Wennen aan een werknemer die grenzen leert aangeven

Werknemer leert grenzen aangeven: Dat is even wennen, een werknemer die opeens zijn of haar grenzen aangeeft. Voor jou als leidinggevende is het misschien makkelijk, werknemers die altijd ja en amen zeggen op elk verzoek. Maar eigenlijk zou je blij moeten zijn met iemand die zijn grenzen kent en deze ook aangeeft.

Werknemers die hun grenzen aangeven zijn fijn om mee te werken, als je er eenmaal aan gewend bent. En dat is nu juist het probleem voor veel leidinggevenden. Want hoe ga je om met werknemers die hun grenzen aangeven.

Grenzen stellen is positief, zeker als dit samengaat met assertief gedrag. Want een grens stellen betekent niet dat er altijd nee wordt gezegd op elk verzoek. Een grens is niet zo zwart-wit. Vaak zijn er andere manieren, en daar moeten jullie samen uitkomen.

Wat betekent het als werknemers hun grenzen aangeven?

Het aangeven van grenzen gaat over een breder gebied dan enkel nee zeggen op een verzoek. Het gaat over het bewaken van de eigen grenzen, zodat de werkdruk niet te hoog wordt. Maar het gaat ook over het voorkomen dat je over de grens van een ander gaat.

Het aangeven van grenzen heeft als doel de samenwerking met anderen beter te laten verlopen, zonder daar zelf aan onderdoor te gaan.

Sommige werknemers vinden het heel moeilijk om hun grenzen aan te geven en te bewaken. Vaak weten ze niet eens waar hun grens ligt, totdat iemand er herhaaldelijk overheen gaat en ze lichamelijke klachten gaan krijgen van de stress die dit met zich meebrengt.

Waarom grenzen aangeven belangrijk is

Een werknemer die geen grenzen aangeeft, wordt al snel de plek waar collega’s hun lastige of saaie klusjes dumpen. Deze werknemer durft geen nee te zeggen tegen alle vragen en de stapel werk op het bureau groeit gestaag.

Aangeven dat de werkdruk te hoog wordt is een hoge drempel, die maar moeilijk genomen wordt. Ondertussen stijgt het stressniveau bij deze werknemer gestaag, totdat de spreekwoordelijke druppel de emmer doet overlopen.

Het wordt teveel. De werknemer zit er helemaal doorheen, heeft verschillende lichamelijke klachten en meldt zich steeds vaker ziek. Op een gegeven moment komt hij of zij helemaal niet meer op het werk en zit met een burn-out thuis.

Kenmerken van werknemers die moeilijk hun grenzen aangeven

Veel werknemers vinden het in meer of mindere mate moeilijk om hun grenzen aan te geven. Als je goed rondkijkt op de werkvloer kun je de volgende kenmerken herkennen. Een werknemer die moeilijk grenzen stelt zal:

• Werk overnemen van anderen, zelfs als daar niet om gevraagd wordt

• Anderen niet teleur willen stellen

• Conflictvermijdend te werk gaan

• Het iedereen naar de zin willen maken

• Vaak erg meegaand zijn

• Veel werk naar zich toetrekken

• Oververantwoordelijk gedrag vertonen

• Weinig assertief reageren in een gesprek

• Veel loyaliteit naar anderen tonen

• Graag aardig gevonden worden

• Altijd klaarstaan voor anderen

• Al snel met alle winden meewaaien

• Zich het leed van anderen erg aantrekken

Grenzen stellen hoort erbij

Iedereen heeft grenzen, of ze die nu stellen of niet. Sommige bijten flink van zich af om hun grenzen te bewaken. Anderen hebben hier meer moeite mee. Zelfs als iemand zijn of haar grenzen goed kent, kan het gebeuren dat ze er zelf aan voorbij gaan.

Grenzen voelen we. Als een grens overschreden wordt komen daar negatieve gevoelens bij kijken. Een collega die regelmatig over de grenzen van andere collega’s gaat, zal als minder prettig worden ervaren. Terwijl een collega die wel rekening houdt met anderen als fijn teamlid wordt bestempelt.

Wie moeilijk grenzen stelt, geeft teveel energie weg. Dit gaat ten kosten van de betreffende werknemer. Op een gegeven moment is het op. Ze zijn uitgeput, afgemat en futloos. De productiviteit is ver te zoeken.

Wees blij met werknemers die grenzen aangeven

Als leidinggevende zou je het stellen van grenzen moeten aanmoedigen. Want van werknemers die hun grenzen aangeven kun je op aan. Je weet zeker dat het werk dat je bij ze neerlegt gedaan wordt en niet onder op de stapel verdwijnt. Ze zullen het aangeven als ze er niet uitkomen en hulp vragen.

Je kunt erop vertrouwen dat ze hun werk met succes afronden in de gestelde tijd. Daarnaast weten ze ook beter aan te geven waarom ze nee zeggen tegen een bepaald verzoek. Voeg je een extra taak toe, die ook voor de deadline van volgende week af moet? Dan zal een werknemer die grenzen aangeeft niet zo snel gehaast de klus afraffelen in de avonduren. Waarschijnlijk weet hij of zij je precies te vertellen wat er wel en niet gaat lukken voor de deadline. Je kunt nu op tijd de deadline bijstellen of werk verdelen over andere werknemers. Zo wordt er een kwalitatief product afgeleverd, met minder kans op fouten.

Werknemers die grenzen aangeven zullen meer vooruitdenken, de zaken niet op hun beloop laten of afwachten tot het laatste moment.

Grenzen van jezelf en anderen

Het mag niet zo zijn dat een werknemer die grenzen stelt daarmee over de grens van anderen heen gaat. Dat is niet de bedoeling en daar mag je hem of haar gerust op aanspreken. Grenzen aangeven is er in verschillende vormen.

Het bewaken van de eigen grenzen

Hierin moeten de eigen grenzen bewaakt worden. Zodat anderen, maar ook jijzelf, deze niet overschrijdt. Vaak worden de eigen gevoelens en behoeften genegeerd. Een laag zelfrespect of zelfwaardering zijn vaak de oorzaak.

Het respecteren van de grenzen van anderen

De grenzen van anderen zijn net zo belangrijk als die van jezelf. Dominant, bazig, te direct en confronterend reageren komt agressief over. Aan de andere kant is oververantwoordelijk of overbetrokken gedrag ook niet goed. Je kunt onbedoeld de grens van anderen overschrijden, door hen ongevraagd de verantwoordelijkheid uit handen te nemen. Ook je eigen grenzen lopen gevaar als je bekent wordt als de collega die alle klusjes wel op wil knappen.

Voorkomen dat anderen over je grens gaan

Een bepaalde houding en gedrag kan ervoor zorgen dat anderen makkelijk over grenzen heen gaan. Teveel ruimte geven, waardoor anderen te weinig rekening houden met je wensen en gevoelens. Daarom is het belangrijk te voorkomen dat anderen over je grenzen gaan. Het is niet de bedoeling dat anderen misbruik maken van de goedheid van een collega.

Persoonlijkheid en grenzen aangeven

Sommige mensen zijn van nature zachtaardig en willen graag iedereen te vriend houden. Voor deze mensen kan dit een valkuil zijn. Op de werkvloer kan deze vriendelijkheid misbruikt worden. Klusjes waar collega’s geen zin in hebben worden makkelijk doorgeschoven.

Sommige werknemers voelen zich oververantwoordelijk en nemen daardoor taken weg bij hun collega’s. Met hun goedbedoelde actie gaan ze juist de grens van de ander over. Als deze niet aangeeft dat ze de taak liever zelf uitvoeren, zal de arbeidsrelatie scheef trekken.

Zo heeft iedere werknemer een eigen persoonlijkheid met sterke en minder sterke kanten. Grenzen aangeven is soms erg confronterend. Zeker als je moet toegeven dat je iets niet kunt of iets niet haalbaar is. Veel werknemers zullen het niet graag over zichzelf zeggen, maar als leidinggevende moet je hier blij mee zijn. Je weet wat je aan elkaar hebt en kunt, indien nodig, een cursus aanbieden waarmee je werknemer verder kan groeien in het bedrijf.

Wat levert het stellen van grenzen het bedrijf op?

Werknemers die grenzen stellen leveren het bedrijf voordelen op. Zeker op de lange termijn. Een werknemer die geen grenzen aangeeft loopt meer risico op een burn-out, met alle gevolgen van dien. Want zit een werknemer eenmaal thuis dan zijn ze niet zomaar weer aan het werk. Hier kan een intensief traject van wel 2 jaar aan vooraf gaan. De kosten voor ziekteverzuim lopen flink op.

Wees daarom blij met werknemers die hun grenzen kennen en aangeven. Op de lange termijn levert dit je veel op.

Minder overbelaste werknemers

Als meer werknemers hun grenzen zouden aangeven, zou je minder last hebben van overbelaste werknemers. Hierdoor zal het ziekteverzuim afnemen. Stressgerelateerde klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn en slapeloosheid zullen minder voorkomen. Daardoor zijn de mensen op de werkvloer frisser aan het werk en komen productiever de dag door.

Ze hebben meer energie, de werksfeer is positiever en ze kunnen beter omgaan met werkdruk.

Je weet wat je aan ze hebt

Een werknemer die grenzen aangeeft laat heel duidelijk zien wat je aan ze hebt. Wat je wel of niet van ze kunt verwachten. Wellicht sluit de taak niet aan bij hun competenties. Of hebben ze al genoeg werk op hun bureau liggen.

Zolang een werknemer overal ja op zegt, ga je er niet vanuit dat er problemen zijn met de hoeveelheid werk. De volgende keer kan er misschien nog wel iets meer bij. Zo kun je gemakkelijk een werknemer overbelasten, als deze geen grenzen aangeeft.

Laten ze wel duidelijk merken dat dit verzoek niet haalbaar is dan kun je met die informatie een nieuw plan opstellen.

Minder stress op de werkvloer

Geen grenzen stellen levert stress op. Steeds maar taken blijven toevoegen, zorgt ervoor dat het overzicht verdwijnt. Je werknemer verliest de controle en zal onnodig veel stress ervaren. Deze stress heeft vaak zijn weerslag op collega’s die de sfeer oppakken. Er wordt gesnauwd en conflicten ontstaan makkelijker in deze negatieve sfeer.

Op een assertieve manier grenzen aangeven zorgt voor een ontspannen sfeer. Iedereen weet wat ze aan elkaar hebben en wat ze wel en niet van elkaar kunnen verwachten. Dit zorgt voor minder stress op de werkvloer.

Meer zelfvertrouwen

Grenzen stellen geeft je werknemer een goed gevoel. Ze zullen zich sterker voelen. En doordat ze de taken die ze wel doen met succes afronden zal hun zelfvertrouwen groeien. Daarnaast kun jij ze, als leidinggevende, ook meer vertrouwen geschenken, omdat ze aangeven wat ze wel en niet kunnen doen kun je erop vertrouwen dat ze hun werk met succes afronden.

Meer tijd voor belangrijke taken

Als er steeds een collega tussendoor komt met kleine klusjes, bestaat de kans dat belangrijke taken te lang blijven liggen. Door de focus te leggen op de belangrijke taken en andere taken af te slaan zal er effectiever gewerkt worden.

Rust en ontspanning in de pauzes zorgt er ook voor dat er daarna met een frisse blik verder gewerkt kan worden. Zo worden er meer taken met succes afgerond en minder tijd besteed aan onbelangrijke details.

Beter zorgen voor zichzelf

Werknemers die grenzen stellen zullen vaak ook beter voor zichzelf zorgen. Rust nemen als ze merken dat ze niet meer met volle focus aan het project kunnen werken. Zo worden fouten voorkomen en er een kwalitatiever product afgeleverd.

Door zichzelf niet te laten overvragen of overbelasten zijn deze werknemers productiever en duurzaam inzetbaar.

Een sterke en gewaardeerde collega

Grenzen stellen zal in het begin misschien als lastig ervaren worden. Zeker als deze collega voorheen altijd meeging in elk verzoek of elke taak klakkeloos aannam. Maar zodra iedereen aan deze nieuwe situatie gewend is zal een collega die grenzen aangeeft als sterk worden ervaren. Mensen waarderen zijn of haar eerlijkheid en zullen nog blijer zijn als ze wel een ‘ja’ krijgen op hun verzoek.

Werknemers die grenzen stellen zullen een krachtige persoonlijkheid ontwikkelen. Het vergroot hun zelfrespect en eigenwaarde. Dit maakt ze ook zekerder in hun werk en dat zie je terug in de resultaten.

Help zelf je werknemers hun grenzen aan te geven

En? Hoe bevalt de werknemer die wel zijn of haar grenzen aangeeft? Af en toe confronterend misschien, maar wel goed voor de organisatie. Daar zou je er meer van moeten hebben.

Geven nog niet al je werknemers goed hun grenzen aan? Help ze hierbij:

Veiligheid en vertrouwen op de werkvloer

Biedt je werknemers een veilige en vertrouwde werkomgeving. Laat merken dat het goed is als iemand zijn grenzen aangeeft. Geef zelf kritiek en complimenten op een assertieve manier. Geef zelf het goede voorbeeld, door niet over de grenzen van anderen heen te gaan. Toon oprechte belangstelling en neem de tijd om naar je werknemers te luisteren, vooral die werknemer die niet altijd het hoogste woord heeft.

Let op stresssignalen

Werknemers die regelmatig over hun eigen grenzen heen gaan krijgen op den duur lichamelijke klachten. Als ze moeite hebben met het aanvoelen van hun grenzen zal hun lichaam waarschuwen. Vaak hebben ze dit zelf niet door.

Leer de stresssignalen herkennen en spreek je werknemer hierop aan. Is er iets in zijn of haar gedrag verandert, zijn ze vaker ziek, minder fit. Ga op een open manier in gesprek, zonder de ander aan te vallen. Hoe meer veiligheid en vertrouwen je kunt bieden hoe eerder je werknemer zal toegeven dat de werkdruk te hoog is, of dat er iets anders speelt.

Verdeel het werk eerlijk over je werknemers

Werknemers die moeilijk hun grenzen aangeven worden al snel met teveel werk opgezadeld. Of ze krijgen altijd de klusjes die anderen niet willen. Let goed op de werkverdeling en geef ook deze werknemers uitdagende klussen, die passen bij hun talenten. Wees zuinig op al je werknemers, je hebt ze nodig.

Waak voor perfectionistische werknemers

Werknemers met perfectionistische trekjes doen al snel meer dan nodig is. Weet je van sommige werknemers dat ze niet stoppen als iets ‘goed genoeg’ is, maar elk detail perfect willen hebben? Help grenzen stellen aan de hoeveelheid werk waarmee ze zichzelf opzadelen.

Geef aan welke eisen er gesteld worden aan het werk. En dan niet de minimale eisen, maar vooral ook de verwachtingen. Stel de doelen vast en bespreek samen wat realistisch is.

Zie je dat de werknemer toch te hoge doelen stelt, bespreek dit met elkaar en stel hem of haar gerust dat goed ook goed genoeg is.

Grenzen bewaken op de werkvloer

Merk je dat bepaalde werknemers steeds hun grenzen laten overschrijden? Spreek hen hier gerust op aan. Veel mensen hebben al het gevoel dat er iets niet goed gaat. Laten zien dat hun gevoel klopt, geeft ze vertrouwen dat ze de volgende keer wel hun grenzen aan kunnen en mogen geven.

Medewerkers grenzen leren aangeven

Zoals gezegd, medewerkers grenzen leren aangeven is een positieve stap richting een gezond en duurzaam personeelsbeleid. Grenzen aangeven heeft alles te maken met assertiviteit. Assertieve werknemers zijn flexibeler in te zetten op de werkvloer en zullen zich goed staande weten te houden in stressvolle situaties.

Wij geven assertiviteitstrainingen, zowel voor leidinggevenden als werknemers. Communicatie is en blijft een van de moeilijkste dingen. Het is vaak een bron van frustratie en misverstanden op de werkvloer.

Helder en assertief communiceren helpt werknemers effectiever en productiever met elkaar samen te werken.

Gerelateerde informatie

In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:

• Time management op de werkvloer, help werknemers hun tijd beter gebruiken
• Interne mobiliteit en de gevolgen voor stress, werkplezier en duurzame inzetbaarheid
• Conflicten op de werkvloer effectief oplossen