Psychosociale arbeidsbelasting: Een van je werknemers heeft een burn-out. Eigenlijk merkte je al een tijd dat hij minder goed in zijn vel zat en minder productief was. Er waren verschillende signalen, maar je had het echt veel te druk met andere zaken. Met de kennis van nu zou je het anders aangepakt hebben: toen hij zich laatst voor de zoveelste keer ziek meldde, had er had een alarmbel af moeten gaan.
Burn-out is het gevolg van psychosociale arbeidsbelasting. Het is al jaren een van de belangrijkste arbeidsrisico’s. Toch lopen veel bedrijven achter de feiten aan als het gaat om de bestrijding van deze vorm van ziekteverzuim. Hoe kun je als leidinggevende bijdragen aan een gezonde werksfeer waarin je werknemers op lange termijn optimaal kunnen presteren?
Wat houdt psychosociale arbeidsbelasting in?
Volgens de Arbowet slaat psychosociale arbeidsbelasting (PSA) op alle factoren in de arbeidssituatie die stress veroorzaken. Natuurlijk zijn er nogal wat factoren die ertoe bijdragen dat werknemers te maken krijgen met stress. Denk bijvoorbeeld aan werkdruk, seksuele intimidatie, pesten, agressie en geweld. De stress die hierdoor veroorzaakt wordt, leidt tot vaak tot ziekteverzuim.
PSA: een serieus probleem
In 2018 was maar liefst 57 procent van het ziekteverzuim gerelateerd aan psychosociale arbeidsbelasting. Burn-out en overspannenheid zijn de meest voorkomende gevolgen van PSA. Het zou dus logisch zijn dat bedrijven actief aan werken om deze beroepsziekte te voorkomen. In een gezond bedrijf zijn werknemers immers positiever en productiever. Toch blijkt dat veel bedrijven dit probleem niet serieus nemen en pas in actie komen als het kwaad al geschied is. Wat kun jij doen om te voorkomen dat jouw werknemers te maken krijgen met psychosociale arbeidsbelasting?
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
De plichten van de werkgever
Een werkgever moet volgens de Arbowet in actie komen. Hij moet beleid voeren om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen. Hij zal een Risico Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) moeten uitvoeren om te kijken waar binnen zijn organisatie de knelpunten liggen. Vervolgens moet hij deze inventarisatie meenemen in zijn beleid tegen PSA.
Het uitvoeren van een Risico Inventarisatie en -Evaluatie
Elke werkplek is anders. Daarom is ook elk bedrijfsrisico anders. Als je in kaart brengt welke bedrijfsrisico’s gelden binnen jouw organisatie, kun je er actief aan werken hoe je die risico’s kunt verkleinen. Je kunt deze risicoanalyse online doen. Een RI&E bestaat uit drie stappen:
- Risico’s inventariseren
- Risico’s evalueren
- Een plan van aanpak maken
Hiermee breng je in kaart welke risico’s belangrijker zijn dan andere. Op basis daarvan maak je een actieplan dat je zal helpen een gezonde en prettige werkomgeving te creëren.
Voorkom verzuim
Het mooiste is natuurlijk als je als leidinggevende je beleid zo kunt voeren dat je verzuim om psychische redenen kunt voorkomen. Een manager die betrokken is bij zijn werknemers, zal in een vroeg stadium factoren kunnen onderscheiden die mogelijk duiden op psychosociale arbeidsbelasting.
Zorg dat je makkelijk te benaderen bent via verschillende communicatiekanalen en neem klachten serieus. Het kan lijken dat luisteren naar klachten zonde van je tijd is. Maar bedenk dat je in een vroeg stadium nog het meest kunt doen om het tij te keren.
Merk je dat werknemers werkdruk ervaren? Of dat sommige van hen te ‘werkenthousiast’ zijn en werk moeilijk los kunnen laten? Zorg dat je met je beleid proactief te werk gaat om hoge werkdruk en verzuim te voorkomen. Probeer ook regelmatig te evalueren hoe het er voor staat binnen je organisatie. Voorkomen is immers beter dan genezen. Wat zijn enkele veelvoorkomende vormen van psychosociale arbeidsbelasting?
Seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie kan verschillende vormen aannemen, zoals dubbelzinnige opmerkingen, handtastelijkheid, porno op het werk, aanranding en verkrachting. Zo is Seksuele chantage een andere vorm van intimidatie: een werknemer maakt kans op promotie of invloed in beslissingen in ruil voor seksuele diensten.
Het is begrijpelijk dat al deze vormen van seksuele intimidatie de bron kunnen zijn van veel stress en ellende bij een werknemer die hiermee geconfronteerd wordt. Veel werkgevers stellen daarom een vertrouwenspersoon aan bij wie iemand zich kan melden bij ongewenste omgangsvormen.
Agressie en geweld
Bij agressie en geweld denk je al snel aan fysiek lastigvallen, bedreigen of aanvallen. Maar ook verbale en psychische agressie vallen hieronder: uitschelden, beledigen, onder druk zetten en intimidatie. In zo’n situatie zal een werknemer waarschijnlijk niet bijzonder productief kunnen zijn en zich erg ongelukkig voelen. Herken dit soort signale
Pesten
Pesten begint vaak als een grapje, maar kan erg vernederend zijn voor degene die het ondergaat. Zo is pesten het structureel intimideren of kwetsen van een of meerdere werknemers, terwijl het slachtoffer van pesten niet in staat is zich hiertegen te verdedigen. Hoe erg pesten ook is, het is vaak moeilijk om pesten te bewijzen. Het is daarom goed om als leidinggevende goed je voelsprieten te gebruiken en in te grijpen als je merkt dat iemand op je afdeling gepest wordt.
