Werkdruk: in feite kennen we allen een zekere mate van druk. Een gezonde werkdruk helpt om extra te presteren, echter een negatieve werkdruk verlaagt juist je prestaties op het werk. In dit artikel laten we zien

Sven Kramer maakte tijdens het interview, na zijn “gouden race” op de 5000 meter op de Olympische spelen in Zuid-Korea, een interessante opmerking:

‘Dit zijn toch die verdomde Olympische Spelen!’

Wat bedoelde hij, terwijl hij als de sterkste Olympische schaatser ooit net daarvoor de gouden plak op de 5 kilometer had binnen gehaald?

Omgaan met druk en stress

De verkeerde bocht van Sven Kramer

Een beetje sportliefhebber weet wat er 8 jaar geleden tijdens de 10 kilometer met Kramer gebeurde: hij nam op aanwijzen van zijn coach Gerard Kemkers de verkeerde bocht en werd gediskwalificeerd. Ondanks dat hij een extra buitenbocht had geschaatst was hij de snelste van allemaal, maar hij ging met lege handen en een enorme frustratie van het ijs. Die traumatische ervaring achtervolgt hem dus al jaren en in Zuid-Korea wilde hij zijn revanche halen.

Sven Kramer voelde druk. Hij is de beste – in ieder geval op de 5000 meter; hij is dus in vorm – en hoeft zich niet druk te maken zou je zeggen. Hem werd gevraagd door de reporter van de NOS waar die druk vandaan komt. ‘Bij mijzelf’ was zijn antwoord. Het moeten of willen behalen van een sportprestatie  levert stress op.

Op de 10 kilometer ging het mis: (bijna) iedereen rekende op een gouden medaille voor Sven, maar hij blokkeerde en eindigde als zesde. Opnieuw een frustratie die hem blijft achtervolgen. Zeer waarschijnlijk was de stress de fatale factor.

Opvallend was de ontspannen manier waarop hij deze teleurstelling leek te verwerken. De media “besprongen” hem maar hij reageerde heel nuchter. Het leek of er een last van zijn schouders was gevallen.

‘Ik was niet goed genoeg; ik raakte het ijs niet goed’

Is “druk” iets dat buiten jouw invloed ligt en stilletjes en ongemerkt bij jou binnenkomt en voor mentale onrust zorgt? Is werkdruk iets dat daadwerkelijk bestaat en dus meetbaar is? Ben jij zelf niet degene die de druk veroorzaakt en zich inbeeldt dat je onder druk staat. Wie legt jou die druk dan op?

Wat is werkdruk?

Werkdruk is een belangrijke oorzaak van stress en teveel werkdruk levert chronische stress op en kan naadloos overgaan in een burn-out. Iedereen ervaart momenten van drukte en druk op het werk. Er moeten taken worden afgerond, deadlines worden gehaald, goede opbrengsten worden gerealiseerd en producten worden afgeleverd.

Jouw manager, je teamleider en jouw leidinggevende willen dat jij presteert. In de meeste gevallen gaat het om geld verdienen en vaak indirect om het leveren van een klantgerichte dienst.

Langdurige stress, bijvoorbeeld op je werk, is zeker anders dan de stress die in een kort moment ontstaat. Ireen Wust behaalde een gouden plak en zei dat ze alleen onder druk kan presteren. Het leveren van een sportprestatie is echter van een relatief korte duur en heeft een “kop-en-staart”.

Met andere woorden, stress hoeft absoluut geen nadeel te zijn en is vaak het tegenovergestelde. Een korte periode van stress maakt ons scherper, houdt ons wakker en alert. Een sportprestatie of een examen levert stress op en maakt mensen dus mentaal actiever dan normaal waardoor de prestatie ook echt geleverd kan worden. De adrenaline die wordt aangemaakt werkt is in ons voordel.

Lees ook over stress verminderen

Omgaan met druk en stress

Werkdruk als subjectieve beleving

Hoe kun je werkdruk als subjectieve “beleving” de baas worden? Hoe kun je het ingebeelde gevoel van stress ombuigen naar een inzichtelijk en beheersbaar gegeven?

Het blijkt dat mensen die (werk)druk voelen vaak onbewust zelf druk ervaren die niet of nauwelijks aantoonbaar is. Druk die gevoeld wordt is vaak een beleving. Het is belangrijk om inzicht te krijgen in je beleving  en om daarnaast inzicht te hebben in de feitelijke situatie. Hoe voorkom je dat je het gevoel hebt dat je van alles moet doen, dat je dat opgejaagde gevoel hebt?

