Autisme en burn-out – Waarom maak je met autisme meer kans op een burn-out?

Autisme en burn-out, hebben die iets met elkaar te maken?  Ja zeker wel. Om dit uit te leggen wordt eerst ingegaan op een aantal aspecten van autisme, zodat er een verklaring gegeven kan worden waarom mensen met autisme een kwetsbaarheid hebben voor een burn-out.

Het doel is om werkgevers meer inzicht te geven in de problematiek waar autisten of mensen met veel autistische kenmerken, tegen aan lopen. Door kennis ontstaat begrip en door begrip ontstaan oplossingen.

De relatie tussen autisme en burn-out

Wat is de relatie tussen autisme en burn-out?

Autisme herkennen

Autisme wordt op dit moment (volgens de richtlijnen in de DSM V) omschreven als een stoornis waarbij er problemen zijn op het gebied van:

• Sociale communicatie en interactie. Daaronder vallen zaken wederkerigheid (wordt er belangstelling voor jou getoond, worden er vragen gesteld), initiatief nemen tot contact, contact maken en onderhouden, begrijpen van gebaren en grapjes, oogcontact maken, gedrag aanpassen aan de situatie en samen werken.
• Repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten. Denk aan steeds dezelfde bewegingen maken (wiegen, iets ronddraaien), inflexibel zijn, graag werken met routines en vaste rituelen, vastbijten in eigen interesses en te veel of te weinig reageren op zintuigelijke prikkels (gevoelig zijn voor labels in kleding, moeite hebben met harde geluiden of fel licht of omgekeerd juist geen pijn voelen).

Ernst van de autisme

Daarbij wordt gekeken naar de mate waarin iemand zelfstandig kan leven en hoeveel hulp er nodig is op de diverse terreinen. Dus de mate van ernst van de stoornis. Er is sprake van een spectrum en dit betekent dat niet iedereen dezelfde symptomen/klachten heeft en dat het bij één ‘erger’ is dan bij de ander.

En wordt het ene kenmerk wel gevonden en het andere kenmerk niet of in veel mindere mate. Zo kan iemand wel last hebben van harde geluiden, maar redelijk goed functioneren op de voetbalclub. Degene die last heeft van harde geluiden, beleeft in het dagelijks leven vele stressmomenten. Geluiden op straat, in de trein, tram, metro of auto, harde stemmen, hard lachen, het gebeurt allemaal om ons heen en de meesten van ons kunnen het negeren.

Taalontwikkeling

Op jonge leeftijd blijft de taalontwikkeling vaak achter. Het zijn vaak verlegen, stille kinderen die weinig (durven/kunnen) zeggen. Dat betekent weer dat ze weinig oefenen met sociale contacten en minder leren hoe ‘het’ moet. Bovendien voelen ze niet aan wat past in een situatie en wat niet past.

Sociale contacten

Door de problemen met sociale contacten ontstaan er gemakkelijk problemen binnen een team. De ‘autist’ communiceert niet, maakt rare opmerkingen, gaat serieus in op grapjes, interpreteert het non verbale gedrag anders en zegt de verkeerde dingen op het verkeerde moment. Zeker als er (nog) geen diagnose is gesteld kan er veel onbegrip op de werkvloer ontstaan.

Soms worden er grappen over degene met autisme gemaakt waar hij bij is en soms wordt de autist gevraagd om ‘gekke’ dingen te doen die een hele negatieve uitwerking kunnen hebben. Omdat ze vaak moeite hebben om over koetjes en kalfjes te praten, zijn ze onhandig tijdens koffiemomenten of op recepties.

Vaak speelt ook angst een rol om contacten te maken. En angst betekent de productie van cortisol, het stresshormoon. Autisten die de dagelijkse sociale contacten als spannend beleven, hebben dus voortdurend last van stress.