Werkdruk
Werknemers ervaren altijd werkdruk. Dat is niet per se negatief, want goede werkdruk kan een stimulans zijn voor een werknemer. Maar verkeerde werkdruk kan resulteren in werkstress. Natuurlijk reageert niet iedereen op dezelfde manier, maar een werknemer die structureel te veel werk op zijn bordje krijgt en structureel niet aan de kwaliteitsnorm kan voldoen, komt in het nauw en kan zich gaan bewegen in de richting van een burn-out.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Duurzame inzetbaarheid: werk actief aan gezonder werken
Met een goed beleid op psychosociale arbeidsbelasting kun je veel ziekteverzuim voorkomen. Daarnaast kun je als werkgever je personeel actief stimuleren om gezonder te werken. Gezonder werken is namelijk slimmer werken: voor jou als werkgever en voor je werknemers. Welke tips kun je je werknemers geven?
Gezonde leefstijl
Bij drukte gaan we eerder voor gemak: minder gezond eten, minder bewegen. Maar daarmee snijden we onszelf in de vingers. Juist op de momenten dat we meer moeten presteren hebben we kwaliteit nodig. Het zou toch ondenkbaar zijn dat een topsporter zijn maaltijden overslaat op het moment dat hij het heel druk heeft met zijn sport? Stimuleer dus goede voeding en voldoende beweging bij je werknemers.
Gezelligheid, collegialiteit en productiviteit
Tijd is geld. Daarom lijkt tijd reserveren voor gezelligheid met collega’s weggegooide tijd, en dus weggegooid geld. Maar een gezamenlijke koffiepauze blijkt geen weggegooid geld te zijn, maar een goede investering in een beter resultaat. Zo blijken we productiever te zijn na een koffiepauze omdat we even kunnen bijkomen van onze werkinspanning. Maar vaak ontstaan nieuwe ideeën voor projecten ook tijdens de koffiepauze. Ook is aangetoond dat collega’s die een sterke band hebben zich verantwoordelijker voelen tegenover hun werk. Ze voelen dan minder werkdruk en meer werkplezier.
Vertrouwen
Misschien bespeur je weleens perfectionisme bij jezelf of bij een van je werknemers. Op zich is er niets mis met iemand die zijn werk goed wil doen. Maar perfectionisme gaat vaak gepaard met het idee: ‘Ik ben de enige die dit goed kan doen’. Maar natuurlijk is niemand onvervangbaar. Het idee dat je onmisbaar bent, is een recept voor werkstress. Leer je werknemers dus dat ze elkaar moeten vertrouwen door taken aan elkaar uit te besteden en complimenteus te zijn in de dingen die goed gaan. Het mes snijdt hierbij aan twee kanten: de onderlinge vertrouwensband wordt sterker en tegelijkertijd wordt kennis gedeeld waardoor iedereen breder inzetbaar is
Recht op onbereikbaarbeid
Werknemers zijn steeds bereikbaarder voor hun werkgevers. Dat kan natuurlijk handig zijn: het komt bijvoorbeeld de flexibiliteit ten goede. Uit een onderzoek in 2018 blijkt dat inmiddels een op de twee werknemers zijn werkmail checkt buiten werktijd om. In 2002 was dat nog een op de tien. Een forse toename dus. Maar volgens het FNV heeft die bereikbaarheid werkstress tot gevolg. Veel bedrijven hebben daar hun beleid op aangepast zodat werknemers onbereikbaar mogen zijn buiten werktijd om. Zo genieten ze meer van hun rust, en dus ook meer van hun werk.
Aan de andere kant zijn velen van ons verslaafd aan social media, zoals Instagram, Facebook of Twitter. Het kan verleidelijk zijn om als werknemer gedurende de werkdag steeds actief updates te checken. Geef als werkgever het goede voorbeeld en stel zo mogelijk grenzen aan social media. Zo kan iedereen meer gefocust en minder afgeleid werken.
Nee zeggen mag
Het is natuurlijk handig als je werknemers altijd ja zeggen als je ze een taak geeft. Maar een sfeer waarin iemand zich vrij voelt om nee te zeggen of te zeggen dat hij het te druk heeft, is erg waardevol. Stel dat iemand dat niet doet en steeds meer werk ophoopt dat hij eigenlijk niet kan verwerken. Dan zal de werkdruk bij die persoon toenemen en de kwaliteit en productiviteit afnemen. Een werknemer die zich vrij voelt om nee te zeggen, zal zich ook vrij voelen om problemen met je te delen voordat ze escaleren. En dat scheelt jou weer een hoop werk achteraf, als het te laat is.
Psychosociale arbeidsbelasting: neem het serieus!
Leidinggeven is iets wat je doet met de lange termijn in gedachte. Je bouwt aan een team dat met elkaar groeit en steeds mooiere dingen bereikt. Teamleden die op elkaar zijn ingespeeld, bereiken meer. Een team waarin een goede sfeer heerst, presteert beter. Teamleden die gezond zijn, zijn gelukkiger. Als manager heb je veel invloed op omstandigheden die kunnen leiden tot psychosociale arbeidsbelasting. Door proactief een beleid op te stellen en in te voeren, zul je veel meer profijt hebben van hun duurzame inzet.
Wie zijn wij?
Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.
Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.
Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
Gerelateerde informatie
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
