Meer presteren met minder stress. We hebben ongetwijfeld allemaal met stress te maken, of het nu is door de enorme verantwoordelijkheden op ons werk, gierende kinderen, of financiële kwesties. Hoewel we dergelijke spanning als iets normaal beschouwen in de huidige maatschappij, weten de meesten onder ons wel degelijk dat er niets goeds aan is. Of toch?
Vooral binnen de bedrijfswereld is het een dagelijks fenomeen: niet enkel de persoonlijke, directe werkdruk, maar ook gewoon de achterliggende levenssituatie kan een enorme impact hebben op de mate waarin we spanning ervaren, en hoe we daarmee omgaan.
Een andere interessante term, die misschien wat minder angstaanjagend klinkt dan overbelasting, is arousal. Het zegt je misschien niet zo veel, maar beide zijn wel effectief nauw met elkaar verbonden. Wat meer informatie over hun connectie, en over beide termen op zich, is hier dan ook wel van toepassing!
Overbelasting versus arousal
Spanning wordt vaak gezien als iets negatiefs, maar dat is een verkeerde opvatting. Acute opwinding, in de vorm van lichaamsbeweging, de reactie van je lichaam op het oplopen van een verwonding, enzovoort, zijn allemaal vormen van spanning. Deze zijn essentieel voor overleving, omdat ze bepaalde processen in onze geest en lichaam activeren om ons helpen om te gaan met de situatie. Zo worden bepaalde hormonen afgescheiden, zoals adrenaline, waardoor we pijn minder voelen en beter gefocust zijn.
Arousal is gezond wanneer die spanning op een gezonde en productieve manier wordt gebruikt. Het woord betekent letterlijk’ opwinding‘, en is een essentieel onderdeel van motivatie en productiviteit op de werkvloer. Eigenlijk kan arousal in zekere zin vergeleken worden met spanning, enkel en alleen omdat het lichaam zich ook dan in een staat vaan ‘verhoogde activiteit bevindt’. Maar er bestaat dus wel degelijk een verschil!
Arousal op de werkvloer
De arousal bepaalt hoe we ons voelen, hoe we reageren, en hoe productief we zijn. Zeker als werknemer is het belangrijk daar een duidelijk beeld op te hebben. Ook voor leidinggevenden is het bijzonder interessant, omdat dit inzicht geeft in wanneer spanning ongezond wordt voor werknemers.
Overbelasting ervaren we als we tot over onze oren in het werk zitten, niet weten wat eerst gedaan, en daarnaast ook nog eens met onze veeleisende familie moeten kunnen omgaan. We nemen al snel te veel hooi op onze vork, en dat heeft hoe dan ook zijn gevolgen voor onze mentale en fysieke gezondheid. Een mogelijk gevolg op de lange termijn? Een burn-out of depressie.
Arousal is dan weer het fenomeen dat ervaren wordt als er een hoge mate van motivatie aanwezig is, die je in staat stelt productief te zijn en meer te doen in minder tijd. In feite is arousal een soort stress, maar wel in kleinere proporties. Een grafiek die daar meer duidelijk over geeft, is de zogenaamde stresscurve.
Arousal op de stresscurve
Zoals reeds vermeld, is arousal dus positief: het geeft je de energie en motivatie om vooruit te gaan, dingen te realiseren en toch energetisch te blijven. De balans vinden tussen te veel of zelfs te weinig arousal is echter geen eenvoudige opdracht, zeker in een maatschappij waar we almaar meer willen, en altijd maar vooruit willen gaan.
De stresscurve kan in drie verschillende graden worden opgedeeld:
1 | Te weinig opwinding
Als er te weinig spanning is (bijvoorbeeld na 6 weken vakantie) dan zijn de prestaties en motivatie zo goed als weg. Op de werkvloer vertaalt zich dat in verveling, lusteloosheid, apathie, en nog tal van andere symptomen. Deze doen zich vooral voor als de werknemer in kwestie geen uitdagingen krijgt, of als deze veel te gemakkelijk te overkomen zijn.
