Wat is perfectionisme? Perfectionisme is in de basis een enorme mooie eigenschap: je wilt het heel erg graag goed doen en je zet je er volledig voor in. Echter kent het ook een schaduwzijde. Doorslaan in de dingen graag heel goed willen doen zal al snel ongezond en remmend werken. Dit zorgt vaak voor stress en uiteindelijk zelfs een burn-out .

Met dit artikel willen we je helpen bij het vergroten van inzicht, de zwakke punten herkennen, de bijkomende stress te verminderen en een burn-out te voorkomen.

In dit artikel:

Let op: perfectionisme leidt regelmatig tot hevige stress en een burn-out

Lees in dit gratis E-book alle symptomen van een burn-out

Perfectionistisch

Een perfectionist is iemand die een extreme behoefte heeft om alles uitermate goed te doen. Ongetwijfeld ken je wel iemand in je omgeving die zo is of herken je het bij jezelf. Helaas wordt dit in onze samenleving aangemoedigd. Op de arbeidsmarkt is het een vereiste om succesvol te zijn. Daarom hebben steeds meer mensen er last van en dit begint al bij jongeren. Uit onderzoek blijkt dat de huidige generatie jongeren een groter risico loopt dan de jongeren van 10 of 20 jaar geleden.

In dit artikel laten we zien dat perfectionisten lijden aan fysieke problemen, zoals hoofpijn en constante stress. Bovendien kun je in alle aspecten van je leven te veel van jezelf gaan eisen en kan het een obsessie voor je worden om maar nooit te falen. Het is dus lang niet altijd een positieve eigenschap. Als je dit bij jezelf herkent, is het misschien tijd daar wat aan te doen.  Zeker wanneer je merkt dat je fysieke (stress-) klachten erdoor krijgt. Maar hoe herken je perfectionisme? Veel perfectionisten (h)erkennen niet dat ze dit zijn en dat ze moeten veranderen.

Koste wat het kost

Perfectionisme is dus de neiging om een ​​activiteit of taak zo goed mogelijk uit te voeren, koste wat het kost. De neiging om jezelf zo perfect mogelijk te profileren komt voort uit angst voor de oordelen van een ander en uit angst om te falen. Je leven en je daden moeten perfect zijn en jij bent de enige die een taak succesvol uit kan voeren.

Dit kan zowel positief als negatief kan zijn. Positief perfectionisme leidt tot betere prestaties en heeft geen negatieve invloeden op  zijn van haar omgeving. Negatief perfectionisme beïnvloed is nadelig, zowel voor je lichaam als je geest.

Waarom moet je het vermijden perfectionistisch te zijn of te worden? Wat zijn de gevolgen voor je gezondheid?  En wat kun je doen om te veranderen?

> Lees ook over het doorbreken van gewoontes

Perfectionisme TEST

Het leven van een perfectionist

Wanneer je een perfectionist bent, dan herken je je mogelijk in de volgende: Het is nooit goed genoeg en je bent niet snel tevreden. Bovendien wil je graag alles perfect doen en je werkt daar ook heel hard voor, zelfs tot je uitgeput raakt.  Zelf herken je dit gevoel niet zo snel, het zit gewoon in je. Je voelt je gewoon snel verantwoordelijk voor de kwaliteit en je wilt de ander niet laten zitten.

Veel mensen vinden het heel erg lastig om wat sneller tevreden te zijn. Dat voelt namelijk als falen en te kort schieten. Maar dat zijn zwakke punten.
Het kan zich uiten in:

  • Een perfect gedrag
  • Perfect huis, baan en auto
  • In kleding en uiterlijke verzorging

Als je doorslaat, wordt het ongezond en soms zelfs obsessief. Voor je omgeving, maar vooral voor jezelf kan dit erg vervelend zijn. Je zit ondergedompeld in een vicieuze cirkel van gedrag en daden. Hoewel (gezond) perfectionisme tot geweldige ideeën en mooie resultaten kan leiden, kan het ook zorgen voor frustratie, een slecht humeur en zelfs een burn-out .

