Stress in zelfsturende teams: Stress verminderen in teams

Je vak uitoefenen in een collegiale sfeer zonder een leidinggevende die je op je vingers kijkt. Je eigen planning kunnen maken of lekker van huis uit werken wanneer je dat wilt. Klinkt aantrekkelijk of niet? Het ontbreken van hiërarchie op de werkvloer klinkt mooi, maar vrijheid kan ook veel stress opleveren.

Uit onderzoek blijkt zelfs dat de invoering van zelfsturende teams tot een hoger ziekteverzuim kan leiden. Wat veroorzaakt stress in zelfsturende teams? Wie is er geschikt voor deze manier van werken en wie niet? En hoe kun je stress in zelfsturende teams minimaliseren?

Meer succes

In zelfsturende teams bepalen medewerkers met hun afdeling of team wie wat doet. Als team neem je zelf de managementtaken voor je rekening. Medewerkers worden daardoor gestimuleerd om natuurlijk te ondernemen. Het talent en de kwaliteiten van iedere medewerker worden optimaal benut, want iedereen kan kiezen waarin hij wil werken en hoe hij zijn werk wil uitvoeren.

Een medewerker is niet meer verplicht werk uit te voeren dat door zijn leidinggevende is uitgestippeld. Bovendien wordt er tijd bespaard. Normaal gesproken moeten medewerkers altijd de goedkeuring van hun leidinggevende vragen voordat ze beslissingen kunnen nemen. In zelfsturende teams kunnen medewerkers onderling overleggen en zelf beslissingen nemen.

‘De macht’ in organisaties met zelfsturende teams ligt lager, waardoor er beter wordt gepresteerd. Het bedrijf wordt winstgevender en de werknemers gelukkiger. In verschillende bekende bedrijven heeft het tot grote successen geleid. Denk maar aan Google, Spotify en Netflix en de Nederlandse thuiszorgorganisatie Buurtzorg. Maar worden de werknemers er ook echt gelukkiger van? Helaas is de praktijk voor veel werknemers anders en is niet iedereen geschikt voor een zelfsturend team. Sommigen zullen meer stress op hun werk ervaren.

Meer stress in zelfsturende teams

Wanneer een bedrijf overstapt op zelfsturende teams, zullen sommige medewerkers zich zorgen gaan maken over de toekomst. Heb ik mijn baan nog over een jaar? Zal mijn loon hetzelfde blijven? Sommigen zullen erop achteruitgaan, omdat in zelfsturende teams iedereen dezelfde titel heeft. Ook kost het in het begin veel tijd om over te gaan op zelfsturende teams. De medewerkers zullen moeten wennen aan een nieuwe manier van samenwerken en ze zullen veel moeten vergaderen, wat ook weer tijd kost. In het begin zal het dagelijkse werk gecompliceerder zijn.

Een andere zorg die sommige medewerkers hebben, heeft te maken met hun persoonlijke ontwikkeling. In sommige bedrijven met zelfsturende teams zijn er weinig mogelijkheden om te kunnen groeien en loonsverhoging te krijgen. Er is immers geen hiërarchie. Voor medewerkers die graag carrière willen maken, kan dit een bron van stress zijn.

Uit de praktijk blijkt dat sommige medewerkers onzeker worden van het werken in een zelfsturend team, omdat ze geen houvast hebben zonder leidinggevende. Dit kan een mentale last worden. Er is voortdurend de vraag aanwezig: wie is er op dit moment verantwoordelijk? Of medewerkers krijgen het gevoel er alleen voor te staan. Wie grijpt er in als er onenigheid ontstaat? Al gauw zullen degenen met de grootste mond hun zin doordrijven. Het ontbreken van een leidinggevende kan op zulke momenten tot chaos leiden. De wet van de sterkste gaat gelden en democratie op de werkvloer wordt al snel anarchie.

In zelfsturende teams nemen medewerkers zelf de managementtaken voor hun rekening, zoals het aanvragen en goedkeuren van vrije dagen en de planning. Dit moet in goed overleg gebeuren. Maar ook hier kunnen de meer overheersende medewerkers de baas gaan spelen of de kantjes eraf gaan lopen. De bescheidener medewerkers zullen harder gaan werken en meer stress ervaren.

Persoonlijke vaardigheden

Veel werkgevers denken dat alle medewerkers meer vrijheid en zelfstandigheid willen. Maar dat is niet het geval. Niet iedere medewerker zit op meer verantwoordelijkheden te wachten. Er zijn mensen die juist een grote behoefte hebben aan structuur. Meer vrijheid, flexibiliteit en zelfstandigheid geven hen stress in plaats van meer werkplezier. Medewerker die behoefte hebben aan structuur geven de voorkeur aan een controlerende leidinggevende en werken graag routinematig.

Om goed te kunnen functioneren in zelfsturende teams, moeten medewerkers over bepaalde vaardigheden beschikken. Een medewerker moet eigen initiatieven kunnen nemen, flexibel en conflictvaardig zijn. Hij moet goed kunnen samenwerken maak ook voldoende assertief zijn. Het zijn meestal de extraverte en consciëntieuze medewerkers die beter presteren als ze meer autonomie krijgen. Ze hebben weinig schroom, veel energie, houden van avontuur en nemen graag de leiding. Als medewerkers niet over deze persoonlijke vaardigheden beschikken, zullen ze meer stress ervaren in zelfsturende teams.

Iedere medewerker is anders. Ieder individu heeft zijn eigen kenmerken en bezit andere persoonlijke vaardigheden. Daarom werkt zelfsturing voor de een wel en voor de andere niet. Wanneer een bedrijf overstapt op zelfsturende teams wordt er vaak geen rekening gehouden met verschillende persoonlijkheden en wordt er niet in begeleiding voorzien. Is er iets wat je kunt doen om stress te verminderen als je in een zelfsturend team werkt?

Stress minimaliseren in zelfsturende teams

Zoals in voorgaande alinea’s genoemd, is niet iedereen even geschikt en gemotiveerd om in zelfsturende teams te werken. Allereerst is het dus belangrijk dat werkgevers expliciet bij iedereen checken of ze wel echt geïnteresseerd zijn om in een zelfsturend team te werken. Een zelfsturend team heeft alleen kans van slagen als iedereen in het team gemotiveerd is om op deze manier samen te werken.

Als een bedrijf overstapt op zelfsturende teams, hebben de medewerkers tijd, geduld en begeleiding nodig om stress terug te dringen. Daarnaast is volledige openheid en transparantie belangrijk in het team. Alle teamleden moeten over dezelfde informatie beschikken. Als een medewerker bijvoorbeeld de planning doet, moet het voor iedereen mogelijk zijn om zijn werk te volgen in het registratiesysteem. Maak ook duidelijke afspraken en zorg voor een duidelijke rolverdeling, zodat het voor iedereen helder is wie wat uitvoert.

Iedere medewerker heeft de verantwoordelijkheid dat ieder lid van zijn team zich op zijn gemak voelt, zodat iedereen risico’s durft te nemen. Medewerkers moeten leren om niet alleen voor zichzelf te denken, maar voor het hele team. Accepteer dat ieder individu anders is, luister naar elkaar en wees begripvol. Iedereen maakt weleens fouten. Zorg dat er altijd ruimte is voor feedback en geef ruimte voor ontwikkeling. Is er wellicht de mogelijkheid om trainingen te faciliteren?

Wie zijn wij?

Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.

Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.

Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.

Meedenksessie aanvragen