Reflux en stress: Wat is is de link en wat kun je er aan doen? +5 tips

Reflux en stress: ook wel eens last van brandend maagzuur? Dan weet je dat dit erg vervelend kan zijn. De klachten kunnen verschillen van mild tot ernstig, maar niemand wordt er bijzonder blij van. Wat je misschien nog niet wist, is dat je dit ook kunt krijgen door stress. Of misschien had je al een vermoeden en ging je op zoek naar een oplossing.

Zoals je misschien al vaker hebt gehoord, is stress een vervelende en hardnekkige oorzaak van verschillende klachten in je lichaam. Soms is het ongrijpbaar, heeft het niet altijd de duidelijkste oorzaak en zijn gevolgen zoals brandend maagzuur en reflux moeilijk te bestrijden. Als je graag wil weten wat reflux is, hoe het verband houdt met stress en wat je er tegen zou kunnen doen, lees dan verder.

Wat is reflux precies?

Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden is het handig dat we eerst bekijken wat reflux of maagzuur precies is. Maagzuur is een onmisbaar onderdeel binnen de werking van je lichaam, dat wordt geproduceerd door het slijmvlies van je maag. Het zorgt ervoor dat je voedsel goed wordt afgebroken, waardoor je spijsvertering het weer efficiënt verder kan verwerken. Daarnaast gaat het schadelijke bacteriën tegen.

Dat klinkt dus allemaal niet verkeerd. Maar wanneer brandend maagzuur in het spel komt, wordt het allemaal iets minder gezellig. Je zou het misschien niet snel denken, maar brandend maagzuur gaat vooral een rol spelen wanneer er te weinig maagzuur in je maag komt. Door dit tekort verteert het voedsel minder goed en blijft het langer op zijn plek zitten. Daardoor begint het te gisten, waardoor je spijsvertering verslechtert. Vervolgens zorgt de verslechterde spijsvertering er weer voor dat je maagwand sneller geïrriteerd raakt, met als vervelend gevolg een branderig gevoel.

Je kunt je misschien voorstellen dat dit zuur maar op één plek thuishoort, namelijk in je maag. Het is dan ook niet gek dat buiten je maag dit zuur nogal nare gevolgen heeft op je lichaam. Je maag heeft namelijk het vlies wat tegen zuren beschermt, maar andere organen zoals je slokdarm hebben dit niet (of minder).

Je slokdarm heeft twee gebieden die werken als kleppen, om te voorkomen dat maagzuur terugstroomt. Het is de bedoeling dat tijdens het slikken beide kleppen zo functioneren, dat alles netjes wordt doorgeslikt en naar de juiste plek gaat.

Maar nu komt de twist: bij reflux functioneren die kleppen niet goed en laten ze de sterke inhoud weer terug je keel in stromen. Reflux houdt dus in dat je brandend maagzuur niet netjes op z’n plek blijft zoals het hoort, maar naar boven kruipt om je slokdarm en keel lastig te vallen. Misschien heb je wel eens gehoord van de Engelse term ‘heartburn‘, wat doelt op een branderig gevoel rondom je hart. Ook dit hoort bij het reflux-effect.

Wat zijn de symptomen van reflux?

Je slokdarm heeft nog wel iets van een beschermende laag, maar je strottenhoofd is helaas kwetsbaarder. Dit betekent dat zure maaginhoud bij reflux je strottenhoofd irriteert en die zelfs kan ontsteken. Vaak voel je deze irritaties op het achterste gedeelte van het strottenhoofd, wat samen met brandend maagzuur onder andere kan zorgen voor:

• Keelpijn;
• Heesheid;
• ‘Opboeren’, oftewel boeren;
• Vaak keelschrapen en hoesten;
• Een bittere of zure smaak in je mond;
• Plotselinge kortademigheid of een verstikkend gevoel;
• Een pijnlijk gevoel achter je borstbeen, vlak boven je maag;
• Verslechtering van je gebit, door de zuren die omhoog komen;
• Een kriebelig gevoel of brok in je keel, met soms slikklachten tot gevolg.

In principe is brandend maagzuur niet gevaarlijk, maar op de langere termijn kan het wel slecht voor je zijn. Op hogere leeftijd kan het bijvoorbeeld de kans op slokdarmkanker verhogen.

Hoe ontstaat reflux?

We zagen al dat reflux ontstaat wanneer de zogeheten sluitspieren in je keel niet goed functioneren en ’toestaan’ dat brandend maagzuur omhoog komt. Dit kan meerdere oorzaken hebben, zowel hoe je lichaam technisch werkt (of eigenlijk juist niet lekker werkt), als door de indirecte oorzaken zoals stress.

Hoe het werkt in je lichaam

Brandend maagzuur kan door verschillende redenen omhoog komen naar de slokdarm, en de meest voorkomende is een breuk in het middenrif. Dat klinkt wellicht wat heftig, maar is niets meer dan een storing. Je middenrif is namelijk de ‘deur’ tussen je maag en slokdarm, die gesloten hoort te zijn wanneer hij niet nodig is.

Bij deze breuk is de deur open of op een kier. Maagzuur kan dan bijvoorbeeld omhoog komen bij inspanning na het eten, of bij bepaalde lichaamshoudingen zoals voorover buigen. Ook een verhoogde druk op je maag vermindert de werking van de sluitspier in je slokdarm. Die verhoogde druk kan weer komen door roken, te strakke kleding, zwangerschap, overgewicht, ouderdom of een gebrek aan ontspanning.

