De cijfers liegen er niet om: volgens het TNO kost ziekteverzuim Nederlandse bedrijven jaarlijks zo’n 11 miljard euro. En ongeveer 42% van het ziekteverzuim is werkgerelateerd, bijvoorbeeld door een te hoge werkdruk op de werkvloer. Dat leidt tot werkstress. Is te hoge werkdruk een eenrichtingsweg naar ziekteverzuim? Of kun je je werknemers een andere kant op sturen, namelijk in de richting van werkgeluk? De praktijk laat zien dat leidinggevenden pas proberen in te grijpen als het te laat is. Ontdek in dit artikel hoe jij als leidinggevende actief kunt bijdragen aan het werkgeluk van je personeel.

Wat is werkdruk?

Wat het niet is. Werkdruk is niet hetzelfde als ‘het druk hebben op het werk’. Een werknemer die het druk heeft, zal dat niet als negatief ervaren. Sterker nog, werknemers vinden het in het algemeen prettig om genoeg te doen te hebben. Iemand voelt zich dan nuttig en zal zich niet vervelen. We zeggen niet voor niets vaak tegen iemand die zich lekker inzet: ‘Goed bezig!’

Wat het wel is. Op de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt werkdruk als volgt omschreven: de verstoring tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de werknemer. Anders gezegd: het lukt een werknemer niet om zijn werk af te krijgen binnen de tijd die hij ervoor krijgt. Of hij kan niet voldoen aan de eisen die er aan hem gesteld worden. Op dat moment ontstaat werkdruk.

Oorzaken van werkdruk

De oorzaken van werkdruk zijn divers. Er kunnen veel verschillende redenen zijn waarom iemand zijn werk niet afkrijgt of niet aan de eisen kan voldoen. Hier volgen een paar veelvoorkomende redenen:

Te veel werk.

Het is de drukste periode van het jaar en je zit met drie zieke werknemers. Maar het werk moet wel gewoon gedaan worden. Dat betekent: meer werk voor de gezonde werknemers en dus hogere werkdruk.

Vaak zie je ook personeelstekort bij groeiende bedrijven, waar het werk steeds meer toeneemt. Werknemers krijgen dan steeds een extra taakje, totdat het hun uiteindelijk boven het hoofd groeit. Zulke groeibedrijven zitten met vragen als: Is dit extra werk tijdelijk of blijvend? Kan het financieel uit om extra werknemers aan te nemen?

Te moeilijk werk.

Het kan ook zijn dat een medewerker een takenpakket heeft dat te moeilijk voor hem is of dat niet bij hem past. Hij is ondergekwalificeerd en krijgt daardoor zijn werk niet af. Hij zal het gevoel hebben dat hij altijd achter de feiten aanloopt. Het werk kan ook te moeilijk voor hem zijn omdat hij niet de juiste tools heeft. Hij voelt zich dan machteloos omdat hij niet aan de verwachtingen kan voldoen.

Spanningen op de werkvloer.

Spanningen op de werkvloer kunnen allerlei oorzaken hebben: conflicten met collega’s of  management, baanonzekerheid, onduidelijkheid over het werk, enzovoort. Als een werknemer spanning ervaart, is hij minder gefocust op zijn werk en dus minder productief. Hij zal dus veel eerder werkdruk ervaren.

Persoonlijke factoren.

Niet alleen het werk heeft invloed op je werknemers. Ook hun thuissituatie, gezondheid en persoonlijkheid spelen een rol. Als er thuis problemen zijn, is een medewerker eerder afgeleid. Als hij te hoge eisen aan zichzelf stelt, heeft hij meer tijd nodig voor een taak dan de bedoeling is. Zo kunnen er allerlei factoren in de privésfeer zijn die de werkdruk onbedoeld verhogen.

De voordelen van werkgeluk

Werkplezier genereert een sneeuwbaleffect aan goede dingen: Meer plezier leidt tot meer inzet. Meer inzet leidt tot meer betrokkenheid. Meer betrokkenheid leidt tot committent aan het bedrijf en tot duurzame arbeidsverhoudingen. Dat leidt weer tot een beter team en hogere productiviteit. En last but not least: werkgeluk leidt tot minder ziekteverzuim. Het is dus echt de moeite waard je werknemers op weg te helpen naar werkgeluk.

Werkgeluk volgens werkgevers versus werkgeluk volgens werknemers

Uit een recent onderzoek van Tempo-Team blijkt dat werkgevers en werknemers niet hetzelfde denken over werkgeluk. Wat denken beide groepen?

Werkgeluk volgens werknemers.

Werknemers vinden verbinding met hun collega’s belangrijk. Ze willen graag dingen met elkaar delen: een goede onderlinge sfeer, een prettige samenwerking, een geslaagd project, enzovoort. Ze willen ook het gevoel hebben dat ze gewaardeerd worden door de leidinggevenden.

Werkgeluk volgens werkgevers.

Werkgevers hebben vaak het idee dat werknemers vooral gelukkig zijn als ze waardering krijgen in de vorm van beloningen: een dure auto, een fancy telefoon en dat soort dingen. Ze gaan soms voorbij aan de behoefte aan het teamgevoel dat werknemers erg belangrijk vinden.

Tips voor meer werkgeluk

Het is inmiddels duidelijk: het is belangrijk om werkdruk om te buigen naar werkgeluk. Wat kun jij als leidinggevende doen om je werknemers op weg te helpen? Hier volgen 7 tips.

Weg met zinloze taken

Voorkom dat je werknemers tijd verliezen aan taken die eigenlijk niet zinvol zijn. Te veel werk leidt tot werkdruk, maar soms heeft iemand te veel werk omdat hij tijd besteedt aan taken die niet nodig zijn. Kijk daarom eens kritisch naar de werkzaamheden binnen je afdeling. Zijn er taken die dubbel gedaan worden? Zijn alle taken nodig? Sommige taken blijken niet (meer) nodig te zijn. Het zou zonde zijn als werknemers hier tijd aan verliezen.

Verdeel het werk

Sommige werknemers kunnen geen nee zeggen en hebben in loop van de tijd een takenpakket opgebouwd om u tegen te zeggen. Andere werknemers hebben werk te doen gekregen dat niet bij hun talenten of achtergrond past. Net als een trainer zijn selectie van spelers opstelt voordat hij ze het veld in stuurt, zo zul jij als manager moeten nadenken over de beste opstelling en werkverdeling. En voorkom dat je met een speler te weinig in het veld staat.

Geef complimenten

Geef een compliment en uit je waardering. Uit het onderzoek over werkplezier kwam naar voren dat werknemers zich betrokken en begrepen willen voelen. Één manier om dat te bereiken is door gemeende complimenten te geven. Een werknemer vertelde dat hij keihard had gewerkt om een project samen met zijn collega’s te laten slagen. Iedereen ging tot het uiterste. Wat vond hij het bijzonder dat de manager hem kwam bedanken en hem een compliment gaf. Zo’n attente daad laat zien dat je oog hebt voor wat iedereen doet. Een boost voor werkplezier!

Creëer een sociale sfeer

Cultiveer een klimaat op de werkvloer waarin iedereen zich prettig en nuttig voelt. Om goed samen te kunnen werken, heeft een werknemer erkenning nodig van zijn collega’s. Hij moet zich verbonden voelen met de rest, dan zal hij meer voldoening halen uit zijn werk. Zie koffiepauzes of andere gezellige momenten dus niet als weggegooid geld. Gun je werknemers de tijd om plezier te maken.

Leer je werknemers kennen

Wat maken je werknemers mee? Wat is hun achtergrond en ervaring? Je kunt natuurlijk niet alles weten over iedereen, maar je werknemers kennen speelt een belangrijke rol in hun werkplezier. Door je belangstelling te tonen, laat je zien dat iedereen meetelt. Het effect zal zijn dat werknemers meer betrokkenheid en bevlogenheid tonen. Daarnaast kun je ieders talenten nog beter inzetten bij het inplannen van projecten.

Stimuleer eigen inbreng

Je kunt door je managementstijl creativiteit stimuleren of ontmoedigen. Je kunt tot in de detail voorkauwen hoe jij graag wilt dat een taak gedaan wordt. Maar waarschijnlijk laat je dan veel capaciteiten van je werknemer onbenut. Als je iemand verantwoordelijk maakt voor een taak, zonder de details in te vullen, stimuleer je eigen inbreng en daarmee betrokkenheid en werkgeluk. De kans is groot dat een specialist de taak beter uitvoert dan jij had kunnen bedenken.

Bespreek groeimogelijkheden

Vaak gaan werknemers om zich heen kijken naar ander werk omdat ze ontevreden zijn over hun huidige baan. Ze missen uitdaging of groeimogelijkheden. Het zou zonde zijn als je op die manier een gewaardeerde kracht verliest. Bespreek daarom groeimogelijkheden. Bij zo’n gesprek bereik je twee doelen: jij ontdekt wat de ambities en behoeften zijn van je medewerker en je medewerker begrijpt dat jij hem serieus neemt. Hij voelt zich erkend en zal met meer plezier voor je aan de slag gaan.

Wees een inspirerend leider

Een manager moet meer zijn dan een werkverdeler die leiderschap opeist omdat hij zogenaamd de baas is. Deze ‘old school’ manier van leidinggeven brengt weinig bevlogenheid in mensen naar boven. ‘New school’-managers hebben meer een coachende rol. Zij gaan voorop in het werk dat gedaan moet worden als samenwerkende leiders. Vanuit die rol tonen ze hun betrokkenheid en vertrouwen. Als je je team op die manier leidt, zul je bijdragen aan de bevlogenheid van je werknemers.

Werk aan duurzaam werkgeluk

Je kunt als leidinggevende actief bijdragen aan het werkplezier van je werknemers door deze tips toe te passen. Grijp in voordat het te laat is! Maar voor duurzaam werkgeluk is meer nodig. De route van werkdruk naar werkgeluk is geen snelweg. Het ontstaat niet zomaar als een paar mensen binnen het bedrijf vinden dat het belangrijk is om daar iets mee te doen. Je zult er als organisatie structureel aan moeten werken. Ga dus met elkaar in gesprek om dit onderwerp op de agenda te zetten en formuleer een bedrijfsmissie en -visie over werkgeluk. Pas als werkgeluk in alle lagen van je bedrijf aandacht krijgt, zal het een duurzaam effect hebben.

Gerelateerde informatie

In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:

• Time management op de werkvloer, help werknemers hun tijd beter gebruiken
• Interne mobiliteit en de gevolgen voor stress, werkplezier en duurzame inzetbaarheid
• Conflicten op de werkvloer effectief oplossen