn-out hebt. Aarzel dan niet om hulp in te schakelen. We helpen je graag bij het proces om te stoppen met piekeren. Neem vrijblijvend contact met ons op.