Voel jij je zelf verantwoordelijk voor de dingen die je overkomen of ben je sneller geneigd de schuld bij een ander te leggen? Dit noemen we ‘locus of control’, ook wel beheersingsoriëntatie.
Mensen die een interne locus of control bezitten, geloven dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun successen en mislukkingen. Is er sprake van externe locus of control, dan leggen we de verantwoordelijkheid bij anderen en geloven we in het toeval en ons lot.
Gelukkig zijn de interne en externe locus of control bij de meeste mensen in balans. We geloven in ons eigen talent, maar weten ook dat we niet alles onder controle kunnen hebben. Maar wanneer een van beide overheerst, dan kan dit je leven negatief gaan beïnvloeden. Je kan bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat je continu faalt of je machteloos voelen. Het gevolg is stress of zelfs een burn-out.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Ongezonde mindset = ongezonde stress
Wanneer we doorslaan naar een interne of externe locus of control, dan zijn we er dus van overtuigd dat alles aan onszelf is te wijten óf alles de schuld is van een ander. Wat hiervan het gevolg is, laten we zien aan de hand van de ervaringen van Marina en Peter.
Marina voelt zich overal verantwoordelijk voor. Ze is enorm betrokken bij de mensen in haar omgeving en helpt waar ze kan. Als er iets niet lukt, dan voelt ze heel sterk dat ze heeft gefaald. En dat maakt haar erg onzeker.
Peter blaakt van het zelfvertrouwen. Maar toch heeft hij ook last van enorme stress. Hij vindt namelijk dat zijn prestaties worden ondergewaardeerd omdat zijn collega’s het voor hem verpesten en hij heeft hier geen controle over.
In beide gevallen is er sprake van hoge stress. Peter staat er slechter voor: hij heeft een burn-out.
De interne locus of control van Marina
Marina is een behulpzame, vriendelijke vrouw. Ze is heel duidelijk in haar overtuiging: je bent zelf verantwoordelijk voor alles wat je overkomt. Deze sterke overtuiging is ook haar valkuil geworden. Ze legt de lat voor zichzelf erg hoog door continu te proberen aan alle verwachtingen van iedereen te voldoen.
Dat is natuurlijk onmogelijk, fouten maken is heel menselijk. Maar als Marina een fout maakt, dan schiet ze helemaal in de stress. Dat leidde er uiteindelijk toe dat ze faalangst ontwikkelde. Ze raakte haar zelfvertrouwen beetje bij beetje kwijt en trok zich steeds meer terug.
De externe locus of control van Peter
Peter is een sportieve jonge man van eind 30. Hij is ambitieus en een keiharde werker. Wat heel belangrijk voor Peter is, is goedkeuring en bevestiging. Zijn zelfwaarde en identiteit is er afhankelijk van.
Peter lijdt aan codependentie: dit is een ziekelijke afhankelijkheid van de goedkeuring en bevestiging van anderen. Naar schatting lijdt 10 tot 15% van de westerse bevolking aan codependentie. De meeste mensen met deze aandoening hebben een externe locus of control op vele levensaspecten. Ook Peter.
Om zich goed te voelen is hij vaak afhankelijk van de welwillendheid van andere personen, dus voelt hij zich vaak overgeleverd aan het lot. Hij zegt dat hij geen controle over zijn leven heeft en voelt zich ondergewaardeerd (weinig goedkeuring) en dat maakt hem machteloos. Door zijn frustratie en stress belandde Peter in een burn-out.
Wat bepaalt onze locus of control?
De basis van onze locus of control wordt al vroeg in onze kinderjaren gelegd. Wanneer we tussen de 1,5 en 3 jaar zijn leren wij onze wensen en behoeftes kenbaar te maken door ‘ja’ en ‘nee’ te zeggen. Als dit proces door onze ouders wordt ondersteund, ervaren we een gevoel van onafhankelijkheid en controle.
Wanneer onze behoeftes, grenzen en wensen niet worden erkend of gehoord, heeft dat een negatieve invloed op ons zelfvertrouwen. We raken angstig en vertwijfeld en ervaren dat we geen controle of invloed hebben op situaties. We denken dat onze mening er niet toe doet omdat toch niemand luistert.
Dit gevoel van geen eigen wensen mogen hebben, mondt uit in schaamte en een externe locus of control. Met andere woorden: we zijn afhankelijk van het lot of situaties die door anderen worden bepaald.
Wanneer krijg je eerder stress of een burn-out: bij interne of externe locus of control?
De klachten die we ontwikkelen bij een duidelijke interne of externe locus of control verschilt per persoon. Ons karakter speelt hierbij onder andere mee. De meningen over meer of minder stress bij een vorm van locus of control verschillen. Bij interne locus of control is het wel zo, dat er makkelijker gemanoeuvreerd kan worden. Deze mensen voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen handelingen en zullen daarom sneller actie ondernemen.
Waarover we het allemaal wel eens zijn, is dat in beide gevallen er stress gerelateerde klachten zullen gaan optreden. Bij Marina bijvoorbeeld faalangst. Faalangst kan je herkennen aan vermoeidheid, een stijve nek, overmatig piekeren, veel stress, klamme handen en een overvol hoofd.
