Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (kortweg DSM) is een classificatiesysteem waarin criteria gekoppeld zijn aan een bepaalde psychische stoornis of ziektebeeld. De stoornissen en de criteria van deze stoornissen zijn opgenomen in een handboek, uitgegeven door de American Psychiatric Association (APA) [1]. De DSM-5 is simpelweg het vijfde versie handboek van dit systeem. In de onderstaande tekst lees je hoe de DSM-5 zoal tot stand is gekomen, wat het verschil is met andere versies, wat de DSM-5 criteria van een angststoornis zijn en wat enkele voorbeelden hiervan zijn. Ook gaat we gaan ook verder in op hoe een angststoornis overwonnen kan worden en hoe jij na het overwinnen van een angststoornis je leven weer op de rit krijgt.
Hoe is de DSM-5 ontstaan
De DSM-5 criteria zijn gebaseerd op basis van (nieuwe) wetenschappelijke onderzoeken, die zijn uitgevoerd volgens de daarvoor geldende richtlijnen. Het handboek is ontwikkeld door tal van experts, en heeft als doel om helderheid en uniformiteit te bieden in de vele verschillende soorten diagnoses op het gebied van psychotische stoornissen en ziektebeelden. Hierdoor wordt het makkelijker voor psychologen, psychiaters, zorgverzekeraars en huisartsen om bepaalde klachten beter te kunnen plaatsen en om als bepaalde stoornissen en ziektebeelden te kunnen categoriseren.
Wat is het verschil tussen DSM-5 en eerdere versies?
De DSM is door de jaren heen geregeld veranderd en hierdoor op vele vlakken verbeterd. Dit kan bijvoorbeeld komen door nieuw gepubliceerde onderzoeken, of simpelweg door veranderingen in de maatschappij. De belangrijkste verschillen met de nieuwste DSM bevinden zich met name in de hergroepering van classificaties. Ook zijn er veranderingen doorgevoerd in de classificatiecriteria en zijn er meer dimensionele aspecten van psychiatrische stoornissen meegenomen in de classificatie. Ten slotte zijn er ook ‘specificaties’ toegevoegd. Dit zijn de beschrijvingen van aspecten die de diagnose en de classificatie verfijnen en valideren. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de aard en klinisch relevante items van de stoornis.
Wat zegt DSM-5 over een angststoornis?
In de DSM-5 wordt een angststoornis omschreven als een excessieve angst en bezorgdheid (bange voorgevoelens), die gedurende minstens 6 maanden vaker wel dan niet aanwezig is en betrekking heeft op dagelijkse gebeurtenissen of activiteiten. Angststoornissen behoren tot de meest voorkomende vormen van psychopathologie bij zowel kinderen als bij adolescenten. Ook volwassenen kunnen een angststoornis hebben.
Vaak vinden mensen die een bepaalde angst hebben het lastig om zijn of haar bezorgdheid hierover onder controle te houden. Vaak heeft de persoon ook last van diverse klachten, zoals rusteloosheid, moeite met concentreren spierspanning of slaapproblemen. De angsten en daaropvolgende klachten kunnen vervolgens tot beperkingen in het sociale of beroepsmatig functioneren leiden.
Welke soorten angststoornissen zijn er volgens DSM-5?
Gezien er vele verschillende soorten angststoornissen zijn, en de aard van een angststoornis niet altijd helder is, heeft de DSM-5 het begrip angststoornis in verschillende categorieën verdeeld. Hierdoor kan een stoornis of aandoening beter begrepen worden. De DSM-5 maakt onderscheid tussen de volgende angststoornissen:
1. Paniekstoornis
2. Agorafobie
3. Specifieke fobie
4. Sociale angststoornis
5. Gegeneraliseerde angststoornis
6. Separatieangststoornis
7. Selectief mutisme
8. Angststoornis door een middel of medicatie
9. Angststoornis door een andere medische aandoening
10. Anders of ongespecificeerde angststoornis
Paniekstoornis
Er is spraken van een paniekstoornis wanneer je regelmatig plotseling overvallen wordt door een extreme angst of door een gevoel van intens onbehagen. De paniekaanvallen duren doorgaans enkele minuten tot een half uur. Indien je geregeld een paniekaanval hebt is er spraken van een paniekstoornis. Een paniekstoornis kan tot hevige psychische klachten leiden.
Specifieke/enkelvoudige Fobie
Indien je slechts voor één bepaald ding, dier of situatie extreem bang bent, is er spraken van een specifieke/enkelvoudige fobie. Waarvoor je deze specifieke angst hebt kan van alles zijn. Bekende specifieke/enkelvoudige fobieën zijn bijvoorbeeld een fobie voor hoogte, spinnen of voor een bezoek aan de tandarts. Hoe je van deze fobie afkomt is vaak lastig te bepalen en hangt af van het type fobie.
Sociale Fobie
Een sociale fobie, ook wel sociale angst genoemd, houdt in dat je bang bent in sociale situaties. Zo kun je bijvoorbeeld bang zijn dat andere mensen je niet aardig vinden, bang om kritiek te krijgen, of bang om gepest of uitgelachen te worden. Mensen met een sociale fobie gaan sociale contacten en sociale activiteiten vaak uit de weg en komen hierdoor in een isolement terecht. Dit kan ernstige klachten leiden en vele uiteenlopende gevolgen hebben.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Een posttraumatische stressstoornis (kortweg PTSS) is een angststoornis die veroorzaakt is door iets engs of schokkends (een trauma), dat vaak niet goed verwerkt is. Indien je PTSS klachten hebt kan het aanvoelen alsof de nare gebeurtenis je nog steeds achtervolgt, zoals door nachtmerries en vaak zeer realistische herinneringen (flashbacks). Een PTSS heeft vaak heftige psychische gevolgen en kan in sommige gevallen ook tot lichamelijke klachten leiden.
Gegeneraliseerde angststoornis
Een gegeneraliseerde angststoornis wordt ook wel een piekerstoornis genoemd, en houdt dan ook in dat je voortdurend overbezorgd bent en veel piekert. Dit kan op vele gebieden betrekking hebben en hangt af van je situatie. Heel veel mensen hebben vaak (lange tijd) last van een gegeneraliseerde angststoornis. Indien je te vaak en te lang over een bepaalde kwestie piekert kan dit tot serieuze psychische en lichamelijke klachten leiden.
Dwangstoornis (obsessief-compulsieve stoornis)
Een dwangstoornis is een stoornis waarbij je last hebt van dwanggedachten (obsessies). Deze dwanggedachten kunnen ervoor zorgen dat je bepaalde rituele handelingen steeds herhaald. Zoals dwangmatig vaak je tandenpoetsen. Indien je deze handeling niet uit kunt voeren kan dit leiden tot hevige angstgevoelens.
Separatieangststoornis
Een separatieangststoornis is de extreme angst om gescheiden te worden van een persoon aan wie je gehecht bent. Dit komt vaak bij kinderen voor die geen afscheid kunnen nemen van de ouders of verzorgers. Ook volwassenen kunnen hier last van hebben. Dit kan tot serieuze klachten leiden en hevige problemen opleveren in relaties.
Kan ik mijn angststoornis overwinnen?
Een angststoornis kan vele gevolgen hebben. Zo kan een gevoel van angst leiden tot rusteloosheid, concentratie en geheugenproblemen, een laag zelfbeeld, en tal van andere klachten. Echter hoeft een angststoornis niet altijd permanent te zijn en kan tijdelijk van aard zijn. Je kunt je angststoornis dan ook overwinnen. Een angststoornis kan bijvoorbeeld gerelateerd zijn aan een periode in je leven of door diverse omstandigheden.
Het is altijd belangrijk om in kaart te brengen wat je angststoornis wellicht kan veroorzaken en versterken. Hiervoor is het belangrijk om goed op symptomen te letten. Indien je duidelijk in kaart hebt wat jouw stoornis daadwerkelijk veroorzaakt of versterkt, kun je gaan kijken naar wat jouw symptomen kunnen verminderen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het mijden van bepaalde activiteiten of juist van bepaalde activiteiten een gewoonte maken. Denk bijvoorbeeld aan meditatie, wandelen of regelmatig je gedachten op papier schrijven.
Leven na het overwinnen van mijn angststoornis
Nadat je jouw angst overwonnen hebt, en (vrijwel) geen last meer hebt van angstige gedachten, is het belangrijk om dit door te zetten. Breng in kaart wat voor jou goed heeft geholpen bij het verminderen van jouw angststoornis. Ga na wat voor jou een rustig gevoel opleverde en jou kalmeerde. Indien je het lastig vindt om jouw angsten los te laten, of indien je het lastig vindt om jou leven na de angststoornis weer op te makken, is het aan te raden om goede begeleiding te zoeken. Begin bij het vragen om hulp bij vrienden en familie leden en indien nodig bij een expert.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Bronnen
- Wikipedia.nl – American Psychiatric Association – gevonden op 10-05-2022
Link naar pagina op wikipedia.nl - NVVP.net – DSM-5 – gevonden op 10-05-2022
Link naar pagina op nvvp.net - Wikipedia.nl – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – gevonden op 10-05-2022
Link naar pagina op wikipedia.nl
