De kracht van relativeren en relativeringsvermogen

Wat is relativeren en waarom helpt dit bij stress en een burn-out? Hoe kan het je helpen? Wanneer je goed kunt relativeren, laat je niet zo snel uit de weg slaan. Je voelt je vaak minder snel overvallen door niet-alledaagse gebeurtenissen.

Wat is relativeren?

Relativeren is het betrekkelijke van iets inzien, iets in een bepaald perspectief kunnen plaatsen. Als je iets relativeert, vergelijk je het met andere dingen. Je beschouwt het dus niet als een alleenstaand ding, waardoor je een nuchter en realistisch beeld krijgt van de zaken. Door te relativeren, kan je de invloed die een gebeurtenis of situatie op je leven heeft, beperken door het minder belangrijk te maken. In die zin is relativeren een zeer nuttig psychologisch mechanisme om met negatieve emoties zoals teleurstelling, boosheid of angst om te gaan.

De kunst van relativeren: beheers je dit?

Relativeren heeft te maken met je kunnen verplaatsen in iemand anders. Heb jij weleens moeite met relativeren en maak je vaak van iets kleins, heel iets groots? Pieker je over het werk, irriteer jij je snel aan bepaalde dingen of mensen? Mensen zijn soms zo bezig met kleine details, dat het grote plaatje wordt gemist. Wanneer jij jezelf hierin herkent is het goed om jezelf af te vragen of datgene dat je nu overkomt wel echt zo ernstig is. Stel jezelf de vraag: is dit probleem morgen, over een week of een half jaar nog steeds een groot probleem? Relativeren helpt je om een helder en realistisch beeld te krijgen.

Wanneer is relativeringsvermogen een handige eigenschap?

Merk je dat je, bijvoorbeeld in contact met anderen, snel van streek raakt over dingen die achteraf gezien niet zo verschrikkelijk waren als je op dat moment dacht? Dan is het nodig om te relativeren. Achteraf gezien bedenk je dan vaak dat jij je druk hebt gemaakt om niks. Wanneer je moeite hebt met het relativeren in bepaalde situaties, raak je snel van streek om onbelangrijke dingen. Je kunt het o.a. in de volgende situaties herkennen:

• Stilstaan in een file;
• Iemand die niet doet wat jij wilt;
• Iemand die iets niet doet zoals je dat had gewild;
• Ontvangen van feedback en kritiek.

Er zijn ook alledaagse situaties die voor sommige mensen heel gewoon zijn, maar waardoor andere mensen erg van streek raken. Dat komt doordat deze mensen meer moeite hebben met relativeren.

Oorzaken van niet kunnen relativeren

Er kunnen diverse redenen zijn waardoor je het lastig vindt om te relativeren. Je kunt bijvoorbeeld een blokkade hebben. De blokkade kan op verschillende manieren ooit in je leven zijn ontstaan. Het kan op het werk gebeurd zijn, maar ook thuis.

Daarnaast kun je een bepaalde overtuiging hebben die jouw kijk op het probleem belemmert en het lastig maakt om te relativeren. Een goede coach kan je helpen om te achterhalen wat het probleem is en wat de reden is dat het lastig voor je is om te relativeren.

Wat als je doorschiet in een bepaalde eigenschap?

Sommige mensen weten niet hoe ze moeten relativeren. Wanneer je niet op tijd relativeert is dit een bron van stress. Sla je door in je gedachten, dan zorgt dit ervoor dat het eigenlijk alleen maar erger wordt. Door op een goede manier te relativeren, maak je je minder zorgen en geniet je meer van het leven. Relativeren helpt je om problemen voor jezelf en anderen beter op te lossen.

Niet relativeren levert stress op

Wanneer je niet relativeert, kan het omslaan is stress of zelfs een burn-out. Je maakt jezelf moe met situaties die je zelf uitvergroot totdat je er als een ‘gek’ of zelfs een ‘drama queen’ bij loopt. Bepaalde zaken erger en groter maken dan ze zijn, vergroten je zorgen en stress steeds meer. Je gaat hierbij vaak uit van het ergste terwijl het achteraf gezien wel meevalt. 

Relatie met stress en burn-out

Wanneer je last hebt van veel stress, dan wordt het steeds lastiger om (gezond) te relativeren. Stress maakt mensen angstig en moe. Ook bestaat de kans dat je gaat klagen. Hierdoor maken mensen onbewust de situaties steeds erger, tot ze onoplosbaar lijken. Juist dan, wanneer het extra lastig is, is het nodig om alles weer in het juiste perspectief te zien, zodat je kunt ontspannen. Relativeren helpt je hierbij.

Relativeren kun je oefenen. Humor is bij relativeringsvermogen ontzettend belangrijk. Wanneer je je eigen gevoel voor humor in zet dan wordt het eenvoudiger. We geven je graag tips een aantal tips.

Paar praktische tips

Het is vooral belangrijk om luchtig te kijken naar de situatie, die je op dat moment als ‘vreselijk’ ervaart. Er zijn verschillende manieren om te relativeren, zodat je beter om kunt gaan met bepaalde situaties:

• Probeer eens meer om de situatie te lachen. Natuurlijk kun je niet óveral om lachen, maar bedenk je eens dat zo’n soort situatie in een grappige film zou voorkomen. Hoe zou je dan reageren?
• Five by five rule: Spendeer geen vijf minuten aan zeuren en piekeren, als het geen invloed heeft over vijf jaar. Je doet je best en als iets niet lukt, is dat helemaal niet erg.
• Je bent niet alleen: Je bent vast niet de enige die dit ‘probleem’ heeft. Zoek mensen die in hetzelfde schuitje zitten. Het liefst mensen die goed zijn in relativeren. Hoe gaan zij ermee om?
• Bekijk de positieve kant: Licht niet alleen het negatieve uit, maar kijk ook vooral naar het positieve. Wat gaat er allemaal bijvoorbeeld wel goed? Geniet van de dingen die wel goed gaan.