Financiële problemen veroorzaken chronische stress. De impact van financiële zorgen is erg groot. Een burn-out is vaak een gevolg van een combinatie van meerdere factoren. Op de werkvloer kun je denken aan hoge werkdruk, vervelende werksfeer, minder plezier in je werk of baanonzekerheid.
Bij oorzaken in de privésfeer kun je denken aan bijvoorbeeld verlies van een dierbare, problemen in de relatie met je partner, zorgen om je kind of geluidsoverlast van de buren. En ook factoren die jou als persoon kenmerken spelen vaak een rol, waarbij je kunt denken aan perfectionisme, groot verantwoordelijkheidsgevoel, hooggevoelig, gebrek aan assertiviteit, et cetera.
Zie verder ook de blog Eigenschappen die leiden tot een burn-out
Uiteraard zijn er honderden mogelijke oorzaken die een stressreactie bij ons tot gevolg kunnen hebben. Een van al de factoren die vaak over het hoofd gezien worden is de zorg om je financiën die behoorlijk wat chronische stress kan veroorzaken.
Schaamte voor financiële problemen
Het hebben van financiële problemen wordt door veel mensen nog steeds gezien als een brevet van onvermogen. ‘Blijkbaar kun je niet omgaan met geld, kun je jezelf niet beheersen in het doen van onverstandige uitgaven en heb je niet de discipline om je financiële administratie op orde te houden’.
Door dit soort hardnekkige veronderstellingen bestaat er bij de meeste mensen nog steeds een taboe op het bespreekbaar maken van financiële problemen. En daardoor blijven deze financiële problemen vaak veel langer bestaan dan nodig, of worden ze zelfs steeds groter. Evenals de zorgen om deze financiële problemen en mogelijke gevolgen hiervan. En die zorgen veroorzaken op hun beurt dan weer heel wat chronische stress.
Financiële problemen beschouwen als eigen schuld (dikke bult) is wel erg kort door de bocht. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de financiële gevolgen van een scheiding. De kans dat een huwelijk strandt was volgens het CBS in 2017 zo’n 40 procent. Voor beide partners betekent dit een plotselinge daling in hun bestedingspatroon en velen houden ook nog eens een flinke restschuld over als gevolg van een gedwongen verkoop van hun huis.
Maar ook als je gelukkig getrouwd bent kan het verlies van werk van een van beide tweeverdieners een stevige inkomensdaling veroorzaken met alle risico’s van dien. En zo zijn er meerdere oorzaken te noemen die een plotselinge verandering in de financiële situatie tot gevolg kunnen hebben, zonder dat je daar echt zelf verantwoordelijk voor te stellen bent.
Geldzorgen: de cijfers
Om je een indruk te geven hoeveel mensen gebukt (kunnen) gaan onder financiële zorgen hieronder enkele landelijke cijfers:
- 1 op de 5 huishoudens heeft risicovolle schulden
- 224.000 huishoudens moeten langer dan 4 jaar rondkomen van een laag inkomen
- 850.000 mensen hebben te weinig geld om in hun basisbehoeften te voorzien
En mocht je nu denken dat dit vast allemaal mensen betreft in een uitkeringssituatie:
- 40% van de arme mensen heeft werk als belangrijkste inkomstenbron.
Bron: Divosa
De gevolgen van geldzorgen
Geldtekort en schulden als bron van (chronische) stress
In het boek ‘Scarcity, why having too little means so much’ (2013) tonen Harvard-econoom Sendhil Mullainathan en Princeton-psycholoog Eldar Shafir aan hoe schaarste een stressreactie kan veroorzaken en je zelfregulerend vermogen ernstig kan beperken.
Zij onderzochten de gevolgen van armoede en concluderen dat mensen die in armoede leven en schaarste ervaren, van dag tot dag leven, onverstandige beslissingen nemen en lijden aan tunnelvisie. Gebrek aan financiële middelen, dus schaarste aan geld, en de bijbehorende zorgen gaan namelijk gepaard met stress. En die stress blijkt het denk- en handelingsvermogen aan te tasten.
