Vrouwen met autisme: Waarom krijgt de ene medewerker een burn-out en zijn collega niet? Daar zijn verschillende oorzaken voor mogelijk zoals privéomstandigheden, verschil in belastbaarheid, maar ook eigenschappen die de betreffende persoon kenmerken.
In die laatste categorie hebben we al blogs geschreven over onder andere zelfbeeld, vrouwen in de overgang, mensen met hooggevoeligheid (HSP) en hoogbegaafde mensen.
Een groep die tot dusver nog relatief onbekend is zijn vrouwen met autisme. En vrouwen met autisme lopen – net als sommige andere groepen – een verhoogd risico op het ontwikkelen van burn-outklachten.
Kunnen vrouwen ook autistisch zijn?
De eerste keer dat ik een vrouw hoorde vertellen dat ze autisme had, drong het eigenlijk niet zo tot me door. Ik kende haar al enkele jaren van het sporten en vond haar juist altijd gewoon, heel aardig en contactvriendelijk. Achteraf gezien heb ik haar diagnose niet echt tot me door kunnen laten dringen, en nam ik het niet echt serieus doordat ik een verkeerde associatie had bij autisme.
Net als veel andere mensen dacht ik bij een autist onbewust eerder aan een contactgestoorde man met een obsessieve hobby. Zoals Raymond Babbitt in de film ‘Rain Man’. En bij autisme dacht ik, net als de meeste mensen, dat dit vooral mannen betreft. De man-vrouwverhouding bij alle vormen van autisme werd ook door professionals tot voor kort geschat op vijf op één. Dat beeld kantelt. Sommige onderzoekers geloven momenteel zelfs dat de verhouding man-vrouw bij autisme niet 5:1 is, maar 2:1 is.
Stress bij autistische vrouwen
Mijn tweede ontmoeting met een vrouw met autisme was in mijn functie van bedrijfsmaatschappelijk werker. Ik begeleide een vrouw, werkzaam bij de overheid. Een heel slimme dame die last had van stress en overbelastingsklachten, en flink op weg was een burn-out te ontwikkelen. Een van de belastende factoren vormde haar puberdochter die diverse forse problemen met zichzelf en haar omgeving had.
Deze problemen bleken het gevolg van haar autisme, een diagnose die onlangs bij haar gesteld was. Door dit hele proces met haar dochter kwam deze medewerker er ook langzaamaan achter dat zij mogelijk ook zelf autistisch gediagnosticeerd zou kunnen worden.
Tijdens deze zoektocht vielen voor haar zelf allerlei puzzelstukjes in elkaar. Doordat de puzzel ineens duidelijk werd kon ze een groot deel van haar leven en de moeilijkheden die ze had ervaarden ineens veel beter plaatsen. Eindelijk een verklaring waardoor ze zichzelf veel beter kon begrijpen en die haar hopelijk ook de nodige handvatten kunnen bieden voor de rest van haar leven. En deze diagnose zouden haar stress en overbelastingklachten ook in een heel ander perspectief plaatsen.
Diagnose zorgt voor begrip
Ik ben helemaal niet zo van etiketjes, zoals ADHD e.d. Maar van beide personen heb ik begrepen dat de diagnose begrip kan geven voor de persoon zelf en ook voor diens omgeving. De diagnose autisme kan dan helpen bij de acceptatie dat de dingen niet altijd gaan zoals ze bij anderen lijken te gaan. En dat de lat echt lager mag: het hoeft niet zo perfectionistisch. En ook het besef dat je hulp kunt vragen en het geen ramp is als je iets niet kunt.
Door beide dames ben ik mezelf ook meer gaan verdiepen in dit onderwerp, met name aan de hand van de informatie van Annelies Spek, hoofd van het Autisme Expertisecentrum en een autoriteit op het gebied van autisme bij vrouwen. Ze schreef meerdere artikelen over vrouwen met autisme, geeft er regelmatig lezingen over en heeft bij het Autisme Expertisecentrum veel hoogopgeleide, goed presterende vrouwen in behandeling
De autist bestaat niet.
Wat is autisme eigenlijk? In de DSM-5 – het diagnostische handboek voor psychiaters en psychologen – wordt autismespectrumstoornis (afgekort met ASS) gekenmerkt door ‘beperkingen in de sociale communicatie en interactie’ en ‘repetitief gedrag en specifieke interesses’.
Onder dat laatste kenmerk valt in de nieuwe editie ook sensorische overgevoeligheid, wat tot meer diagnoses bij vrouwen zou kunnen leiden. Want overgevoelige zintuigen komen opvallend vaak voor bij vrouwen met autisme. Je kunt daarbij denken aan prikkels als van licht en geluid. Hoofdpijnachtig moe gevoel en niets kunnen hebben kan dan het gevolg weer zijn van teveel van deze prikkels.
Vrouwen lijden dus veel vaker aan een vorm van autisme dan gedacht. Vrouwen blijken hun autisme beter te camoufleren dan mannen waardoor het minder opvalt. Ze camoufleren hun symptomen beter door bijvoorbeeld bewust oogcontact te maken, of sociaal gedrag van anderen te spiegelen.
Deze strategie zorgt er ogenschijnlijk voor dat ze makkelijker kunnen meedraaien in het sociale verkeer, maar deze strategie heeft ook veel nadelen: het continu afstemmen van wat sociaal wenselijk is werkt uitputtend en kan zorgen voor stress, burn-out, angstklachten en depressie. Het constant nabootsen van andermans gedrag kan er ook toe leiden dat de ontwikkeling van de eigen identiteit stagneert. Een juiste diagnose en zelfacceptatie zijn daarom essentiële stappen.