> Lees ook: Erbij willen horen en sociale acceptatie

Stress bij autisme

Ondanks de problemen op het sociale vlak, wil ook de autist graag onderdeel zijn van het team en vaak voelen ze wel dat ze anders zijn en er niet helemaal bij horen. En soms gaan ze extra hun best doen om er toch maar bij te gaan horen, meestal met het omgekeerde effect. Dit kan bij de autist ook een hoop stress opleveren.

Aan de andere kant zijn er ook autisten die juist helemaal niet bij het team willen horen en alleen maar hun ‘ding’ willen komen doen en daarna weer naar huis willen (waar het rustig en veilig is). Die mensen ervaren juist stress als er steeds gevraagd wordt om gezamenlijke acties te ondernemen.

> Lees ook: Stress bij vrouwen met autisme – wat kun je daaraan doen?

Overgevoeligheid

Een ander aspect dat een rol kan spelen op de werkvloer is overgevoeligheid voor bijvoorbeeld geluiden of geuren. Dat levert irritatie op bij de autist en ook een enorme vermoeidheid. De eisen die door de autist gesteld worden, zijn soms niet realistisch en niet haalbaar.

Ze komen niet voort uit verwend gedrag of hun zin willen hebben, maar ze kunnen er echt niet mee om gaan. En als er geen rekening met je wordt gehouden, dan levert ook dat weer spanning en stress op.

> Lees ook: HSP – Ben jij hoogsensitief? Wees dan extra alert op symptomen van burn-out

Verwerken van informatie

Daarnaast heeft de autist moeite om informatie te verwerken (theorie van de zwakke coherentie) De wereld en alle informatie die op ze afkomt, lijkt uit losse stukken te bestaan. Een autist is daardoor als het ware steeds bezig om de losse stukken die gehoord en/of gezien worden, in elkaar te puzzelen.

Dat dit een vermoeiende bezigheid is, lijkt heel duidelijk. Omdat dit proces de hele dag speelt, zijn autisten aan het eind van een werkdag vaak heel moe. Maar er is weinig keus als er brood op de plank moet komen dus veel autisten ‘slepen’ zich toch elke dag weer naar het werk. Tot op een gegeven moment de energie echt op is. Het is voor de omgeving uiteraard lastig te begrijpen dat iemand alleen al doodmoe kan worden door alle prikkels die er gedurende een dag binnen komen.

Autisten hebben tijd nodig

Een ander punt dat een rol speelt bij de informatieverwerking is dat autisten ook vaak meer tijd nodig hebben dan collega’s om overzicht te krijgen van een gebeurtenis. Daardoor krijgen ze vaak te horen dat ze te traag zijn, niet hard genoeg werken, beter hun best moeten doen en verwijten van collega’s dat ze de kantjes er van af lopen.

Het tegendeel is vaak waar. Ze werken juist heel hard om alles op een rijtje te krijgen en te houden, vaak totdat ze helemaal uitgeput zijn.

Veranderingen

Een autist heeft ook moeite met veranderingen en nieuwe ontwikkelingen. Ze zijn heel goed in werk dat volgens een vaste procedure gedaan moet worden en waarin er gelet moet worden op details. Maar als het anders moet of wordt, dan is het heel lastig. Vaak speelt ook hier angst een rol, de angst om iets niet te kunnen, de grip en controle kwijt te zijn en het is geen onwil.

Sommige autisten kunnen compleet in paniek raken als er een wegversperring is op de vaste route die ze naar het werk nemen. Ze missen het vermogen om te schakelen en een andere route te nemen en moeten leren hoe ze zoiets op moeten lossen. Hun reacties kunnen dan ook ongepast zijn zoals enorm boos worden, gaan schreeuwen of weglopen en onbereikbaar zijn.

Vaste patronen

Autisten voelen situaties niet automatisch aan. Ze kunnen (redelijk) goed functioneren als ze leren welk gedrag ze moeten vertonen. Zo sprak ik eens iemand die vertelde dat hij, als er iemand gevallen is, weet wat hij moet gaan doen, namelijk kijken of hij kan helpen en eventueel troosten. Maar hij voelt het niet.

