Soorten verzuim: Om uiteenlopende redenen hebben bedrijven in meer of mindere mate te maken met ziekteverzuim van hun werknemers. Dit kan natuurlijk een simpel griepje zijn dat met enkele dagen weer is opgelost. Maar er doen zich ook steeds meer gevallen voor waarbij de oorzaken wat moeilijker direct aan te wijzen zijn.
Deze oorzaken hebben veelal te maken met stress of zelfs een burn-out bij de werknemer. Hieraan ten grondslag liggende redenen kunnen uiteenlopen van teveel hooi op de vork nemen, teveel uren draaien of teveel spanning.
Een werknemer presteert over het algemeen het best wanneer er een goede balans bestaat tussen de hoeveelheid stress en de hoeveelheid welbevinden. Er is dus zoiets als teveel en te weinig stress. Wanneer deze balans verstoord is en dit maar lang genoeg doorgaat, belandt de werknemer in een negatieve spiraal.
Dit beïnvloed niet alleen de werknemer in kwestie, maar ook de onderneming waar hij of zij werkzaam is. De prestaties van de werknemer zullen bij teveel of juist te weinig stress zienderogen afnemen. Ook de resultaten die wel geboekt worden zullen in mindere mate van optimale kwaliteit zijn.
Dit verschijnsel heeft overigens niets te maken met onwil of een gebrek aan motivatie als er sprake is van teveel stress. Wanneer er sprake is van te weinig stress juist weer wel. Er moet in dat geval gezocht worden naar meer uitdagende werkzaamheden. Het is daarom belangrijk om een goede balans te creëren op de werkvloer tussen stress en ontspanmomenten zodat de resultaten en de productie van de werknemers aanzienlijk zullen toenemen en verbeteren.
Verzuimbeleid
De meeste bedrijven en organisaties houden er een verzuimbeleid op na. Dit houdt in dat zij regels hebben opgesteld die intreden wanneer er sprake is van verzuim. Met een dergelijk beleid proberen de ondernemingen en organisaties ziekte bij werknemers te voorkomen of in ieder geval te reduceren tot een minimum.
Hierbij wordt ook preventief gepoogd een zodanig optimaal klimaat te scheppen op de werkvloer van de betreffende organisatie in de hoop dat verzuim minder vaak zal voorkomen.
Het verzuimbeleid om alle soorten verzuim terug te dringen, is onderdeel van de strategie van de onderneming.
Soorten verzuim
Wanneer een werknemer ziek is of om andere redenen niet aanwezig kan zijn op het werk, dan is er sprake van verzuim. Verzuim is op te delen in meerdere varianten. Er zijn meerdere soorten verzuim. Zo is er om te beginnen het zogenoemde ‘wit verzuim’.
Wit verzuim
Bij wit verzuim is er sprake van een medewerker die niet op de werkvloer aanwezig is. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat hij of zij te lang heeft blootgestaan aan teveel stress. Een mogelijk gevolg hiervan is bijvoorbeeld een burn-out.
Bij een burn-out ben je zowel emotioneel als fysiek zodanig overbelast gedurende een te lange tijd, dat er letterlijk niets meer uit je handen kan komen. Je bent te moe om enig werk te verzetten. En als je in een zeldzaam geval al enige energie hebt om iets te doen, wordt dat proces weer vertraagd of zelfs gedwarsboomd door je emotionele toestand.
Piekeren neemt de overhand en dit gaat maar door waardoor je in een vicieuze cirkel belandt waar je moeilijk of zelfs niet uitkomt. Bij wit verzuim ben je dan ook aantoonbaar ziek, dit is een vereiste bij wit verzuim. Je kan laten vaststellen dat je ziek bent door bijvoorbeeld een psycholoog of de bedrijfsarts.
Zwart verzuim
In het geval van zwart verzuim is er sprake van een situatie waarbij de medewerker niet op de werkvloer aanwezig is, maar daar eigenlijk geen geldige reden voor heeft. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn om dat de werknemer in kwestie simpelweg liever uitslaapt of iets anders gaat ondernemen die dag.
Wel doet hij of zij dit dus onder het mom van ziek zijn. Er wordt hier dus misbruik gemaakt van de regels, ook wel fraude genoemd. De werknemer kan in dit geval ook niet aantonen dat hij of zij daadwerkelijk ziek is, simpelweg omdat dit niet het geval is. Mensen die vatbaar zijn voor burn-out, zijn de mensen die vrijwel nooit zwart verzuimen.
Grijs verzuim
Bij grijs verzuim is er sprake van een mix tussen wit verzuim en zwart verzuim. De werknemer in kwestie gaat met aantoonbare klachten ziek naar huis toe. Dit is dan ook objectief vastgesteld door een arts of psycholoog. Hierdoor is hij of zij afwezig van de werkvloer. Vervolgens blijft de werknemer voor langere tijd afwezig, ook al is dit inmiddels medisch gezien niet langer vereist.
Er kunnen diverse andere redenen hiervoor aan ten grondslag liggen. Zo kan een werknemer privéproblemen hebben, bijvoorbeeld in de relationele sfeer. Ook zijn dagelijks terugkerende financiële problemen vaak een oorzaak. Door de stress die gepaard gaat met deze reeds bestaande problemen, creëren werknemers er zo steeds meer problemen bij. Een negatieve, vicieuze cirkel zet zich in.
Dit trekt emotioneel gezien een zodanig zware wissel op het dagelijkse bestaan dat dit een aanleiding kan zijn om geen puf te hebben om op het werk te verschijnen. Zo komt het ook geregeld voor dat wanneer een werknemer bijvoorbeeld een slechte verhouding heeft met zijn of haar baas, de werknemer besluit niet langer te komen opdagen. Bijvoorbeeld omdat de werkdruk te hoog ligt.
Dit brengt dagelijks veel stress met zich mee, om nog maar te zwijgen over de negatieve invloed dat dit heeft op de prestaties van de werknemer. Daarnaast lijdt vaak ook het privéleven van de werknemer onder deze omstandigheden. Uiteindelijk belandt hij of zij in een situatie waar voor het gevoel niet meer uit te ontsnappen is.
Dit maakt dat hij of zij niet meer op de werkvloer wil verschijnen. Er is geen sprake van een ziekte, maar van een normale werkbare situatie kan ook niet gesproken worden.
Roze verzuim
Bij roze verzuim is er sprake van een aparte situatie. De medewerker in kwestie werkt gewoon door en is altijd aanwezig op de werkvloer. Er wordt dus ook geen ziekte of verzuim daadwerkelijk aangegeven of geconstateerd. Terwijl de medewerker in kwestie wel degelijk lijdt aan bepaalde klachten. Toch is roze verzuim op een andere manier meetbaar op te merken.
De prestaties van de betreffende werknemer gaan zienderogen achteruit. Dit heeft alles te maken met de klachten waar de werknemer onder gebukt gaat. Deze klachten kunnen allerlei oorzaken hebben, zoals overwerkt zijn, lijden aan teveel stress waardoor prestaties negatief worden beïnvloed. Wanneer werknemers doorwerken terwijl ze klachten hebben, werken ze potentieel een burn-out in de hand.
Vaak zijn dit zeer betrokken medewerkers, die steeds trouw en loyaal op de werkvloer te verschijnen en zichzelf te vergeten. Zij belanden in een situatie waarbij zowel de werkgever als de werknemer in kwestie uiteindelijk geen baat bij hebben. De productiviteit gaat achteruit, de prestaties worden minder.
Het verschijnsel waarbij een werknemer met klachten alsnog dagelijks op de werkvloer verschijnt wordt presenteïsme genoemd. Medewerkers hebben hierdoor een aanzienlijk grotere kans op een burn-out. Het is voor lichaam en geest essentieel om op tijd rust te nemen, jezelf niet te overwerken. Wanneer dit dan toch gebeurd is het wachten op het moment dat het misgaat.
Redenen van roze verzuim
Roze verzuim is ten eerste moeilijk of helemaal niet te herkennen. Een werknemer weet meestal prima te doen alsof er niets aan de hand is. Vaak komt de werknemer ook gewoon normaal over, waardoor het zeer lastig is om iets van klachten te kunnen herkennen. De vraag is natuurlijk waarom een medewerker besluit om ondanks reële klachten toch te komen werken. Dit kunnen vele redenen zijn.
Voorbeelden uit de praktijk zijn er inmiddels (achteraf) wel. Een reden die vaak wordt genoemd is ‘bang om mijn baan te verliezen’. Wanneer een werknemer in een groot bedrijf werkt met vele werknemers, krijgen sommige werknemers al snel een gevoel dat ze niet persé een meerwaarde hebben als werknemer ten opzichte van een willekeurige andere werknemer. De gedachte is vaak dat wanneer ze zouden aangeven ziek te zijn of anderszins klachten op te geven, de kans op ontslag groter wordt.
Werknemers kunnen dus vrezen dat hun baan op de tocht staat en kiezen er daarom voor om dan toch maar door te werken, tegen beter weten in. Gevolg hiervan is naast de gedaalde productiviteit ook een forse dagelijks terugkerende mate van stress. Op deze manier wordt de werknemer zowel lichamelijk als geestelijk dagelijks teveel belast. Roze verzuim is dan ook te duiden als een verminderd werkvermogen.
Focus op roze verzuim!
De les die menig onderneming hieruit dan ook zou moeten trekken is dat men zich niet enkel bezig houdt met de grijze, zwarte en witte types van verzuim. Natuurlijk zijn de witte en de zwarte varianten makkelijker detecteerbaar, de grijze in wat mindere mate. Misschien is het roze verzuim wel de belangrijkste van de 4 besproken soorten verzuim.
Want niemand is gediend bij een overwerkte werknemer die, als gevolg van roze verzuim, uiteindelijk belandt in een situatie van een burn-out. Een burn-out kan in bepaalde gevallen tot jaren duren voordat dit over gaat.
Als een onderneming roze verzuim vroegtijdig kan signaleren, is dit niet alleen beter voor de werknemer in kwestie, maar net zo goed een kostenbesparende post voor de onderneming. Los van het menselijke leed dat een burn-out bij medewerkers met zich meebrengt, kost een burn-out al snel €70.000,-. Een onderneming heeft er, net zoals de werknemer overigens, dus alle belang bij om roze verzuim tijdig te constateren.
Wanneer roze verzuim eenmaal is vastgesteld bij een werknemer, is het belangrijk dat hier z.s.m. preventieve maatregelen voor genomen worden. De langdurig opgebouwde stress en de lichamelijke vermoeidheid moeten nu de kans krijgen volledig tot rust te komen.
Belangrijk hierbij is het inschakelen van een professional, die begrijpt hoe een persoon veerkrachtig aan het werk kan blijven. Zowel de medewerker als de werkgever dragen hier de vruchten van.
Verlagen van alle soorten verzuim
Vooral de varianten grijze en roze verzuim zijn vaak moeilijke gebieden voor bedrijven. Klachten en oorzaken zijn moeilijk vast te stellen omdat de werknemer die om allerlei redenen voor zich houdt. Wat zeker vastgesteld kan worden is dat werkgevers zich (ook in hun eigen belang) veel meer zouden moeten verdiepen in grijze en roze verzuim. Het mes snijdt aan twee kanten: De werkgever heeft een productieve werknemer en de werknemer zit niet gevangen in een leven vol stress en angst.
Steeds meer werkgevers pakken deze handschoen dan gelukkig ook op. Ze zien in dat het vroegtijdig herkennen maar vooral het liefst geheel voorkomen van grijze en roze verzuim ook in hun eigen voordeel werkt. Zo richten steeds meer bedrijven flexibele werkplekken in, in een ontspannen setting. Daarnaast is communicatie in de vorm van evaluatiegesprekken toegenomen.
Niet alleen het functioneren van de werknemer staat centraal in zo’n gesprek, maar wordt er ook steeds vaker gekeken naar de gehele mens. Hoe de werknemer zich voelt bijvoorbeeld, waar hij of zij opmerkingen of aanmerkingen heeft. Ook zijn er steeds vaker aanspreekpunten bij ondernemingen waar werknemers vertrouwelijk terecht kunnen met zaken die zij anders voor zich zouden.
Op deze manier komt belangrijke informatie toch bij de werkgever terecht en kan deze aanpassingen doorvoeren op de werkvloer om grijze en roze verzuim te voorkomen.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Wie zijn wij?
Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.
Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.
Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
Gerelateerde informatie
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