Perfectionisme werkt dan verlammend. Omdat het perfecte vaak onderdeel wordt van de identiteit van iemand, is een stapje terug, minder perfect, vaak geen optie. Het gevolg is dat perfectionisten het eindeloos blijven proberen aan hun eigen verwachtingen te voldoen. Dit is uiteraard geen constructieve basis  voor een gelukkig en gezellig leven.

> Lees ook over de oorzaken van stress

Perfectionisme stress

De interne criticus

Veelal worden mensen die erg perfectionistisch zijn, gedreven door een interne criticus. Deze vertelt ze continu wat ze nog meer moeten doen, hoe het beter kan, hoe goed een ander het voor elkaar heeft en jij niet, enz. Wist je dat die interne criticus ontslagen kan worden? Voldoening is degene die hem kan ontslaan. Voldoening is degene die de ontslagbrief schrijft en de enige die hem moet ondertekenen is de eigenaar, en dat ben jij!

> Lees ook over oordelen en veroordelen

Gezond perfectionisme

Streef je ernaar het beste uit jezelf te halen en taken zo goed mogelijk uit te voeren, dan is daar niets mis mee. Het is niet erg als iets een keer niet zo goed lukt, als je je dag niet hebt of als je kritiek krijgt van iemand anders. Je wilt graag goed werk afleveren en je best doen, maar je laat daar je humeur niet van afhangen. Het heeft geen grote invloed als iets niet loopt zoals gewenst is.

Jammer, maar helaas, is vaak de gedachte. Hij of zij is niet overmatig bang voor kritiek en oordelen en kan deze langs zich af laten glijden. Kortom, het beïnvloedt niet het leven van de gezonde perfectionist, maar kan zelfs voordelig werken. Het zorgt immers voor betere prestaties.

> Lees ook over meer presteren met minder stress

Ongezond perfectionisme

Ongezond perfectionisme is echter niet goed, omdat dit ten koste gaat van jezelf. Alleen het allerbeste resultaat is goed genoeg wanneer je last hebt van ongezond perfectionisme. Als iets een keer niet goed lukt, kan je daar dagen mee zitten. Het heeft invloed op je gevoelens en je dagelijks leven. Mensen die hiervan last hebben schieten gelijk in de verdediging wanneer ze (matige) kritiek krijgen.

Uiteindelijk wordt je leven bepaald door de kwaliteit van je prestaties. Je hebt geen keuze meer, het moet echt perfect. Juist dit beklemt, zorgt voor stress, gezondheidsklachten, slapeloze nachten, maar ook voor depressie of een burn-out. Ontevreden zijn over je resultaat

Ongezond perfectionisme kan zorgen voor vicieuze gedachtecirkels, die moeilijk te doorbreken zijn. Het zorgt voor ongezonde gedachten en angsten, die het leven beïnvloeden op een ongunstige manier.

> Lees ook over de oorzaak van burn-out

Perfectionisme is stagnatie

Oorzaak van perfectionisme

Een zeer belangrijke oorzaak is angst. We doelen hier dan op de angst om niet goed genoeg te zijn . Het kan zijn dat dit gevoel stamt uit de jeugd. Andere oorzaken die vaak meespelen zijn bijvoorbeeld je karakter of aangeleerde vaardigheden van ervaringen die je hebt opgedaan in je leven.

Ook spelen faalangst , angst voor controleverlies, angst voor kritiek en gebrek aan waardering een rol. Het veranderen hiervan is vaak lastig omdat het jaren heeft geduurd perfectionisme te ontwikkelen.

Wanneer ben je te perfectionistisch?

Zoals ik je al vertelde, is een bepaalde mate van perfectionisme heel goed. Het is heel erg fijn dat je hard werkt om een ​​goed resultaat te halen. Dit geeft namelijk een hoop plezier en voldoening. Bovendien geeft niets presteren ook geen  voldoening. Dagen voor de televisie hangen bijvoorbeeld, zal je weinig voldoening schenken. Waar ligt dan het evenwicht?