In de zorg en in het onderwijs komen de meeste gevallen van burn-out voor (TNO)

Lees hier over:
Werkdruk in de zorg
Werkdruk in het onderwijs

De oorzaak van werkdruk

Problemen thuis met puberende kinderen, een onopgeloste ruzie met je partner, niet de eindjes aan elkaar kunnen knopen, onduidelijkheid op je werk of niet op kunnen schieten met je collega. Bij iedereen is het anders wat nu stress veroorzaakt. Iets wat stress veroorzaakt, noemen we een stressor. Op het werk zijn er verschillende dingen die stress kunnen veroorzaken. Maar je kunt ook te maken hebben met privéproblemen die je werk beïnvloeden.

Het is belangrijk om stressoren te herkennen, zodat je er iets aan kunt doen en je beter met stress om kunt gaan. In principe is natuurlijk iedereen zelf verantwoordelijk om stressoren aan te pakken. Het is het beste als medewerkers zelf initiatief durven te nemen als ze ergens over in zitten. Maar kan een leidinggevende ook een rol spelen in het bestrijden van stressoren op het werk?

Een dag-/weekoverzicht

Een dag- en/of weekoverzicht van je werkzaamheden en taken kan goed helpen. Noteer alle taken en doelen die je in een dag of week wilt bereiken. Vergeet ook je gewone huishoudelijke taken of taakjes niet, waaronder het doen van boodschappen of een telefoontje dat je nog wilt plegen. Maak een dag- en/of weekoverzicht waarin alle doelen en taken die je hebt genoteerd realistisch en haalbaar zijn.

Een doel voor een dag kan bijvoorbeeld zijn: boodschappen doen en niet meer dan dat. Het doel is zeker haalbaar en zorgt ervoor dat je overzicht behoudt en aan het einde van de dag een voldaan gevoel hebt. Je hebt het doel immers bereikt. Dit voorbeeld is super simpel, maar dat is precies de bedoeling want het stellen van doelen is niet ingewikkeld.

Ze moeten haalbaar en realiseerbaar zijn. Dat geldt ook voor een weekdoel.

Omgaan met druk en stress

Deadlines die gehaald moeten worden / hoge taakeisen

Op het werk kan het zijn dat er deadlines zijn die gehaald moeten worden. Het gevoel van druk kan dan behoorlijk sterk worden en dan is het opnieuw zaak om doelen te stellen die realiseerbaar zijn en haalbaar. Voorkomen moet worden dat je het gevoel krijgt dat je teveel “op je nek” hebt.

Onlangs coachte ik  een aantal clienten uit de zorg. Ze werkten in een groot ziekenhuis en in de psychiatrie. Opvallend was het gevoel van druk dat ze allen ervoeren. Het idee dat er tijdens het werk opeens iets extra’s gedaan moest worden in een overvol programma maakte ze onrustig en gaf stress.

De dagelijkse praktijk was volgepland en zelfs pauzes bleken opgevuld omdat het werk anders niet af zou komen. Leidinggevenden bleken geen besef te hebben van de grote werkdruk op de werkvloer en kwamen daar pas achter toen het aantal ziektegevallen boven proportioneel was.

Uit een onderzoekje bleek dat het aantal langdurige ziektegevallen er met kop en schouders boven uitstak: burn-out bleek de oorzaak. In dit geval was de werkdruk aantoonbaar en dus de oorzaak van stress. De beleving van stress was een logisch gevolg van de veel te grote werkdruk.

> Lees ook over hoe je moet omgaan met werkstress

Ergernissen op de werkvloer

Beleving van stress wordt vaak gevoed door ergernissen op de werkvloer. Nog meer druk wordt gevoeld als er conflicten zijn. Een conflict met een collega kan zorgen voor stress, met misschien het gevolg van onrustig slapen en daardoor energieverlies.

Dat kan tot een slechte energiebalans leiden, prikkelbaarheid, weinig concentratie en kan minder werkplezier opleveren. Er is dus geen stress door een te hoge werkdruk, maar de beleving ervan is hetzelfde.

De grootste ergernissen op het werk die het gevoel van stress opleveren:

  • Gebrek aan collegialiteit en teamspirit
  • Luiheid, de kantjes eraf lopen.
  • Geen kritiek kunnen verdragen, gelijk in de verdediging schieten
  • Niet betrouwbaar zijn; niet doen wat afgesproken is.
  • Slecht management: geen doelen, geen visie, geen contact met de werkvloer.
  • Gebrek aan persoonlijke belangstelling voor elkaar.

Stress door ergernissen kun je zelf aanpakken, vooral als het gaat om de beleving ervan. In veel gevallen blijkt de beleving van stress gebaseerd te zijn op aannames die jij zelf hebt ontwikkeld.