Bij Peter had de stress hem te lang en te heftig parten gespeeld. Er ontstonden allerlei klachten, zowel lichamelijk als psychisch. Dit had grote impact op zijn zakelijke en privé leven. Ook zijn gezin had er zwaar onder te lijden. Hierdoor ontstond er een negatieve spiraal die hem in een burn-out zoog.
Locus of control in balans
We komen vaak pas in aanraking met deze psychologische term als er iets aan de hand is. Bepaald gedrag wekt stress op en soms weten we niet goed wat er nu werkelijk achter zit. De symptomen kunnen ons een antwoord geven en zeggen ook het een en ander over onszelf. Of we een té sterke interne of juist externe locus of control hebben bijvoorbeeld.
Om in balans te komen, zal je je gedrag moeten veranderen. Je zult moeten leren dat je niet in je eentje de hele wereld op je schouders hoeft mee te sjouwen. Het mag best een tandje minder.
In het andere geval zal je uit je slachtofferrol moeten stappen. Je moet gaan leren meer op jezelf te vertrouwen en verantwoording te nemen voor je eigen leven. En niet te vergeten: het verleden te verwerken.
Waarom gedragsverandering zo belangrijk is…
Wij hebben allemaal zo onze gewoontes en gedachten. We doen iets of denken iets omdat dat altijd al zo is geweest, waardoor het een gewoonte is geworden. Gewoontegedrag houden wij zelfs in stand als het negatieve consequenties heeft. Denk maar eens aan bijvoorbeeld roken.
Pas als we ‘pijn’ voelen, zoals onvrede of angst, zijn we bereid om te veranderen. Als we willen dat het stopt en begrijpen dat het anders moet, hebben we ook een perspectief nodig. De moed om ons gedrag te veranderen wordt sterker als we een doel hebben waarnaar we kunnen streven.
… maar ook zo moeilijk
Gewoontes ontstaan omdat deze voor gemak zorgen. Ze zitten op onze automatische piloot en we weten welke beloning het ons oplevert. Nieuw gedrag gaat (nog) niet automatisch en levert ons ook niet direct een beloning op. Dit volgt pas op lange termijn.
Het is niet meer dan menselijk dat we de sterke neiging hebben om verlies, pijn en ongemak te vermijden. De angst om te verliezen belemmert onze motivatie om te leren en te veranderen. We weten tenslotte wat we nu hebben, maar nog niet wat we gaan krijgen.
Motivatie en inspiratie is niet altijd voldoende om gedragsverandering tot stand te brengen. Als we een innerlijke drang hebben om iets te veranderen, maar de omgeving (zakelijk, privé) werkt niet mee, dan beïnvloedt dit het resultaat.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Gezonde mindset = gezonde stress
Gezonde stress helpt ons in noodsituaties razendsnel te kunnen handelen. Of dat je kunt pieken bij bijvoorbeeld een spannende presentatie. Een leven zonder stress is dus helemaal niet verstandig.
Ongezonde stress daarentegen veroorzaakt nare situaties en psychische en lichamelijke klachten. Het is de grootste veroorzaker van ziekteverzuim en zet menig leven op zijn kop. Een leven zonder ongezonde stress is dus een zegen. Het is niet eenvoudig, maar zeker mogelijk en het maakt je leven een stuk plezieriger.
Ongezonde stress wordt meestal veroorzaakt door verkeerd gedrag en verkeerde gedachtes.
Het is heel moeilijk om gedrag in je eentje proberen te veranderen. Bovendien moet je voorkomen dat je nieuw gedrag aanleert dat het probleem niet oplost. Daarnaast moet je weten wat je echt wilt voor jezelf en doelen stellen die je gelukkig maken voor nu en in de toekomst.
Ruud Meulenberg Training & Coaching kan jou door dit proces heen helpen.
Onze coaches zijn gespecialiseerd in stress en burn-out. Zij kennen alle ins en outs van deze problematiek en niets menselijks is hen vreemd.
1-op-1 Coaching
Wanneer je te maken hebt met stress, of erger nog met een burn-out, dan is acceptatie de eerste stap die je zal moeten maken. Daarna is het belangrijk dat je erachter komt waar het verkeerd is gegaan. Heb je de lat te hoog gelegd? Zorgt de externe locus of control dat je het gevoel hebt geen controle te hebben? Ben je bezweken onder de werkdruk? Er zijn talloze situaties die kunnen hebben geleid tot stress en een burn-out.
Pas als je de oorzaak bloot hebt kunnen leggen, kan er naar een oplossing worden gezocht, dat leidt tot een doel waar jij gelukkig van wordt zonder stress.
Heb jij ondersteuning nodig bij dit proces? Dan staan we voor je klaar. Met jouw eigen coach wordt een traject uitgestippeld dat naadloos aansluit op de belemmeringen waarmee jij worstelt. Onder persoonlijke begeleiding zorgen wij er samen voor dat jij toewerkt naar een leven zonder ongezonde stress. Niet voor even, maar voor een leven lang!
Ben jij hier klaar voor?
Bekijk ons aanbod voor:
Gerelateerde artikelen
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