Het spreekt voor zich dat de mate van arousal in dit geval erg laag is, en dat is niet de bedoeling. Het komt de korte- én de lange termijn prestaties van de werknemer immers niet ten goede!
Het is niet vreemd dat werknemers met een hoog IQ snel last hebben van te weinig opwinding. Indien er wel veel discipline heerst, ontstaat er al snel een bore-out. Ook kan het zijn dat extra slimme mensen teveel uitdaging gaan zoeken, met een burn-out bij hoogbegaafden tot gevolg.
2 | Juist genoeg opwinding
Eigenlijk zou je hier het woordje spanning pas écht door arousal kunnen vervangen, want als iemand er juist genoeg van heeft, wordt het niet als negatief ervaren. Integendeel: een gemiddeld mate van arousal zorgt voor productiviteit, motivatie, creativiteit en een uitgebalanceerde, constante stroom van energie.
Als iemand voldoende arousal ervaart, maar niet te veel, dan spreekt men ook wel over flow. En dat is zowel voor topsporters als werknemers positief! Ben je immers in de flow, dankzij een gemiddelde hoeveelheid arousal, dan ben je helemaal bezig met wat je aan het doen bent, en ervaar je net genoeg ‘opwinding’ om je werk goed te doen – zonder eraan onderdoor te gaan. Het lijkt hierbij wel alsof het allemaal vanzelf gaat. De ideale werksituatie dus!
Juist genoeg opwinding bestaat ongeveer uit 40%-70% van je maximale kunnen
3 | Te veel opwinding
Tenslotte het fenomeen waar we allemaal bekend mee zijn: een teveel aan spanning. Het is eerder een regel dan een uitzondering in de huidige maatschappij, en komt in talloze vormen. Symptomen kunnen gaan van prikkelbaarheid, irritatie en slapeloosheid, tot ernstigere problemen zoals een burn-out of zelfs depressie. Op kleine schaal kan een teveel aan opwinding zich vertalen in het maken van veel fouten en een verminderd werkvermogen – twee zaken die je natuurlijk kan missen op de werkvloer!
De curve die hierboven wordt beschreven verloopt dus eigenlijk als een soort heuvel: bij weinig arousal zijn de prestaties laag, omdat er geen motivatie is. Bij een gemiddelde hoeveelheid stress zijn de prestaties optimaal omdat er balans is. Ten slotte zal iemand die te veel spanning ervaart ook niet meer productief zijn, omdat het lichaam en de geest té opgewonden zijn om nog te functioneren.
Is te veel spanning erg?
Iedereen komt wel eens in een ‘over-arousal’ situatie. Een keer overwerken, een kind dat van de trap valt, een moment dat alles tegenzit, etc. Een tijdje lang in deze fase is niet heel ernstig, mits daar een juist herstel tegenover staat.
Wat zeggen we tegen iemand die te veel spanning ervaart? Ga eens op reis, kom tot rust, en neem wat tijd voor jezelf. En dat is eigenlijk precies wat iemand die teveel spanning ervaart moet doen. Het gebeurt maar al te vaak dat werknemers zelfs niet doorhebben dat ze overprikkeld zijn – waardoor het natuurlijk erg moeilijk is om de juiste stappen te zetten.
In een maatschappij als deze wordt echter steeds herhaald hoe belangrijk het is om te blijven presteren, geen fouten te maken, jezelf op te offeren voor je werk, enzovoort. De waarheid is echter helemaal anders: geen moment van rust nemen in een immer vooruitstrevende werksituatie garandeert dat de werknemer zelf het onderspit zal moeten delven. En dat zorgt vaker voor een sterker verminderd werkvermogen dan het af en toe eens rustig aan doen.