Er ontstaat een tunnelvisie en vanuit het korte termijnperspectief neem je uiteindelijk domme(re) beslissingen. En daardoor ben je niet of minder goed in staat bent om doelgericht en probleemoplossend te handelen. Het gevolg van schaarste verklaart waarom het vaak niet lukt om armoede en schulden te overwinnen.
Dit geldt ook voor mensen die in aanleg intelligent zijn. Het gebrek aan geld blijkt namelijk veel van de ‘mentale bandbreedte’ in beslag te nemen.
Verminderde mentale bandbreedte
De menselijke capaciteit om na te denken is beperkt. Zaken als aandacht, zelfregulatie en geheugen zijn niet onbeperkt beschikbaar. Iedereen beschikt over een bepaalde mentale bandbreedte die je inzet om informatie te verwerken en beslissingen te nemen. Schaarste leidt ertoe dat alle mentale capaciteit wordt aangewend om met de (acute bedreiging van) schaarste om te gaan. Schaarste gijzelt dus onze mentale vermogens: je wordt in beslag genomen door je zorgen. Het effect: met de focus op het directe gebrek – eten op tafel, huur betalen, kleding voor de kinderen – ga je meer bij de dag leven.
Andere zaken worden als minder belangrijk naar de achtergrond van je aandacht gedrukt en daarmee verwaarloosd. Het beslag op je mentale vermogens beperkt je vervolgens in je mogelijkheden de situatie te verbeteren. Dit is de verklaring voor de zienswijze dat ‘arme mensen domme dingen doen’. En het is een verklaring voor het gegeven dat schulden vaak zo’n belemmering vormen om oplossingen binnen andere levensdomeinen te bereiken.
Daling van het IQ door financiële problemen
Het onderzoek laat zien dat schaarste kan leiden tot een (tijdelijke) daling van het IQ van zo’n dertien punten. Ter vergelijking: dat is evenveel als het verschil in IQ tussen nuchter en stevig onder invloed van alcohol. Daardoor kunnen ook nog eens allerlei andere problemen ontstaan zoals het maken van fouten op de werkvloer doordat mensen hun aandacht minder goed vast kunnen houden.
Maar ook op andere terreinen blijken meer problemen te ontstaan; mensen verliezen relaties omdat ze er geen aandacht aan besteden, terwijl juist van een sociaal netwerk veel steun kan uitgaan. De stress van schulden blijkt tot allerlei fysieke en psychische gezondheidsklachten te leiden die de situatie verergeren.
Mensen met schulden blijken ook minder aandacht en geld te hebben voor hun gezondheid: zij maken behandelingen en therapieën daardoor minder vaak af en besteden minder aandacht en geld aan gezond eten en sporten. Verder besteden ze (in beslag genomen door de geldzorgen) ook minder aandacht aan de opvoeding van hun kinderen, waardoor er vaker problemen ontstaan met de opvoeding en op school.
Schulden veroorzaakt extra problemen
Schulden leiden dus tot stress in allerlei levensdomeinen! Het gebrek aan geld veroorzaakt een noodzaak om de eindjes aan elkaar te knopen. Dit leidt tot het besef dat er in financieel opzicht geen ruimte is om fouten te maken. Naast de financiële stress gaat geldgebrek vaak samen met andere risicofactoren die (chronische) stress veroorzaken, zoals een slechte woonomgeving, werkloosheid, instabiele gezinnen, slechtere gezondheid, huiselijk geweld en verhuizingen.
Een leven met geldproblemen en geldzorgen gaat ook vaak gepaard met veel psychische problemen ontstaan door bijkomende negatieve emoties als vijandigheid, angst, gebrek aan zelfvertrouwen, schaamte, verdriet, neerslachtigheid die kunnen ontstaan door de financiële stress. Dit zijn factoren die al dan niet elkaar versterken. Chronische stress is dus een veel voorkomend gevolg van geldproblemen met alle bovenbeschreven gevolgen van dien.
Overigens zijn bovenbeschreven nieuwe inzichten ook doorgedrongen bij schuldhulpverleners in Nederland: Mobility Mentoring – een nieuwe uit Amerika overgewaaide methodiek voor schuldhulpverleners- richt zich dan ook specifiek op het verminderen van de stress als onderdeel van de begeleiding bij het oplossen van de schulden. Mobility Mentoring combineert het onderwerp armoede met de laatste inzichten vanuit de hersenwetenschap over de effecten van schaarste en armoede en de ontwikkelbaarheid van hersenfuncties.
Wat te doen aan zorgen om geld?
Misschien vormen financiële zorgen ook bij jou een van de verschillende oorzaken voor het ontstaan of in stand blijven van jouw burn-outklachten. De eerste stap is dan om te durven onderkennen en erkennen dat ook jij last hebt van financiële zorgen. De volgende stappen zijn dan gericht op het aanpakken van de gevolgen en de oorzaken van die financiële zorgen.
Aanpak van de oorzaken
Wij zijn geen voorstander van dweilen met de kraan open, dus we vinden dat je ook aan de slag moet met de oorzaken van je financiële zorgen. Dat begint met het creëren van een goed financieel overzicht. Dit overzicht levert namelijk weer grip op je situatie en daarmee meer mentale rust. Je post openen, het op orde brengen van je administratie, het opstellen van een maandbegroting, deze maandbegroting sluitend zien te krijgen en een kasboek gaan bijhouden kan in veel gevallen weer licht in de tunnel brengen.
Mogelijk dat je niet weet hoe dit aan te pakken of dat je jezelf hiertoe niet weet te activeren. In die gevallen kunnen wij je ook daarbij verder helpen, aangezien we hiervoor de nodige expertise hebben in ons team van coaches.
Wanneer de schulden vervolgens echt problematisch blijken te zijn dan is de stap naar schuldhulpverlening een logische vervolgstap. Ook daarin kunnen we je de weg wijzen en verder helpen.
Bedenk dat struisvogelpolitiek financiële problemen juist doet vergroten!
Tips om financieel weer ‘boven jan’ te komen
Hoewel we ook geen voorstander zijn van vage tips, willen we toch graag een zetje in de goede richting geven. Hieronder een paar basistips om een goede financiële balans te krijgen.
Het kan natuurlijk ook zijn dat je het erg lastig vindt je financiën op orde te brengen, of dat je niet inziet hoe je meer geld zou kunnen overhouden. Veelal wordt er dan extra gewerkt om meer inkomsten te krijgen. Meer werken betekent minder tijd wat weer andere stress oplevert.
Achterhaal de oorzaak van financiële stress
Vaak komt financiële stress door het hebben van (te) te weinig geld. Het verlies van een baan, schulden, een lastige scheiding, betalingsmoeilijkheden, etc. Het kan ook zo zijn dat je druk voelt om je financiële toestand goed bij te houden.
Ik kan je daarbij geruststellen: Naar schatting vindt 40% van de Nederlanders dat lastig (bron: Wijzer in Geldzaken) Op zich is dat niet lastig te begrijpen: Ga maar eens na hoeveel mails, brieven, facturen, bonnetjes je krijgt die je bij moet houden, en op tijd moet betalen. Naar schatting heeft 20% van de mensen stevig moeite hier het overzicht in te bewaren, en zegt hierdoor financiële stress te ervaren.
Financiën bijhouden
Schep één keer duidelijkheid door je inkomsten en uitgaven bij te houden (ik doe dat in Excel, maar je kunt dat op veel andere manieren doen natuurlijk) Zet je inkomsten en uitgaven van een maand op een rij, en vertaal dat terug naar wat je per dag te besteden hebt. Als je meer geoefend bent of raakt, dan kun je ook een weekbudget instellen.