Hoe het veroorzaakt wordt

Dan zijn er nog de gedragspatronen of gewoontes die veel invloed kunnen hebben op je lichaam, en daarmee dus ook het ervaren van reflux. Denk hierbij aan:

• Vet eten, sterke kruiden of frituur, wat je spijsvertering verstoort. Het is verstandig om suikers en snelle koolhydraten te vermijden, maar ook vlees en zuivel doen meer kwaad dan goed voor je lichaam. Daarnaast kunnen uien, pepermunt of citrus- en peulvruchten een negatief effect hebben.
• Drinken van (veel) koolzuur, koffie of alcohol kunnen in combinatie met maagzuur zorgen voor een vervelende geur of smaak in je mond. Ook bepaalde sappen veroorzaken soms brandend zuur, zoals grapefruit- of sinaasappelsap.
• Een algemeen verkeerd voedingspatroon kan een negatieve uitwerking hebben op je maagzuur. Denk hierbij aan te snel eten zonder echt je aandacht erbij te hebben, niet goed kauwen, of teveel eten in een korte tijd. Ook als je zware maaltijden neemt voor het slapen gaan, kan je hier ’s nachts wakker van liggen.
• En dan de grote veroorzaker van vele problemen: stress.

Wat is de relatie tussen reflux en stress?

Stress is een soort katalysator voor allerlei klachten in je lichaam. De één krijgt bij langdurende stress last van slecht slapen of onrust, de ander krijgt last van maag- en darmklachten of de spieren. Het is die laatste die bij reflux en stress een rol kan spelen.

Spieren zitten op ontelbare plekken in je lichaam, en zoals je hebt kunnen lezen dus ook in je nek en slokdarm. Het zijn juist deze spieren die vaak slechter werken wanneer je last krijgt van stress, waardoor je ook weer sneller last krijgt van reflux.

Tussen acute stress en brandend maagzuur is (nog) geen duidelijk effect gevonden, maar uit andere onderzoeken is wel gebleken dat mensen gedurende stressvolle periodes in hun leven er meer last van hadden dan anders. Daarnaast zou je meer last kunnen krijgen door de stress van flinke emotionele veranderingen.

Ook zou je nog moeite kunnen hebben met een vicieuze cirkel, waarin je door stress sneller en met weinig aandacht gaat eten, waardoor je juist weer last krijgt van brandend maagzuur.

Wat is de behandeling voor reflux?

De beste remedie is altijd om te voorkomen, zeker bij stress. Het is dus goed als je stress herkent in je leven, en op zoek gaat naar manieren die voor jou werken om stress te verminderen. Dit kun je doen door échte ontspanning op te zoeken, zowel emotioneel, mentaal als fysiek. Dus zoek naar ontspanning die voor jou werkt, wat natuurlijk weer per persoon verschilt.

Waarom is het zo nuttig om ontspanning te vinden? De neurotransmitter acetylcholine [1] zorgt ervoor dat je tekort aan maagzuur door stress, juist weer wordt aangevuld. Dit stofje zorgt ervoor dat je hersenen communiceren met je zintuigen en spieren en wordt alleen aangemaakt bij innerlijke rust. Door die communicatie kan je juist weer beter omgaan met veranderingen.

Een groot antwoord is dus om stressmanagement te gaan doen, en je leefstijl zo in te richten of aan te passen dat je zo min mogelijk stress ervaart. Dit kan bijvoorbeeld met ontspanningsoefeningen, een regelmatige work-out, of ontspannende activiteiten zoals een lekker warm bad.

Daarnaast is het sterk aangeraden om alle slechte invloeden op je slokdarmspieren te vermijden. Denk hierbij aan de eerder genoemde sterk gekruide voeding, alcohol en koolzuur, of pepermunt, chocola en cafeïne.

Eet je maaltijden het liefst ten minste twee uur voor het slapengaan, zodat het eten lang genoeg in je maag is om deze de kans te geven de zuren aan te maken. Wanneer je eet en na de twee uren gaat liggen, keert de zure maaginhoud een stuk makkelijker van je slokdarm terug je keel in.

Als je nog steeds veel last hebt van reflux, is een andere aanrader om het hoofdeinde van je bed met tien tot vijftien centimeter te verhogen. Simpelweg op extra kussens slapen gaat je juist niet helpen, omdat het de maag buigt en zo de reflux zelfs kan verergeren. Heb je de mogelijkheid je bed naar boven te kantelen, zorgt dit ervoor dat de zwaartekracht wordt verminderd en het zuur terugstroomt.

Werken deze acties niet, dan zou je nog medicatie of chirurgie kunnen overwegen. Voorbeelden van medicijnen zijn cimetidine, ranitidine, famotidine, omeprazol en lansoprazol of metoclopramide.

Vijf tips om brandend maagzuur te verminderen

Zoek je naast stressvermindering en verbetering van je voedingspatroon meer overzichtelijke tips die je (makkelijk) kunt proberen om van je reflux af te komen of het te voorkomen? Probeer dan eens het volgende:

1. Eet langzaam, aandachtig en niet te veel;
2. Beweeg niet te snel na het eten, maar neem bijvoorbeeld een rustige wandeling;
3. Kijk of je af kunt vallen als dit bij je past, zodat de spierstructuur en druk op de sluitspier in je slokdarm verbeteren;
4. Rook je? Doe dan je uiterste best om te stoppen;
5. Check je medicatie op sluitspier-ontspannende medicijnen, zoals postmenopauzaal oestrogeen, tricyclische antidepressiva, bisfosfonaten of ontstekingsremmende pijnstillers.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Wikipedia.org – Acetylcholine – gevonden op 08/03/2023
   Link naar pagina op wikipedia.org