Als je altijd naar perfectie streeft, ben je nooit tevreden. Je verwacht dan altijd 110% inzet van jezelf. Als je altijd maximaal wilt presteren, slaat dit snel om in faalangst. De angst om iets niet goed genoeg te kunnen doen slaat je lam. Zo lam zelfs dat je er op ten duur helemaal niet meer aan begint. Dit is een zeer ongezonde vorm van perfectionisme. Wanneer het je dus begint tegen te houden en te belemmeren, wordt het ongezond.

Perfect een burn-out in, wil echt niemand!

Wil je dat wij je helpen?

Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.

e-mail
Adviesgesprek aanvragen

Alles of niets

Herken je bij jezelf perfectionistische trekjes? Of zeggen anderen altijd dat je dit bent, maar vind je dat zelf wel meevallen? Een kenmerk van iemand die perfectionistisch is, is dat hij zijn eigen welzijn wegcijfert om iets perfect te kunnen doen. Je gaat bijvoorbeeld een nacht overslaan om door te kunnen werken aan een project dat volgens jou nog niet perfect is. Je zegt een taak liever af als je denkt dat je deze niet tot een perfect einde kunt brengen. Een van je zwakke punten bijvoorbeeld is dat, wanneer je te laat bent voor een vergadering, je niet naar binnen gaat.

Voor jou is er geen middenweg. Het moet perfect zijn anders heb je gefaald. Iets kan niet gewoon ‘goed’ zijn, het moet beter dan goed zijn. Ook denk je dat er een ‘correcte’ en een ‘incorrecte’ manier is om de meeste dingen te doen. Je gelooft niet dat er meerdere bewerkingen zijn om hetzelfde doel te bereiken. En als je niet je het gewenste doel bereikt, voel je je slecht.

Je hebt oog voor detail en je vindt elk detail erg belangrijk. Je wilt namelijk niet alleen een perfect eindresultaat, maar ook elke stap richting het eindresultaat moet perfect zijn. Elke fout die gemaakt wordt, valt jou op. Niet alleen zie je jouw fouten, maar ook die van anderen. Hierdoor ben je niet alleen kritisch op je eigen werk, maar ook op het werk van anderen. Je werkt het liefst alleen en niet in teamverband. Als je het zelf doet, kun je het beter doen.

Perfectionistisch gedrag


Kenmerken van perfectionisme

Perfectionisme uit zich op verschillende manieren, het heeft vele kenmerken die niet allemaal altijd even duidelijk zijn. De kenmerken van ongezond perfectionisme raken veel aspecten van je leven. Deze kunnen onder andere zijn:

  • Je wilt altijd alles goed doen: je streeft naar vergaande perfectie.
  • Je wordt flink gekwetst door opbouwende, goedbedoelde kritiek. Elke vorm van kritiek kan je dag flink verpesten.
  • Je hebt een sterke drang naar controle in je leven: obsessief lijstjes en tabellen maken. Alles moet volgens plan verlopen, je kunt slecht tegen verandering in je schema.
  • Je bent bang voor het maken van fouten: ook wel faalangst
  • Je maakt je zorgen over wat anderen over je denken, welke mening ze over je hebben en hoe ze je zien.
  • Ook twijfel je continu aan wat je doet en of dat wel goed genoeg is: je bent bang om fouten te maken of te falen.
  • Je hebt moeite met het maken van keuzes: is de keuze die je maakt wel de goede? Dit is een vraag die continu in je hoofd zit.
  • Je kunt zaken niet gemakkelijk loslaten: je piekert veel. Dit kan ook leiden tot of zich uiten in angsten en slaapproblemen .
  • Ook voel je een groot verantwoordelijkheidsgevoel, als jij het niet regelt komt het niet goed, is een zin die vaak in je opkomt.
  • Je hebt een laag zelfbeeld en negatieve gedachten over jezelf en je prestaties.
  • Je hebt last van uitstelgedrag uit angst dat je het niet goed doet of het niet goed kan doen.
Betekenis van perfectionisme

Controledwang, angst om de controle te verliezen

Angsten als oorzaak: angst voor kritiek, beoordeling of faalangst. Deze angsten zorgen ervoor dat je gedrag ongewenst beïnvloed wordt. Deze symptomen hoeven anders niet enkel werk of studie gerelateerd te zijn. Natuurlijk kunnen ze ook te maken hebben met je persoonlijke leven: denk dan aan obsessie over je uiterlijk of een schoon huis. Vaak gaat perfectionisme namelijk op meerdere vlakken samen. Ben je dit op je werk, dan ben je dat thuis waarschijnlijk ook.