> Lees ook over weinig geduld hebben

Privéproblemen

Een medewerker meldt zich lang niet altijd ziek vanwege medische oorzaken. Veel medewerkers melden zich ziek vanwege privéstress. Privéproblemen kunnen ook tijdens werktijd een belasting vormen. Als het thuis allemaal goed gaat, vergroot dat het prestatievermogen op het werk. Maar zodra een van de kinderen ziek is of als er plotseling andere problemen binnen het gezin spelen, vormt dat ook een belasting tijdens werktijd. Kan een leidinggevende een luisterend oor bieden of een medewerker doorverwijzen?

Leidinggevenden die een goede verhouding met hun medewerkers hebben, zullen meer kunnen overleggen over oplossingen voor problemen. Als je als leidinggevende openstaat voor de problemen waar medewerkers mee te maken hebben, kun je er sneller op inspelen en naar oplossingen zoeken.

Moet een medewerker met noodzakelijk verlof vanwege het verlies van een geliefd persoon in de dood of vanwege een verhuizing of verbouwing, bespreek dan samen hoe jullie ermee omgaan. Heeft een medewerker met langdurige problemen te maken zoals de zorg voor een hulpbehoevend familielid, dan kun je in overleg bepalen of van huis uit werken of flexibele werktijden mogelijk zijn.

Omgaan met druk en stress

Relatieproblemen

Thuis zou de plaats moeten zijn waar je weer kunt opladen. Maar problemen in het gezin en spanningen die voortkomen uit een verstoorde verhouding met je partner, kunnen erg veel energie vergen. Als je relatieproblemen hebt of in een echtscheiding ligt, is de kans groot dat je na werktijd met veel stress en spanning te maken hebt. Daardoor kun je niet opladen voor de volgende werkdag en dat zal ongetwijfeld je werkprestaties beïnvloeden.

Naast familierelaties is het voor iedereen belangrijk om vrienden te hebben. Vriendschappen geven een betere psychische en lichamelijke weerstand. Zodra vriendschappen wegvallen, loopt iemand een groter risico op psychische of lichamelijke klachten. Heb jijzelf of collega die met een van deze stressoren te maken heeft? Kun je een luisterend oor bieden, hem doorverwijzen of psychologische hulp bieden?

Lees ook: coaching bij hevige stress

Financiële problemen

Iedereen wil natuurlijk graag financiële zekerheid. Geldzorgen en gebrek aan materiele zaken vormen daardoor een belangrijke stressor en zijn van grote invloed op het psychische en soms ook het lichamelijke welzijn. Als je plotseling te maken krijgt met een financiële tegenslag, kan dat een enorme bron van stress zijn. In Nederland zijn geldzorgen een van de meest voorkomende stressoren. Daarnaast kunnen andere problemen zoals een alcohol-, drugs-, of gokverslaving het onderliggende probleem zijn voor financiële problemen.

> Lees ook over financiële problemen en stress

Ongewenst gedrag

Een andere grote stressbron op het werk is ongewenst gedrag. Ongewenst gedrag op de werkvloer is bijvoorbeeld pestgedrag, discriminatie of seksuele intimidatie. Asociaal gedrag kan de sfeer op het werk behoorlijk verpesten. Het kan onschuldig gedrag lijken, zoals roddelen, vriendjespolitiek, afspraken niet nakomen, een ander de schuld geven of strijken met de eer van een ander. Maar dit gedrag kan een grote negatieve invloed hebben op de werksfeer.

Ook bestaande problemen verergeren op het werk als de onderlinge relaties op het werk niet goed zijn. Als medewerker zal je bijvoorbeeld meer last van een hoge werkdruk hebben wanneer er geen prettige werksfeer heerst of als je een conflict met een collega hebt. Het is belangrijk dat een leidinggevende weet wat er speelt.

Vraag daarom regelmatig om een kort gesprek met een leidinggevende zodat je kunt bespreken wat je wensen en verlangens zijn. Je mag van een leidinggevende verwachten dat hij/ zij een werknemer aanspreekt op ongewenst gedrag en duidelijk maakt dat ongewenst gedrag niet wordt getolereerd.

Pesten

Natuurlijk moet er af en toe een grapje gemaakt kunnen worden. Maar wanneer altijd dezelfde persoon het slachtoffer is, is er sprake van treiteren of pesten. Iemand die net een beetje anders is dan zijn collega’s wordt meestal het slachtoffer.

Voorbeelden van echt pestgedrag zijn:

  • Belangrijke documenten kwijtmaken
  • Iemands werk saboteren
  • Telefoontjes niet doorgeven
  • Iemand buitensluiten
  • Discrimineren
  • Seksueel getinte opmerkingen maken
  • Iemands spullen verstoppen of vernielen

Meestal kan een leidinggevende zulk gedrag aanpakken als hij / zij er op tijd bij is. Voorkom dat het uit de hand loopt en je as slachtoffers van pestgedrag blijvend psychisch letsel oploopt.