Blijf op de hoogte van financiële ontwikkelingen zoals bij: kinderopvang, woonstichting, belastingdienst, RDW, etc. Hoewel dit eerst een inspanning vergt, zorgt het uiteindelijk voor rust in je hoofd
Gelukkig is er ook in de media hulp om financiële stress te voorkomen, zoals dit artikel op nu.nl
Vraag om hulp
Er zijn altijd mensen die je graag willen helpen met het op orde brengen van je financiën. (Zoek wel de juiste mensen uit)
Zet je eventuele schaamte of trots aan de kant, en bedenk hoe ontzettend trots je zult zijn als je geen financiële stress meer hebt. Misschien kan een budgetcoach je helpen. Het kost wat geld, maar zorgt uiteindelijk voor een besparing.
Als je problemen zo groot zijn dat je ze echt niet kunt overzien, praat er dan over met vrienden en familie, waarschijnlijk hebben ze oplossingen waar je zelf nog niet eens aan gedacht had. Voel je ook niet bezwaard om in zo’n geval hulp te vragen bij een schuldhulpverlener, budgetcoach, financieel adviseur of de bank.
Blijf mentaal en lichamelijk fit!
Het is heel verleidelijk om met de gordijnen dicht af te wachten tot het allemaal weer over waait. Gevolg is dan wel dat je allemaal vervelende lichamelijk en mentale klachten krijgt. Van hoofdpijn, hartkloppingen, hoge bloeddruk tot slecht slapen, angsten, en concentratieverlies. Pruttelend en piekerend afwachten heeft dus geen zin.
Zorg ervoor dat je de stress de baas blijft door gezonde voeding, een gezonde leefstijl, en voldoende beweging. Dit zorgt ervoor dat je lekker in je vel zit. Als je lekker in je vel zit kun je je problemen beter aan waardoor je zorgt voor betere oplossingen.
Geld bepaalt niet wie je bent
Hoewel ik geen onderzoek kon vinden wat mijn stelling onderbouwt, denk ik dat er veel mensen zich minderwaardig voelen t.o.v. een ander door wat ze hebben. Voel jij je minderwaardig als je iets niet kunt betalen? Niet doen! Je spullen die je hebt bepalen niet wie je bent.
Uiteindelijk worden je spullen oud en gaat het stuk, of het verslijt. Jouw eigenwaarde is belangrijker dan dat. Geef dus geen geld uit dat je niet bezit, om mee te kunnen doen met anderen in de maatschappij om je heen.
Kijk eens naar de mensen die wel gelukkig zijn met een simpel bestaan en count your blessings!
Gebruik je talent om geld te verdienen
Het is niet voor iedereen weggelegd om een jaar financieel te overbruggen. Toch ligt dit dichterbij dan dat je denkt.
Als je echt heel graag je doelen wilt bereiken, ga dan eens een jaar fors onder je stand leven. Ruil je auto in voor een kleinere, neem een sim-only i.p.v. een abonnement met telefoon, bespaar op je gas water en elektra, verkoop spullen die je niet meer nodig hebt, doe gratis uitjes met je kinderen (geloof me: ze zijn echt leuk!) etc. etc.
Al bespaar je €50,- per maand, dat is toch even €600,- per jaar! Ga maar eens na wat het oplevert als je €250, €500, of zelfs €750,- per maand kunt besparen. Een overbrugging is dan snel in zicht!
Het gevolg van het gebruiken van je talenten is dat je meer geld kunt verdienen met jouw wijsheid, interesses, kennis, levenservaring etc. Wees dus niet te bescheiden, want je onthoudt de ander niet langer een tijdswinst, of geld/ energie besparing. Iedere dag die jij wacht met het inzetten van jouw talenten doe je de wereld te kort.
Gerelateerde artikelen
- Burnout onder studenten – Opgebrand tijdens je studie
- Snel afgeleid zijn – Een betere concentratie met eenvoudige stappen
- Je hart volgen – Hoe doe je dat?
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Ik ga door financiële moeilijkheden
Erg nuttig artikel! Ik zie de suggestie om 750 euro per maand te besparen, best lastig als je maar 1200 netto verdient. En jawel ik heb een vaste baan.
Dank voor je reactie! Met 1200 euro rondkomen is al een prestatie op zich! Dus daarvoor al een complment van ons. In dat geval is 750 euro per maand besparen natuurlijk een onmogelijke prestatie, tenzij je op straat gaat leven en daarmee huur, energie en andere vaste lasten uit je maandbegroting kunt schrappen. Laat vooral weten als je van ons nog tips zou willen om je begroting sluitend te krijgen.
Ik heb nooit in financiele problemen gezeten maar ben er in gekomen door dat een ander zwarte magie op mij met zwarte magie heeft bewerkt en toen verloor ik de grip op mijn financien en raakte mijn huis kwijt en kreeg ruzie. Op een verholen manier werd er iets gezegd en als ik daar niet geweest was dan was mij dit nooit overkomen. Diegene wil geen enkele consequentie dragen voor het leed en de zorgen die die een ander bezorgd heeft. Ik ben hierdoor in het slob gekomen en ben al mijn huisraad kwijt en raakte ongelukkig en depressief. Nadat ik daar was geweest werd ik onrustig en begon het te werken maar toen was het te laat. Enige maanden later verloor ik de grip op financien en kon mij geen kleding meer permitteren en wat ik anders deed ging er niet meer van af en voelde mij gevangen alsof ik nergens heen kon. Dit heeft jaren geduurd soms klopte ik aan bij kennissen om een tientje te lenen. Ik heb nog nooit zo aan de grond gezeten. Ik ging ook meer geld uitgeven waarna er betalingsachterstanden zijn ontstaan en dit deed ik anders nooit. Heb vaker gehoord dat mensen die daar naar toe gegaan waren al vlug in financiele en geestelijke nood zaten en relatie problemen kregen en hun huis ook kwijt raakte. Ik heb ook in de Vrij Nederland gelezen dat er weer iemand door aan lager wal door is geraakt door diegene die aan zwarte magie gedaan heeft en heeft er ook nog geld voor betaald. Roetige doppen verkopen alsof het goud was en je leven in de war brengen voor geld dat is een misdrijf en misdadig en deden aan excessen en gaven mensen geslachtsziekten door middel van zwarte magie en infecties en syfilis en Aids. Pranks en hoaxen uithalen met Aids . Ik had vroeger nooit wat en kreeg eczeem infecties en vernederingen en aangiften en dreigende dwangopnames en alles wat je niet wil en bang voor bent dat kan je staan te gebeuren. Gelukkig is het op hun zelf terug gekomen zodat zij een koekje van eigen deeg hebben gekregen waardoor zo iemand die aan zwarte magie gedaan heeft hetzelfde is overkomen. Willens en wetens hebben ze dit gedaan zonder dat die anderen er van wisten. Als mensen merken dat ze zo bedonderd zijn dan moet je er ook niet raar van opkijken dat iemand heel kwaad is en zich bedrogen voelt en z”n recht wil hebben en erkenning dat ze erg fout hebben gedaan en dat dit een misdrijf is. mensen hebben er erg onder geleden. Geen schoenen kunnen kopen en met lekke schoenen lopen en amper boodschappen kunnen doen en dat dingen van emotionele waarde worden afgepakt en telkens de politie aan de deur en telkens onheil en tegenwerking. Ook een volgeling deed het zelfde waarop zij aan boden de andere kant van de medaille te laten zien terwijl dat dezelfde medaille was en zij bleken het brein te zijn achter die medaille waarvan zij zeiden die te willen laten zien. Ik ben daar gekomen voor een wassen neus en ze deden ook nog aan gaslighting dat is keihard ontkennen van dingen die waar zijn en die op papier geschreven staan. Voel mij misbruikt want zij wilden een podium hebben om zich goed te voelen en het was niet voor mij. Financiele problemen zijn een oorzaak van chronische stress. .