Heb je last van je perfectionisme? Lig je regelmatig wakker, maak je je erg veel zorgen en / of lijd je werk of persoonlijk leven eronder? Dan is het zaak om er iets aan te doen om een burn-out voorkomen en te voorkomen dat je altijd onder hoge stress en spanning staat.

Valkuil perfectionisme

Wellicht heb je na het verhaal hierboven een idee gekregen dat het anders moet, maar ook anders kan. Misschien heb je het inzicht gekregen dat je leven ook wel wat gezelliger kan zijn. Dit zou je zelf kunnen aanpakken natuurlijk, maar je zou hier ook hulp bij kunnen vragen. Echter juist het om hulp vragen is voor mensen met perfectionisme heel erg moeilijk.

Uit ervaring weten wij dat enkel het vinden van bijvoorbeeld een hulpverlener al heel erg lastig kan zijn. En hoe vind je bijvoorbeeld de perfecte hulpverlener?

> Lees meer over hulp vragen

Kenmerken van perfectionisme

Laat het los!

Het loslaten van zaken die je zelf heel graag had willen doen, is een begin van het verminderen van controledwang en ook perfectionisme. Door los te laten slaag je erin de dingen die je nog wel zelf doet, ook beter te doen. Een gevolg van loslaten is dus dat je meer voldoening krijgt van de dingen die je doet. Waarschijnlijk zul je de dingen die je doet nog beter doen ook!

Wil je beginnen met het loslaten? Maak het jezelf niet al te moeilijk. We maken een onderscheid:

  1. Blijf de zaken die heel belangrijk en urgent zijn zelf doen.
  2. Plan zaken die belangrijk zijn en niet urgent in.
  3. Delegeer opdrachten die niet belangrijk zijn maar wel urgent.
  4. En zaken die niet belangrijk zijn en niet urgent? Helemaal niet doen!

Ongetwijfeld zullen punt 1 en 2 geen moeite kosten. De winst zit in punt 3 en 4. Het vraagt ​​moed om te stoppen met dingen, maar het levert je vaak enorm veel ruimte op. Juist deze ruimte zorgt ervoor dat je weer kunt gaan genieten.

Stress

Perfectionisme heeft negatieve gevolgen voor je gezondheid. Veel perfectionisten zijn heel vaak tot altijd gestrest. En wanneer ze dat niet zijn, vinden ze wel een reden om gestrest te raken. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lopen perfectionisten meer risico op depressie , angst- en stressstoornissen en een burn-out.

Omdat je erg kritisch over jezelf bent, voel je je een mislukking wanneer je niet de gewenste resultaten bereikt. Perfectionisten voelen hevige emoties wanneer ze denken gefaald te hebben. Ze voelen zich meer schuldig dan een ander en ervaren meer schaamte en frustratie. Falen kan zelfs zo erg gevonden worden, dat het in extreme gevallen zelfs tot zelfmoord kan aanzetten.

De conclusie is dat een perfectionist eerder en meer last van stress heeft. Voor iedereen geldt: langdurige stress is niet goed voor het lichaam en de geest. Het verhoogt de bloeddruk en beïnvloedt de gedachten, door het stresshormoon adrenaline . Als het lichaam gedurende een lange tijd onder deze hoge spanning staat, is de kans groot dat de koek een keer op is. Je komt dan in een burn-out terecht.

Omdat ernstig perfectionisme hevige fysieke en mentale stress voor het lichaam veroorzaakt, is het vanzelfsprekend dat dit een belangrijke, veelvoorkomende veroorzaker voor het ontwikkelen van overspannenheid en een burn-out is.

Lees ook: de gevolgen van stress

relatie tussen perfectionisme en stress burnout

Burn-out door perfectionisme

Een burn-out is een ander woord voor uitgeput of opgebrand. Het leven lijkt opeens veel zwaarder: het werk geeft te veel stress of er heeft een nare gebeurtenis plaatsgevonden. Het lichaam en de geest raken dan overbelast door emotie. Je raakt de grip op je leven kwijt en krijgt psychische en lichamelijke klachten , die een grote invloed hebben.

Dit wordt overspannen genoemd. Houdt dit langer dan normaal gesproken aan en heb je geen controle meer over je klachten? Dan wordt er in de medische wereld van een burn-out gesproken. Behandeling door de huisarts en / of een psycholoog of andere hulpverlener is noodzakelijk bij een (zware) burn-out. Door behandeling (bijvoorbeeld medicatie in ernstige gevallen) kun je de oorzaken van de burn-out herkennen en hier iets aan doen. Bijvoorbeeld door te leren anders om te gaan met de stress van perfectionisme.

Bij het wetenschappelijk onderzoek naar burn-out wordt gezond perfectionisme niet aangemerkt aan een burn-out gerelateerde klacht. Dit heeft inderdaad geen negatieve effecten op het dagelijks leven en kan zelfs zorgen voor een verbetering van de prestaties. Het negatieve perfectionisme, wat leidt tot negatieve gedachten, is wel een grote oorzaak van een burn-out. Dit negatieve perfectionisme leidt tot constante stress, die slopend is voor lichaam en geest.

Wij hebben een uitgebreid artikel voor je klaarstaan over de symptomen van een burn-out. Hierin gaan we in alle op symptomen en bijbehorende klachten.

Burn-out voorkomen

Gezond perfectionisme leidt tot een kleine hoeveelheid stress, veroorzaakt door het stresshormoon adrenaline. Deze kleine, kortdurende hoeveelheid stress is goed voor ons. Het zorgt ervoor dat we sneller en beter kunnen reageren. Als de taak af is, is de stress voorbij en gaat het lichaam weer terug naar zijn rusttoestand.

De hartslag verlaagt weer en de geest wordt weer rustiger. Dit is een normale gang van zaken. Het lichaam kan hiertegen en is hierop gemaakt. Het wordt pas een probleem als het lichaam niet meer in een rusttoestand terugkeert. Dit zet een te grote belasting op lichaam en geest en kan gevolgen hebben voor de gezondheid. Een gezonde mate van rust is dus duidelijk nodig om een ​​burn-out te voorkomen.

> Lees ook over de werking van stresshormonen

Als je een burn-out wilt voorkomen, is het dus belangrijk om ongezond perfectionisme achterwege te laten. Maar dit is helaas niet altijd zo gemakkelijk. Genezen van een burn-out die veroorzaakt is door ongezond perfectionisme doe je alleen door het achter je te laten. Alleen dan pak je het probleem bij de bron aan en kun je echt stappen vooruit maken.

Een coach kan je helpen ongezonde patronen te herkennen en deze te doorbreken. Als deze patronen niet doorbroken worden, zul je keer op keer jezelf tegenkomen. Het probleem is dan immers niet aangepakt bij de bron.

> Lees ook over een burno-ut voorkomen

Angst

Allereerst moet je proberen te ontdekken waarom je je perfectionistisch gedraagt. Doe je je werk vijf keer, omdat je onzeker bent of je het wel goed doet? Wie eist van jou dat het perfect moet? Wanneer je van jezelf weet waarom, kun je een strategie bedenken. Eén van de dieperliggende oorzaken is bijvoorbeeld angst. Je bent bang om imperfecties te hebben en deze te laten zien. Als dit ook voor jou geldt, vraag jezelf dan af: Ken jij iemand die volmaakt is en nooit een foutje maakt?

Waarom zou je van jezelf iets eisen dat onmogelijk is? Als een ander een foutje maakt, vind je hem dan een grote mislukkeling? Anderen zullen ook niet zo over jou denken als je werk een kleine imperfectie bevat. Je bent bekwaam in je werk. Maar perfectie is nooit te bereiken. Doe je werk dus ‘gewoon goed’, leg de lat lager en wees tevreden met het resultaat.