Hij is dus constant aan het nadenken in welke situatie hij staat en wat hij zou moeten doen. Heel vermoeiend. Dat is een van de redenen waarom autisten zo strak vasthouden aan hun patronen. Het kost zo veel moeite om steeds te bedenken wat ze moeten doen en hoe dat ze het liefst strak vasthouden aan het bekende of dat wat ze net uitgedacht hebben.

> Lees ook: Positief denken en negatieve denkpatronen doorbreken.

Arbeidsidentiteit

Ieder mens die aan het werk gaat, heeft een beeld van zichzelf nodig in wat hij op werkgebied te bieden heeft, zijn arbeidsidentiteit. Om de arbeidsidentiteit te bepalen spelen persoonlijke motivatie, interesses en capaciteiten een rol. Autisten hebben vaak geen idee van wat ze leuk vinden (zeker niet als de vraag direct gesteld wordt), wat ze kunnen, waar ze goed in zijn en wat ze willen.

Ze gaan dus maar gewoon aan het werk en doen wat ze moeten doen, maar gelukkig worden ze er niet van. Ze leren niet zoals andere kinderen op jonge leeftijd al wat werk inhoudt en hoe dat allemaal gaat. Bovendien pakken ze de informatie niet op uit gesprekken tussen volwassenen en hebben dus ook echt geen beeld van wat er van ze verwacht wordt.

Voorbeeld van autisme op de werkvloer

Ik was laatst in gesprek met een vrouw van 35. Haar klachten waren enorme moeheid, nergens zin in hebben, niet weten wat ze leuk vindt, niet durven bellen om een afspraak te maken, moeite om de deur uit te gaan en boodschappen te doen en om haar vrije tijd te plannen en te weten wat ze wil gaan doen. Ze was haar hele leven al moe, had de middelbare school niet afgemaakt omdat ze niet tegen de stress kon en werkte een aantal uren per dag voor een schoonmaakbedrijf. Contact met collega’s was lastig.

Haar moeder deed nog steeds haar was en loste zaken voor haar op zoals telefonisch een afspraak maken of als ze ergens voor de eerste keer naar toe moest, mee gaan. Ze had zich vorig jaar ziek gemeld met vermoeidheidsverschijnselen maar de bedrijfsarts vond dat er niets aan de hand was.

Als ze niet aan het werk zou gaan, dan zou haar salaris ingehouden worden. Omdat ze zelfstandig woonde, moest ze wel weer aan het werk gaan, maar ze liep werkelijk op haar achterste benen. Ze was heel ongelukkig met het werk wat ze deed en het lag duidelijk beneden haar capaciteiten. Een jaar nadat ze zich voor het eerst ziek gemeld heeft, moest ze zich weer ziek melden, dit keer met een forse burn-out.

Voordelen van een autistische medewerker

Zijn er dan alleen nadelen? Een paar voordelen moeten zeker genoemd worden. Autisten zijn heel eerlijk en heel trouw en loyaal. Ze hebben een heel goed oog voor details en zoeken zaken vaak tot in de puntjes uit (zeker de autisten met een hoger IQ). Er zijn bedrijven in de ICT en beveiliging die om die redenen, graag autisten in dienst hebben.

Ze kunnen heel goed werken met vaste procedures en zullen daar niet snel van afwijken. In die zin zijn ze heel betrouwbaar. Daarnaast zijn autisten ook meestal heel stipt. Ze komen op tijd, werken door als ze moeten werken en stoppen pas als het weer tijd is om naar huis te gaan.

Autisme en burn-out voorkomen

Maar autisten hebben op de werkvloer een aantal zaken nodig om zich te kunnen blijven handhaven, zonder dat ze te veel stress oplopen of een burn-out krijgen. Zonder volledig te zijn en zonder rekening te houden met individuele verschillen, hierbij een vijftal tips:

Een mentor

Stel een mentor aan binnen het bedrijf. Omdat de arbeidsidentiteit niet goed ontwikkeld is, is het voor een autist onmogelijk om aan te geven wat hij goed kan en minder goed. Een mentor binnen het bedrijf kan helpen om deze punten beter in kaart te brengen. Daarbij kan de mentor ook bemiddelen tussen de autistische medewerker en zijn leidinggevende en/of collega’s.

In veel gevallen zijn er onduidelijkheden omdat het voor een autist veel moeilijker is om in de communicatie te doen wat er verwacht wordt. Soms zijn ze bang om te bellen en als een mentor dat soort zaken in beeld heeft, dan kunnen er oplossingen gezocht worden.

Juiste afstemming

Stem af met het thuisfront. Vaak hebben de huisgenoten heel goed in beeld hoe de autist functioneert en wat wel of niet werkt. Afstemmen heeft twee voordelen. Het ene voordeel is dat het voor de autist veel duidelijker is als op beide plekken dezelfde aanpak wordt gehanteerd.

Het andere voordeel is dat er minder tijd gestopt hoeft te worden in het uitzoeken van wat wel of niet werkt.

De juiste werkplek

Zorg voor een fijne werkplek in de brede zin. Niet alleen het bureau en de bureaustoel, maar ook de sfeer en het geluid zijn belangrijk. Bepaalde kleuren of veel accessoires kunnen voor veel prikkels zorgen. Ook een omgeving zoals een kantoortuin kan veel energie kosten doordat er veel interactie is tussen collega’s. Een duidelijke taakomschrijving, een afgebakende taak en structuur zijn belangrijk.

Een andere optie is beperking van de taken, die wel gevarieerd zijn. Daarnaast is het van belang om er rekening mee te houden dat het werktempo, door de tijd die nodig is om informatie te verwerken, aangepast moet worden. Ad hoc opdrachten zijn vaak lastig omdat het meer moeite kost om de aandacht te verplaatsen.

Toetsing werkdruk bij autisme

Toets regelmatig of de (werk)druk niet te hoog is. Omdat autisten minder gemakkelijk hun gevoel kunnen ‘voelen’ en verwoorden is het belangrijk om van de buitenkant goed te volgen of het nog goed gaat. Sommige autisten eisen van zichzelf dat ze net zo veel doen als collega’s en overvragen zichzelf daarmee.

Door te ‘dwingen’ om pauzes te nemen, de werktijd te onderbreken (met bijvoorbeeld sporten) of te verkorten, wat meer vrije dagen in te plannen, is het makkelijker om de energie te verdelen en een burn-out te voorkomen.

Regelmatig evalueren

Plan regelmatig evaluatiegesprekken in. Ook al vinden autisten het lastig om hun gevoel te verwoorden, ieder mens wil gehoord en gezien worden. Daarnaast maakt regelmatig contact het makkelijker om ook meer gevoelige zaken te bespreken. Veranderingen die op stapel staan, kunnen via die route ook voorbereid worden.

Grote verschillen autisme en burn-out

Er is geen stoornis waarbij de individuele verschillen zo groot zijn als bij het autisme. Er wordt niet voor niets gesproken van het autistisch spectrum. Welke maatregelen er ook genomen gaan worden, het draait steeds om een goede afstemming met de desbetreffende werknemer. DE autist bestaat niet en DE oplossing dus ook niet.

Begeleiding bij burn-out en autisme

En mocht het toch te laat zijn. Begeleiding van autisten met een burn-out vraagt om veel kennis en begrip van de stoornis en de manier waarop man/vrouw in kwestie het best geholpen kan worden. Niet iedere coach weet hier goed mee om te gaan, dus kies een goed opgeleide coach.

Gerelateerde artikelen

• ADHD en burn-out – Waarom opbranden als je altijd energie lijkt te hebben?
• Concentratieproblemen bij burn-out: een link met ADHD?

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching