De gevolgen van werkstress voor het bedrijfsleven: In de week van de werkstress (2018, TNO) werd onderzoek gedaan naar het werkplezier en de werkstress van de Nederlander. Hieronder delen we de conclusies en vertalen we dit door naar praktische zaken die je als leidinggevende kunt doen:
De gevolgen van werkstress
Werkstress: een probleem dat steeds vaker voorkomt op de werkvloer. De afgelopen jaren is het aantal werknemers dat werkstress ervaart, schrikbarend gestegen: Ruim 16 procent van alles werknemers geeft aan last te hebben van burn-outklachten. Dit wil dus zeggen dat bijna één op de zes werknemers lijdt onder dit soort klachten. Deze klachten komen niet alleen voor bij mensen die al een flinke tijd aan het werk zijn. Sterker nog: Ze uiten zich voornamelijk bij jonge werknemers van halverwege de twintig tot halverwege de dertig jaren oud.
Uit onderzoek blijkt dat veel werknemers van mening zijn dan werkstress- en werkstressrisico’s nog onvoldoende worden aangepakt door hun werkgevers. Zo’n 16 procent van de ondervraagde werknemers geeft aan zeer weinig sociale steun van zijn of haar werkgever te ontvangen. Ruim 19 procent geeft aan het gevoel te hebben dat de leidinggevende niet voldoende luistert. En als de klap op de vuurpijl meent zelfs 21% dat zijn of haar leidinggevende geen oog heeft voor het welzijn van de werknemers.
Werknemers die zich niet gehoord voelen, hebben daardoor een kleinere kans op een spoedig herstel. Het is van groot belang dat werknemers het gevoel krijgen dat hun klachten daadwerkelijk serieus genomen worden. Een leidinggevende die meedenkt over een oplossing voor de stressklachten van zijn of haar werknemers schept meer vertrouwen en een betere werksfeer.
Doet een leidinggevende dit niet, dan ontstaat er vaak een neerwaartse spiraal, waarin de werknemer zich steeds niet serieus genomen voelt en daardoor stressklachten blijft ervaren. Naast het leed dat stressklachten bij werknemers veroorzaakt, heeft dit probleem ook grote gevolgen voor het bedrijfsleven. Verzuimkosten kunnen flink oplopen en het regelen van vervangende krachten is duur. Het is dus hoog tijd dat organisaties actie gaan ondernemen.
Week van de werkstress
De hierboven genoemde cijfers kwamen naar voren na een onderzoek naar werkstress op de werkvloer van het TNO. Dit onderzoek werd gehouden in het kader van de Week van de Werkstress, die sinds 2014 ieder jaar plaatsvindt op initiatief van het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De Week van de Werkstress werd geïntroduceerd om het aantal werknemers met werkstressklachten terug te dringen. Hierbij worden organisaties aangespoord om meer maatregelen te nemen om werkstress terug te dringen. Hierbij ligt de focus voornamelijk op preventie van stress- en burn-outklachten. Deze klachten voorkomen scheelt een hoop leed bij werknemers, maar bespaart daarnaast ook nog eens bakken met geld.
De resultaten van dit onderzoek zijn schokkend. Omdat de werkstress op de werkvloer alleen omlaag kan gaan indien werkgevers en werknemers samenwerken, is het zaak dat beide partijen hierin hun verantwoordelijkheid nemen. Het is van groot belang dat werkgevers onderzoek gaan doen naar de factoren in hun organisatie die stress veroorzaken bij hun werknemers. Ook lijken werkgevers vooralsnog te weinig in gesprek te gaan met hun werknemers, om te bespreken hoe de aanwezige werkstress kan worden gereduceerd.
Inmiddels zien steeds meer bedrijven het licht en proberen om maatregelen te treffen tegen stress op de werkvloer. Er doen inmiddels al meer dan 200 bedrijven en organisaties mee aan de Week van de Werkstress. Dat is al een mooi begin, maar er valt nog veel winst te behalen.
Grote gevolgen voor het bedrijfsleven
Wanneer werkstress niet wordt aangepakt, trekt dit probleem een grote wissel op het bedrijfsleven. De toenemende werkstress op de werkvloer brengt namelijk ook sterk stijgende kosten met zich mee. Simpel gezegd komt het erop neer dat werkstress inherent is aan ziekteverzuim. Een toename van stress op het werk, betekent dus een stijging van het aantal ziekmeldingen. De kosten hiervan blijven alsmaar toenemen. De werkstressgerelateerde verzuimkosten per werknemer waren in 2015 nog €7800 per werknemer. In 2016 waren deze kosten reeds waren opgelopen tot €8200 per werknemer.
Een behoorlijke stijging dus. De totale kosten van werkgevers liepen zelfs op van 2 miljard euro in 2015 naar 2,5 miljard euro in 2016. Een stijging van maar liefst 25%! Vanzelfsprekend liep ook het aantal verzuimdagen op, te weten van 7 miljoen in 2015 naar wel 9 miljoen in 2016. Werkstress werd steeds vaker opgegeven als reden van dit verzuimd. Zo gaf in 2015 nog 16% van de werknemers aan dat hun verzuim werkstress gerelateerd was, maar steeg dit aantal naar 19% in 2016 en groeide door tot maar liefst 20% van de werknemers in 2017.
Werkstress onevenredig verdeeld over sectoren
Wanneer we inzoomen op de verschillende sectoren, zien we dat het percentage werknemers dat werkstressgerelateerde klachten ervaart, flink kan verschillen per sector. In het onderwijs, de zorg en de industrie wordt doorgaans de meeste werkstress ervaren door werknemers. In deze sectoren is de werkdruk vaak hoog. Zo wordt in de zorg bijvoorbeeld steeds meer van werknemers verwacht. Zij moeten vaak hetzelfde werk doen met minder krachten, of zien hun takenpakket groeien terwijl zij niet meer tijd krijgen voor hun werkzaamheden.
Aangezien de oorzaken van werkstress liggen vooral bij zaken als een te hoge werkdruk, of werk uitoefenen dat emotioneel zwaar kan zijn, zie je veel werkstress terug in de zorg. Daarom is het voor organisaties in deze sector extra waardevol om te bekijken wat zij kunnen doen om de stress op de werkvloer terug te dringen.
Werkstress moet bespreekbaar worden
Een ander probleem is het taboe dat nog op onderwerpen omtrent stress en burn-outklachten lijkt te liggen. Werknemers zijn vaak bang dat ze niet serieus worden genomen wanneer zij hun klachten kenbaar maken. Ook zijn zij vaak bang dat ze worden bestempeld als zwakkelingen en daardoor later minder kansen zullen krijgen in hun baan. Meer dan eens ontstaan werkstressklachten ook doordat werknemers te veel op hun bordje krijgen en geen taken durven te weigeren of delegeren.
Wanneer werkgevers stressklachten op de werkvloer kunnen herkennen en bespreekbaar kunnen maken, bespaart dat veel geld en leed. Het helpt al een heleboel wanneer een werknemer die gebukt gaat onder stressklachten weet dat zijn of haar werkgever meedenken. Wanneer werknemers gevraagd wordt wat ze nodig hebben om de stressklachten te reduceren, kan er door samenwerking van werknemer en werkgever en eventueel andere collega’s al heel wat bereikt worden. Oplossingen kunnen bijvoorbeeld zijn dat het takenpakket van een werknemer (tijdelijk) wordt aangepast, of dat er wordt gesproken over spanningen binnen het team.
Op het moment dat er een veilige omgeving ontstaat op de werkplek, durven medewerkers het sneller aan te geven wanneer het even wat minder met ze gaat. Een goede manier om medewerkers hiervoor de kans te geven, is het regelmatig organiseren van een teambespreking of een zogeheten ‘stand-up’, waarbij teamleden niet alleen aan kunnen geven waar ze mee bezig zijn, maar ook waar ze op dat moment tegenaan lopen of hoe het privé met ze gaat. Deze ‘stand-ups’ zijn voor veel mensen die op kantoor werken al dagelijkse kost, maar komen nog minder vaak voor in bijvoorbeeld de zorgsector en de industrie, terwijl juist daar de werkdruk flink toe is genomen de laatste jaren.
De gevolgen van werkstress voor het bedrijfsleven: de oplossing
Als er één ding als een paal boven water staat, dan is dat het feit dat plezier op de werkvloer ervoor zorgt dat het aantal ziekmeldingen flink daalt. Werknemers die aangeven dat zij zich op hun werk gewaardeerd voelen, melden zich een stuk minder vaak ziek dan werknemers die het idee hebben dat hun inzet onopgemerkt blijft.
Een van de belangrijkste vereisten om plezier in het werk te hebben, is werken in een team waarin je je thuis voelt. Je zou denken dat volwassen mensen op een respectvolle manier met elkaar om kunnen gaan, maar pesten op de werkvloer komt nog vaker voor dan je denkt. Ongeveer 12% van alle werkende Nederlanders geeft aan weleens last te hebben van pestgedrag van collega’s. Toch blijft dit pestgedrag vaak onopgemerkt voor de omgeving van het slachtoffer.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Pesten
Slachtoffers van pestgedrag zijn vaak bang om ervoor uit te komen dat ze gepest worden. Ook willen ze zich liever niet laten kennen en proberen het gepest daarom maar te negeren. Dag in dag uit moeten dealen met pesters op je werk kan leiden tot veel stress en uiteindelijk zelfs langdurige uitval van een werknemer. Daarom is het belangrijk dat er in iedere organisatie een betrouwbare vertrouwenspersoon wordt aangesteld, zodat slachtoffers van pesten op de werkvloer bij deze persoon terecht kunnen.
Nog maar de helft van alle organisaties heeft een vertrouwenspersoon. Dat is zonde, omdat vertrouwenspersonen goed kunnen helpen om ongewenst gedrag binnen een organisatie tegen te gaan. Zij zijn onpartijdig en kunnen slachtoffers goed ondersteunen en opvangen. Naast het aanstellen van een vertrouwenspersoon, helpt het ook om duidelijk te maken dat er binnen de organisatie respectvol met iedereen dient te worden omgegaan.
Teamgevoel vergroten
Een andere manier om plezier op de werkvloer te vergroten, is het aanbieden van activiteiten die teambuilding bevorderen. Door deze activiteiten in te zetten leren werknemers elkaar beter kennen en groeit het vertrouwen dat zij in elkaar hebben. Het is aan te raden om leidinggevenden ook mee te laten doen aan dit soort activiteiten, omdat zij daardoor ook beter zichtbaar maken wie ze zijn.
Teambuilding kan worden gestimuleerd door speciale activiteiten te organiseren. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een bedrijfsuitje. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld om als team een weekendje in de Ardennen verblijven en daar gezamenlijk survivalactiviteiten te ondernemen. Maar het kan ook een stuk eenvoudiger, door teambuilding games te organiseren op de werkplek. Als je elkaar kent is het gemakkelijker om samen plezier te hebben en ben je eerder bereid om een stapje extra te doen voor andere mensen in je team of organisatie.
Investeren in werkplezier
Investeren in werkplezier is dus een geweldige aanpak om stressklachten terug te dringen. Wel 96% van de werknemers geeft aan dat hij of zij veel sociale steun ervaart van collega’s. Hierdoor krijgen ze het gevoel er niet alleen voor te staan als het een keer wat minder gaat. Daarnaast worden veel werknemers er gelukkiger van als zij zelf de vrijheid krijgen om hun eigen werktijden te bepalen. Dit is voor zo’n 51% van de werknemers al een optie.
Tot slot stijgt het werkplezier wanneer werknemers het gevoel hebben dat ze zich kunnen blijven ontwikkelen. Als je het gevoel hebt dat je werkgever je stimuleert om je kennis en vaardigheden regelmatig te upgraden, houd je daar een voldaan gevoel aan over. Op dit moment heeft 74% van de werknemers het gevoel dat zijn of haar werkgever hieraan graag bijdraagt.
Preventieve aanpak voor bedrijven
Organisaties kunnen veel doen om ervoor te zorgen dat het aantal werknemers met stressklachten afneemt. De beste manier om dit te bereiken, is door preventiemaatregelen te treffen. Zo kun je ervoor zorgen dat het probleem bij de wortel wordt aangepakt en de organisatie niet steeds maar achter de feiten aan blijft hollen.
In ruim 80% van de gevallen grijpen organisaties niet in, terwijl ze dit wel hadden kunnen doen. Hierdoor komen waardevolle krachten thuis te zitten, terwijl ze niets opleveren. Leidinggevenden en managers hebben er veel baat bij om een training in burn-outpreventie te volgen. Tijdens zo’n training leren ze bijvoorbeeld hoe ze de voortekenen van een burn-out bij medewerkers kunnen herkennen en hoe ze dit het beste kunnen aankaarten. Ook leren ze hoe ze werknemers met werkstress het beste kunnen begeleiden. Hierbij is werken aan de communicatie een belangrijk punt.
Op het moment dat de communicatie tussen leidinggevende en werknemer soepel verloopt, vergroot dit het gevoel van veiligheid bij de werknemer. Het streven is om een werknemer met stress- of burn-outklachten het gevoel te geven dat alles bespreekbaar is. Door vroegtijdig aan de knoppen te draaien wanneer stressklachten gesignaleerd worden, kan vaak worden voorkomen dat het van kwaad tot erger gaat en werknemers uitgeblust thuis komen te zitten.
Autonomie
Veel werkenden vinden het prettig om een gevoel van autonomie te ervaren. Leer daarom als leidinggevende om teams zo zelfsturend mogelijk te maken. Het hebben en tonen van vertrouwen zorgt ervoor dat werknemers zich sneller gemotiveerd en betrokken voelen. Niemand wordt er beter van wanneer een leidinggevende hem constant op de vingers zit te kijken. Zorg wel dat je als manager of leidinggevende het gevoel overbrengt dat je betrokken bent bij de taken van de werknemers en dat je begaan bent met hun wel en wee.
Vitaliteit medewerkers
De vitaliteit van je medewerkers draagt bij aan de reductie van stress op de werkplek. Sommige werkgevers zijn van mening dat de verantwoordelijkheid hiervoor uitsluitend bij de werknemer zelf ligt en onderschatten hierbij wat zij hier zelf aan bij kunnen dragen. Het is slim om als werkgever eens bij jezelf te rade te gaan en uit te pluizen hoe je zelf bij kunt dragen aan de vitaliteit van je medewerkers.
Bekijk bijvoorbeeld eens het aanbod in de kantine. Worden er genoeg gezonde producten aangeboden? Zijn er mogelijkheden om te bewegen op de werkplek? En hoe zit het bij jullie met de balans tussen werken en rusten? Door dit soort zaken te bekijken en zo nodig aan te passen, kun je als organisatie al een heel stuk bijdragen aan de vitaliteit van je werknemers.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Wie zijn wij?
Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.
Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.
Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
Gerelateerde informatie
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