Vaak ontdekken vrouwen hun autisme doordat één van hun kinderen gediagnosticeerd wordt met ASS. Voor kinderen met autisme is het boek ‘geef me de vijf’ aan te raden (vaak voor volwassenen trouwens ook)
Aanpassen aan anderen
“Van jongs af aan leren meisjes om zich aan te passen, aan verwachtingen te voldoen. Die socialisatiefase begint al op de kleuterschool. Een jongen die in z’n eentje met auto’s speelt? Niemand die er wat van zegt. Terwijl meisjes worden aangemoedigd samen te spelen in de poppenhoek. Zo leren vrouwen met autisme sociaal gedrag in feite aan, in plaats van dat ze het aanvoelen.
Ze maken gebruik van patroonherkenning in de omgang met anderen, en kunnen heel goed sociaal wenselijk gedrag vertonen. Dat gaat wel met vallen en opstaan. Op school worden ze vaak gepest, omdat ze nog niet goed aanvoelen hoe ze vrienden moeten maken. Ze hebben ook stereotiepe fascinaties, vaak echte ‘meisjesonderwerpen’: ze zijn geïnteresseerd in dieren, of zijn idolaat van een zanger. Daardoor valt die bovenmatige interesse niet zo op.”
Ik heb mijn hele leven iedereen gekopieerd qua gedrag en lichaamshoudingen, zoveel dat ik op een gegeven moment niet meer wist wie ik zelf was. Als ik maar een voorbeeld van een situatie heb dan kan ik het zelf ook doen. Eerste keren zijn heel erg eng (want onbekend). Maar je onthoudt hoe het moet en dan valt het een tweede keer altijd mee.
Ik heb ook geleerd hoe je op onbekenden afstapt, hoe je op vakantie moet praten met reisgenoten om interesse te tonen, hoe je sollicitatiegesprekken moet doen. Als je het eenmaal weet kan je het toepassen. Maar nieuwe situaties zijn erg lastig.
Lees meer over het aanpassen aan anderen
Vrouwen lijden meer aan autisme dan mannen
Vrouwen lijken over het algemeen ook meer te lijden onder hun autisme dan mannen. Ze leggen de lat hoger voor zichzelf en willen niet afwijken van hun omgeving. Ze functioneren goed, maar door dat voortdurende compenseren hebben ze vaak wel een zwaar leven en ligt een burn-out op de loer. Zeker als ze ook nog een gezin draaiende moeten houden. Nieuwe situaties geven extra stress, omdat ze dan minder goed gebruik kunnen maken van patroonherkenning.”
Vrouwen met ASS geven ook vaak aan dat sociaal contact hen veel energie kost, en er kan sprake zijn van persevereren oftewel lang blijven hangen in gevoelens of gedachten. Spek: „Vaak kampen ze met angstklachten of hebben ze moeite met het reguleren van emoties. Ze voelen hun spanningsniveau niet geleidelijk oplopen van 0 tot 9, maar zitten schijnbaar vanuit het niets opeens op niveau 10.
Daardoor bestaat het risico op een verkeerde diagnose. Een borderlinepersoonlijkheidsstoornis, bijvoorbeeld, vanwege die heftige wisselende stemmingen en hun onhandigheid in het sociale contact.”
Het gevoel hebben anders te zijn als vrouw
Veel vrouwen lopen al decennia rond met het gevoel ‘anders’ te zijn. Weten wat er aan de hand is, kan helpen bij zelfacceptatie. Een juiste diagnose is dan ook van groot belang. Vaak durven vrouwen hierdoor ook sneller om hulp te vragen. Die hulp kan onder andere worden geboden op praktisch gebied. Deze vrouwen zijn erg gebaat bij duidelijkheid. Naast de praktische begeleiding hebben ze ook baat bij gesprekken om zichzelf te leren accepteren.
Autisme is niet per se iets vervelends, wil Spek tot slot benadrukken. „Er zitten veel mooie kanten aan. Vaak zijn mensen met ASS heel creatief, en juist doordat ze zo’n letterlijke perceptie van taal hebben, zijn ze goed in woordgrappen. Het is een misvatting om te denken dat mensen met autisme geen gevoel voor humor hebben. Uit een onderzoek onder succesvolle vrouwen met autisme blijkt overigens dat veel van hen een zelfstandig beroep hebben – als schrijfster, bijvoorbeeld. Juist in hun eentje kunnen ze floreren.”
Lees meer over erbij willen horen
Hulp voor vrouwen met autisme
Wij zijn geen Autisme Expertisecentrum, dus voor diagnostiek en behandeling verwijzen we je graag door naar specialisten op dat gebied. Wel kunnen we je de nodige handvatten en begeleiding bieden waarmee je jezelf beter kunt leren accepteren en onnodige stress kunt leren vermijden en voorkomen. Want wanneer je te veel prikkels krijgt en geen tijd neemt om te herstellen kan de stress te hoog oplopen en ligt het ontwikkelen van een burn-out en/of een depressie op de loer.
Onze coaches kunnen je ook helpen om weer meer structuur in je leven aan te brengen en voor diverse activiteiten (waaronder sporten) vaste dagen en vaste tijden aan te houden. Ook kunnen we je helpen om meer overzicht over het geheel te krijgen en daarmee te voorkomen dat je verzandt in details. Neem gerust eens contact op voor een vrijblijvende kennismaking met een van onze coaches.
Gerelateerde artikelen:
- ADD en burnout
- Parentale burn-out – Een burn-out door je kinderen
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
