Onterecht beschuldigd worden: wat kun je eraan doen?

Wanneer je onterecht wordt beschuldigd van wangedrag, dan sta je voor een helse keuze: het loslaten en de leugen als een permanente vlek laten voortbestaan of terugvechten middels een juridisch proces om de smet op je naam te wissen. Terwijl je worstelt met een beslissing, brengt de valse beschuldiging schade toe aan je relaties, leven en reputatie.

Je betreurt de oneerlijkheid van het vernietigen van je reputatie, nalatenschappen opgebouwd uit werk, geloof, relaties en de dagelijkse behandeling van anderen gedurende je leven. Je realiseert je langzamerhand dat er geen gemakkelijke oplossing is. Maar je bent het meest verdrietig over de schade die een valse beschuldiging kan toebrengen aan jezelf en je directe naasten.

Je maakt je er zorgen over wie het heeft gelezen, gezien of gehoord. Misschien de ouders van de klasgenoten van je kinderen. Wellicht de buren. Wie weet de kassier die je naam op een creditcard ziet.

Je vraagt je af of je ooit nog naar een sociale bijeenkomst kan gaan zonder iemand tegen te komen die denkt dat het waar is. Je wordt boos. Je huilt. Voor de meeste mensen die slachtoffer worden van een onterechte beschuldiging, is het hun donkerste uur. Valse beschuldigingen en roddels kunnen levens vernietigen, zelfs als de beschuldigde onschuldig is.

Belediging, laster en smaad

Als je een publieke figuur bent of in public relations werkt, kunnen er momenten zijn dat mensen onjuiste en schadelijke dingen over jou of een klant zeggen, hetzij op tv, in de krant of een tijdschrift of online. In deze gevallen heb je de mogelijkheid om een aanklacht in te dienen wegens laster, smaad of belediging. Maar wat zijn de verschillen?

Van belediging is sprake wanneer iemand een negatieve uitlating tegen jou heeft gedaan. Een dergelijke uitlating kan bestaan uit allerlei bewoordingen. Hierbij geldt dat je die persoon je niet in een kwaad daglicht heeft willen zetten of zwartmaken. Bij smaad is dat anders.

Smaad is een zwaarder delict dan belediging: het gaat namelijk om het bewust zwartmaken van een ander. Smaad kan mondeling plaatsvinden, via een geschrift, maar ook via social media zoals Facebook. Bij smaad wordt iemand beschuldigd van iets, waarbij het niet gemakkelijk is om vast te stellen is of de beschuldigingen onwaar zijn. Zelfs wanneer de waarheid aan het licht wordt gesteld, kan degene die dat doet strafbaar zijn.

Bij laster gaat het om het bewust beschuldigen van een persoon van iets dat onwaar is. Het verschil tussen laster en smaad is dat het bij laster telkens gaat om beweerde feiten die onwaar zijn. Van smaad is sprake wanneer iemand de waarheid vertelt en daarmee de goede naam van betrokkene aantast. Van laster is sprake wanneer iemand onware zaken vertelt, die de goede naam van betrokkene aantasten.

Vals beschuldigd op het werk

Als je op het werk onterecht wordt beschuldigd, dan zijn er manieren om zodanig hiermee om te gaan, dat ze de minste impact hebben op je leven. Wanneer je voor het eerst een beschuldiging hoort, weet je mogelijk niet wat je met deze informatie moet doen. Beschuldigingen zijn anders dan een typisch conflict- en oplossingsscenario.

Als er een conflict is, betekent dit doorgaans dat twee of meer partijen meestal direct ‘conflicteren’ met elkaar. Beschuldigingen kunnen privé, achter je rug of anoniem plaatsvinden. Je bent je misschien niet eens bewust van de beschuldiging, totdat deze door iemand anders wordt herhaald of tijdens de lunch aan een groep wordt verteld. Soms is het gemakkelijker in de omgang als iemand je direct ervan beschuldigt iets verkeerd te doen, omdat het van tevoren en in de openbaarheid is.

Het probleem met beschuldigen

Het probleem met beschuldigingen op het werk is dat we vaak denken dat ze helemaal waar zijn, zelfs voordat we proberen de geldigheid ervan te achterhalen. In plaats van onmiddellijk te geloven wat je wordt verteld, ga dan na of het waar is, wie de bron is, of de bron betrouwbaar is, om welke redenen iemand dit verhaal zou kunnen verspreiden, en of je met het slachtoffer hebt gesproken.

Het doel van jezelf deze vragen te stellen is om te voorkomen dat je meteen denkt dat alles wat je hoort waar is. Als jij ooit van iets beschuldigd zou worden, dan zou je willen dat anderen hetzelfde voor jou doen.

Als je valse beschuldigingen te veel laat verspreiden, kunnen ze uit de hand lopen. Je kunt dan ook uit het oog verliezen waar ze zijn begonnen en hoe je ze kunt laten ophouden. Ook al ben je misschien razend als je hoort over een beschuldiging die iemand anders over jou heeft gedaan, het is onverstandig om die persoon te bespreken.

Kalmeer

Het eerste dat je moet doen, is nadenken over hoe je kunt kalmeren en rationeel kunt denken. Het is ook handig om niet te snel conclusies te trekken. Probeer eerst de feiten te achterhalen. Loop zo nodig weg van de situatie waarin je je op dat moment bevindt. Dit helpt onnodige confrontaties te voorkomen. En het kan helpen aantonen dat je een beheerst persoon bent die niet onnodig reageert.

Praat er pas over wanneer je bent gekalmeerd. Het kan je wat tijd kosten om tot rust te komen nadat je ergens van bent beschuldigd. Als dat het geval is, geef aan dat je enkele momenten nodig hebt om tot jezelf te komen, maar dat je erover zal praten wanneer je zover bent. Hoe beheerster je kunt blijven, hoe rationeler je de zaak zult benaderen.

Omgaan met leugens

Wanneer iemand op de werkplek een leugen over jou vertelt, probeer bewijsmateriaal te vinden dat in tegenspraak is met wat die persoon over je zegt. Misschien wil je de persoon die de leugen vertelt confronteren en kijken wat zijn of haar reactie is. Je kunt hen bijvoorbeeld vragen waarom hij of zij gelooft dat die beschuldiging waar is. Als je hun antwoord hoort, krijg je misschien een idee waarom ze die leugen vertellen, en kun je wellicht iets met die informatie doen.

Maar wat gebeurt er als je iemand confronteert met een leugen en zij die ontkennen? Er is niet veel dat je kunt doen, maar als je enig bewijs hebt van gesprekken of van ander bewijs dat de valse beschuldiging betwist, zorg ervoor dat je het bij de hand hebt. Als de leugen iets is waarvan je denkt dat dit invloed kan hebben op je status bij je werk, is het misschien een goed idee om met je baas over de situatie te praten.

Zorg ervoor dat je met je leidinggevende praat nadat je al hebt gesproken met de persoon die over je praat. Samen kunnen jij en je leidinggevende misschien een manier vinden om de verspreiding van de onterechte beschuldiging te laten ophouden.

Wat kun je ertegen doen?

Als je reputatie wordt aangevallen, zijn er een paar manieren waarop je ermee kunt omgaan.

Accepteren

Accepteer dat je op geen enkele manier kunt wissen wat er is gebeurd. Hoewel de beschuldigingen oneerlijk en onwaar kunnen zijn, is de situatie reëel. Je moet dat erkennen om er in het hier en nu mee om te gaan.

Zie ook: Accepteren van burnout – De pest van altijd door willen gaan

Hoe uit je je?

Let op hoe je je daarover uit. Als je blijft zeggen dat dit ‘verschrikkelijk’ is en je leven ‘verpest’, voeg je er nog meer stress aan toe. Plaats zaken in perspectief. Een onschuldig kind met derdegraads brandwond in een ziekenhuis is verschrikkelijk.

Misschien is jouw situatie niet zo tragisch. Misschien is je leven niet verpest, maar gewoon beschadigd. Verander je opstelling en inzichten op dit stuk en je zult zich beter voelen.

Je eigen ervaring creëren

Je creëert je eigen ervaring. De eerste persoon met wie je je reputatie moet herstellen, ben jij. Ben je een slechterik? Ben je een slechte burger? Heb je mensen pijn gedaan? Pleeg je misdaden? Het antwoord is waarschijnlijk nee. Stop met je schuldig te voelen en boos op jezelf te zijn. Heb je fouten, vergeef het jezelf, maar blijf jezelf niet pijnigen. Het leven is niet alleen een succes. Leer van je slechte beslissingen en ga verder.

Wat wil je zien gebeuren?

Vraag jezelf af wat je graag zou zien gebeuren om de smet op je naam te wissen. Is er iets dat iemand – de autoriteiten, je collega’s of iemand in de gemeenschap – kan doen dat de situatie zou kunnen verbeteren? Begin met je binnenste cirkel. Begin je reputatie opnieuw op te bouwen bij je familie, goede vrienden en buren.

Zorg ervoor dat ze de waarheid kennen. Wanneer je inner circle weet wie je echt bent, zullen ze de wereld ingaan met de waarheid, en het zal een rimpeleffect creëren. En als je opnieuw met deze valse beschuldigingen wordt geconfronteerd, kijk de persoon in de ogen en vertel jouw kant van het verhaal. Je hoeft dit niet de rest van je leven ter sprake te brengen, maar in je directe omgeving en wil je wel een stapje verder gaan en hen de waarheid vertellen.

Laat het los

Probeer niet op elke beschuldiging in te gaan. Jezelf verdedigen wordt anders een fulltimebaan. Als je elk verhaal beantwoordt, elk stukje roddel, elke aantijging in je leven, dat is het enige wat je ooit in je leven zult doen.

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching

Gerelateerde informatie

In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:

• Te weinig overlegmomenten op het werk – Wat zijn de gevolgen?
• Doe je werk wat niet past? – Tijd voor actie!
• Onbegrip op het werk: de uitdaging van communiceren