Arousal: Samengevat
Meer presteren met minder stress is dus mogelijk. Het vraagt enkel wel lef om regelmatig tijd te nemen voor jezelf. Om targets eens te laten schieten en te kiezen voor een vrije dag. Veel mensen kennen dit soort momenten. Juist op de momenten van verstilling en rust komen de allerbeste ideeën bovendrijven. Waarom jakkeren we dan met z’n allen zo door? Kies voor de juiste balans in inspanning en ontspanning!
Over-arousal aanpakken
Over-arousal is een ware pandemie, een ziekte aan het worden. Het is dan ook een probleem dat aangepakt moet worden willen we de strijd tegen het hard groeiende aantal burn-outgevallen kunnen winnen. De beste manier om dat te doen is eenvoudigweg door te rusten, te ontspannen, minder hooi op je vork te nemen, of tenminste leren omgaan met de spanning die je ervaart.
Enkele tips om als werknemer je mate van spanning te verminderen op dagelijkse basis:
1 | Beweeg!
Beweging zorgt voor het afbreken van de ongezonde stresshormonen die in een over-arousal worden aangemaakt. (cortisol en adrenaline) Beweging zorgt voor balans in de aanmaak van hormonen en zorgt voor een goede nachtrust waar weer extra door hersteld wordt.
Lees dit artikel: Sporten tegen de stress
2 | Neem tijd voor jezelf
Je hoeft niet elke maand een week op vakantie te gaan, maar regelmatig een moment inplannen waar je voor jezelf zorgt is belangrijk om productief te blijven op de lange termijn. Het gevolg is dat je je beter en rustiger voelt, waardoor je ook beter gaat presteren op de werkvloer.
3 | Spreek erover
Vaak is het niet enkel de spanning zelf, maar ook het feit dat we alles opkroppen, het probleem. We leven in een maatschappij waarin we ons ‘sterk moeten houden’, maar dat is alleen maar contraproductief. Of je nu een coach opzoekt, of vertrouwt op je partner, praten over hoe je je werksituatie en de bijkomende spanning ervaart zal je alleen maar gelukkiger én productiever maken.
4 | Wees in het moment.
Bewust en actief bezig zijn met wat je nu aan het doen bent is een goede manier om je stressniveau te verlagen. Ons lichaam reageert immers op onze gedachten en emoties. Als we almaar denken aan wat ons nog te doen staat en als we bang zijn dat we het niet aankunnen, dan worden hormonen als cortisol en adrenaline afgescheiden – die op de lange termijn alleen maar negatieve gevolgen hebben.
Er bestaan natuurlijk nog veel andere manieren om over-arousal tegen te gaan, maar bovenstaand overzicht geeft toch al een duidelijk beeld. Het is uiteindelijk gewoon een kwestie van de symptomen kunnen herkennen en dan de juiste actie te ondernemen. Niet altijd een eenvoudige opdracht (aangezien veel mensen gewend zijn geraakt aan stressvol leven), maar wel de moeite waard!
Meer presteren met minder stress
Hoewel je als werknemer natuurlijk zelf heel wat kan doen om je leven stressvrijer (en dus ook productiever) te maken, is het ook belangrijk dat bedrijven zelf hier aan meewerken. Juist omdat het gaat om een pandemisch fenomeen (haast iedereen heeft er last van) ligt de oplossing niet enkel in individuele maatregelen.
Bedrijven, organisaties en zelfs overheden kunnen zelf bijdragen aan een productievere, stressvrije werkomgeving, waarbij de focus ligt op het zich goed voelen – niet op het doen van nog méér werk. Ironisch genoeg zal deze aanpak er ongetwijfeld voor zorgen dat werknemers juist meer kunnen doen. Balans creëren is dus de boodschap. Het zou zowel de werknemers zelf als het bedrijf waarvoor ze werken alleen maar ten goede komen.
Gerelateerde artikelen
- Stil staan bij jezelf – Hoe doe je dat?
- Overbelast zenuwstelsel bij burn-out – Hoe kom je weer tot rust
Hulp bij burn out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