Heb je de neiging om alleen werk aan te nemen als je denkt de klus perfect te kunnen doen? Als jij een ‘alles of niets’ houding hebt, bedenk dan dat je veel gedaan krijgt. Overtuig jezelf er daarom van dat het beter is het werk gedaan te krijgen dan het bijltje erbij neer te leggen.

Maak een fout. Wist je dat het juist goed is om fouten te maken? Als je nooit een fout maakt, zul je nooit iets leren en ontwikkel je jezelf niet. Bezie het daarom als positief om af en toe een fout te maken. In plaats van gefaald te hebben, heb jij iets waardevols geleerd.

Ten slotte moet je jezelf de tijd gunnen om te veranderen. Bij velen is perfectionisme er al van jongs af aan ingesleten door de maatschappij die dit aanmoedigt. Besef dus dat het je tijd gaat kosten om te veranderen en wees niet terughoudend in het vragen om hulp en advies.

 Veeleisendheid

Een reden waarom je perfectionisme moet vermijden, is dat het invloed heeft op je vriendschappen. Omdat je zo veeleisend naar jezelf bent, is de kans groot dat je ook veeleisend naar anderen bent. Je vrienden zullen zo’n kritische houding waarschijnlijk niet altijd waarderen en misschien zul je vrienden kwijtraken.

Sommigen zullen het misschien rechtvaardigen in verband met hun werk.  Veel perfectionisten investeren extra uren en meer energie om perfectie in hun werk te bereiken. Die extra tijd en energie had ook in ander werk gestoken kunnen worden. Moedig als leidinggevende daarom perfectionisme nooit aan. Hierdoor zul je waardevolle medewerkers kwijtraken vanwege gezondheidsklachten of zelfs een burn-out.

Wil je dat wij je helpen?

Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.

e-mail
Adviesgesprek aanvragen

Last van perfectionisme?

Wij geven je een paar tips!

Wees authentiek

Van jou is er maar één! Je bent dus best bijzonder. Waarschijnlijk ben je niet de aller slimste of de aller domste die op deze aarde rondloopt. Je bent prima zoals je bent. Niemand is perfect, echt niemand! Wees dus lekker trots op jezelf, op het bijzondere mens dat je bent.

Durf tevreden te zijn

Als je altijd kijkt naar datgene wat een ander heeft, wat jij niet hebt, word je ontzettend ontevreden. Tevreden word je door jezelf niet te vergelijken met een ander, maar door blij te zijn met dat wat je hebt. Soms moet je er zelfs aan herinnerd worden (als je het voorbeeld heel druk hebt). Maak dus tijd om zo af en toe eens om je heen te kijken en tegen je zelf te zeggen: ‘Goh wat heb ik het toch goed!’

Leer weerbaar te zijn

‘Zonder mislukking geen succes’ is een universele wet. Succesvolle mensen hebben veel mislukkingen en tegenslagen gehad, maar ze zijn telkens opgekrabbeld en weer verder gegaan. Niemand geloofde in de 2 computerjongens in een garage, toch is Apple onder leiding van Steve Jobs zeer succesvol geworden. Laat je niet leiden door negatieve invloeden van buitenaf, maar ga door met je goede werk

Bekijk de realiteit

Soms is een doel gewoon niet te halen. Jouw inzet is niet de enige factor die bepaalt of iets gaat slagen of niet. Duizenden externe factoren spelen mee. Dus de winst van jouw bedrijf, de opvoeding, de relatie met jouw ouders etc. hangt niet enkel af van jouw inzet. Doe wat je kunt, en dat is meer dan genoeg.

Vier je successen

Heb je iets gedaan wat heel goed was? Heb je een fantastisch gevoel overgehouden aan een gebeurtenis? Vier het! Beloon jezelf voor jouw harde werk. Maak je eigen ‘moment of fame’ en geniet er lekker van

Wees trots op jezelf

Wees dus jezelf en wees daar ontzettend trots op. Een post-it papiertje ontstond omdat lijm niet goed werkte, jouw karakter ontstond door vallen en opstaan. De dingen die je leert door het maken van fouten (en soms stevig op je *** te gaan) maken jou tot een mooi mens, uniek in z’n soort.

Gerelateerde artikelen

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Adviesgesprek
aanvragen

Vergelijkbare berichten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *