Verslavingsgevoelig zijn: een verslaving als uitvlucht voor stress

Verslavende middelen zijn pijnstillers voor onze emoties. Mensen die verslavingsgevoelig zijn gaan aan de alcohol, drugs of andere verslavende middelen om de emotionele pijn die ze voelen, te verzachten. Toch is het uiteindelijke gevolg van een verslaving nog veel groter. Het kan trauma veroorzaken. Daarnaast blijf de emotionele pijn aanwezig, en hierdoor kom je in een vicieuze cirkel terecht. 

Wat is een verslaving?

Je bent verslaafd als je niet meer zonder iets kunt. Je weet dat het slecht is om te gebruiken of doen, maar gaat er toch mee door. Verslaving is dan ook een ziekte in de hersenen. Sommige mensen zijn verslavingsgevoeliger dan anderen. 

Een verslaving kan zich uiten in:

• Verslaving aan alcohol
• Nicotineverslaving
• Verslaving aan softdrugs
• Verslaving aan harddrugs
• Gok- of pokerverslaving
• Gameverslaving
• Verslaving aan seks of porno
• Koopverslaving

Wanneer ben je dan verslaafd? Dat herken je aan onderstaande symptomen:

• Je hebt een duidelijk verlangen om te gebruiken
• Door je verslaving raak je in de problemen (bijvoorbeeld op werk, of je opleiding)
• Je gebruikt vaak meer dan je van plan was
• Het lukt je niet om te stoppen
• Je hebt steeds meer nodig
• Je geeft bepaalde hobby’s of relaties op 

Waarom raak je verslaafd?

Een verslaving kan verschillende oorzaken hebben, maar komt altijd voort uit een vlucht. Je vlucht voor je problemen of gevoelens. Omdat verslavende middelen een kort gevoel van verlichting geven, raak je verslaafd aan dit tijdelijke, fijne gevoel. Als je op een gegeven moment stopt, zal je weer gaan verlangen naar het gevoel dat je verslaving je gaf. Want zodra je niet meer onder invloed bent, zijn je problemen of gevoelens gewoon weer aanwezig. Om deze reden vlucht je opnieuw door toe te geven aan je verslaving. Om deze reden beland je in een vicieuze cirkel. 

In de psychologie noemen we dit copingmechanismen. Een manier om om te gaan met onze problemen, gevoelens, en dagelijks bestaan. Zo’n copingmechanisme beschermt je tegen de pijn en stress die bij onze situatie komt kijken. Door je verslaving vlak je af, waardoor je, ondanks je stress en verdriet, nog kunt functioneren. 

Tot je merkt dat je copingmechanisme je leven overheerst. Op een gegeven moment zal je onder ogen moeten komen dat je niet meer kunt leven zonder die manier van coping. Je moet iets doen zodat je, ook zonder je copingmechanisme, je gevoelens onder ogen durft te komen en je problemen op kan lossen. 

Het copingmechanisme zorgt voor meer pijn

Hoe zou je eigenlijk met je verdriet om moeten gaan? Door erover te praten. Of door je probleem op te lossen. Als je je pijn maskeert door het gebruik van bijvoorbeeld drugs en alcohol, gebeurt er niets met het probleem of de pijn. Je blijft in de cirkel gevangen zitten en zal geen vrijheid ervaren. Je zal steeds minder goed om kunnen gaan met de pijn. 

Wat kun je beter doen?

Als je verslaving je leven te erg overheerst of ongezond wordt, is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts of een psychologische professional. 

Zit je in de beginfase van een verslaving? Er zijn wat dingen die je zelf kunt proberen. 

Door dit artikel te lezen ben je op een goede eerste stap. Je wordt je bewust van het probleem en kan erachter komen wat jouw pijn veroorzaakt. Vervolgens kan je opmerken welke patronen dit bij jou veroorzaakt.

• Erken dat je een probleem hebt. Wat is het probleem? Hoe uit dat zich? Probeer je bepaalde gevoelens te maskeren met je verslaving?
• Schrijf op waarom je van je verslaving af wilt komen. Elke keer dat je voelt dat je je verslaving wilt oppakken, kijk je weer naar je lijstje. Je zal zien dat het het waard is om vol te houden. 
• Vertel aan je omgeving dat je een probleem hebt, en dat je gaat stoppen. Zo kan je omgeving rekening met je houden en je helpen op het moment dat je het moeilijk krijgt. 
• Zet een datum vast. Op deze datum ga je, wat er ook gebeurt, stoppen. Je kan toewerken naar deze datum door alvast te minderen. 
• Stap voor stap. Je hoeft niet in één keer te stoppen, maar werk ergens naartoe. Vier het als je weer een stap hebt bereikt. 
• Probeer wat (oude) hobby’s op te pakken. Het is namelijk veel makkelijker om een gewoonte te vervangen, dan om een gewoonte te stoppen. Stel, je vervangt je alcoholverslaving door beweging. Elke keer dat je de neiging voelt om alcohol te drinken, ga je een korte workout doen. Je leidt jezelf af van je verslaving. En je bent nog gezond bezig ook. 

Iemand in mijn omgeving heeft een verslaving

Als iemand in jouw omgeving een verslaving heeft, kan dit net zo vervelend zijn. Want ook voor jou kan dit grote gevolgen hebben. Je wilt de ander zo graag op het goede pad helpen, maar dit kan ook slecht vallen. Hoe je dit het best kan aanpakken? Hier een aantal tips:

• Kaart het probleem zo snel mogelijk aan. Hoe moeilijk dit ook is. 
• Het is vooral belangrijk hier geen strijd van te maken. Gebruik geen dreigementen, maar maak duidelijk dat je je zorgen maakt. 
• Breng het zo positief mogelijk. Benadruk bijvoorbeeld de positieve kanten van deze persoon.
• Probeer geen problemen voor de ander op te lossen. Dat moet hij of zij echt zelf doen. Alleen op deze manier leert hij of zij dat het gedrag gevolgen heeft. 
• Houd je goed aan je eigen grenzen.
• Zoek informatie over de specifieke verslaving. Op deze manier kun je deze persoon iets beter begrijpen. 
• Neem contact op met een huisarts of hulpverlener voor specifiek advies. 
• Laat het jezelf niet overnemen. Zoek dan ook genoeg afleiding. Doe dingen die jij zelf leuk vindt, zodat je het probleem even uit je hoofd kan zetten.