Lees meer over pesten op het werk

Ongewenste intimiteiten / platvloersheid

Elke vorm van verbaal, niet-verbaal of lichamelijk gedrag van seksuele aard waarvan degene die zich er schuldig aan maakt, weet of zou moeten weten dat het afbreuk doet aan de waardigheid van vrouwen en mannen op het werk, valt onder ongewenst seksueel gedrag op het werk. Verbaal geweld zijn bijvoorbeeld seksistische opmerkingen of intieme vragen over het privéleven. Onder lichamelijk gedrag valt bijvoorbeeld het ongewenst opzettelijk aanraken van iemand.

Uit onderzoek blijkt dat in Nederland 1 op de 6 medewerkers last heeft van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) waar ook seksuele intimidatie onder valt als ongewenste omgangsvorm op het werk. Leidinggevenden zijn verplicht om alle vormen van seksuele intimidatie te voorkomen en zoveel mogelijk te beperken.

Om medewerkers te kunnen beschermen tegen ongewenste intimiteiten, zouden leidinggevende opgeleid kunnen worden om signalen van ongewenst gedrag tijdig op te pakken. Ook kun je duidelijke gedragsregels opstellen. Het is dan aan de leidinggevende om ervoor te zorgen dat medewerkers deze gedragsregels naleven.

Heb je veel te maken met werkdruk?

Wil je een burn-out als gevolg van werkdruk voorkomen?

Bekijk dan onze preventieve training: Coaching bij stress

Geen perspectief in loopbaan

Medewerkers kunnen gefrustreerd en gestrest raken als ze niet de mogelijkheid hebben om zich te ontwikkelen. Het is voor medewerkers belangrijk dat ze zich gewaardeerd voelen en dat ze hun baan uitdagend vinden. Als ze weinig vooruitzichten hebben, hebben ze minder plezier in hun werk. Het werk moet goed aansluiten op het niveau van je medewerkers.

Het is niet goed als ze op hun tenen moeten lopen, maar te weinig uitdaging kan ook een bron van stress zijn. Het is het mooiste wanneer iedere medewerker in zijn werk zijn vaardigheden kan uitvoeren en daarbij perspectief heeft in zijn loopbaan. Je zou als leidinggevende kunnen helpen om realistische doelen en deadlines te stellen die zowel uitdagend als haalbaar zijn.

Reorganisatie

Tijdens reorganisatie kan de spanning hoog oplopen. Iedereen heeft nu eenmaal behoefte aan zekerheid en duidelijkheid. Die twee dingen vallen weg tijdens een reorganisatie. De relaties tussen collega’s komen bijvoorbeeld vaak onder spanning te staan. De ene wil zijn baanzekerheid behouden, terwijl de ander buiten de deur aan het zoeken is. Weer andere collega’s worden overgeplaatst naar functies waar ze niet zo veel mee hebbben. Ze krijgen misschien taken toegewezen waar ze niet bekend mee zijn

Bovendien heb je als werknemer niet zo veel, tot geen invloed op het reorganisatieproces. Je staat erbij en je kijkt ernaar. Een dergelijke afwachtende houding is vaak erg stressvol

Geen duidelijke kaders

Wanneer een leidinggevende verzuimt om heldere kaders te stellen zodat werknemers weten waar ze aan toe zijn, ontstaat er veel stress. Medewerkers kunnen zich minder goed aanpassen als er geen duidelijke kaders zijn en ze niet weten welke taken ze precies moeten uitvoeren.

Een medewerker willen graag weten waar ze wel en niet verantwoordelijk voor zijn. Wanneer dat niet duidelijk is, voelen ze zich al snel overal verantwoordelijk voor. Of het gaat mis dat ze een opdracht niet hebben uitgevoerd, omdat ze niet wisten dat ze er verantwoordelijk voor waren. Dit veroorzaakt vervolgens stress.

Je kunt als werknemer vragen om een heldere functieomschrijving wanneer deze niet duidelijk is. Functieomschrijvingen scheppen duidelijkheid en zorgen ervoor dat je weet wat je verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn.

Ook een organogram kan helpen. Dat is een schematisch overzicht van het bedrijf dat de hiërarchie weergeeft en laat zien wie aan het hoofd van elke afdeling staat en wie waarvoor verantwoordelijkheid aflegt. Het geeft een helder overzicht van hoe het bedrijf in elkaar zit. Duidelijkheid zorgt voor rust binnen het bedrijf en goede afspraken zorgen ervoor dat het proces beter kan verlopen.

Je zult minder stress ervaren als het duidelijk is wat er van je wordt verwacht en dat je weet dat je aan die verwachtingen kunt voldoen. Als dit er niet is, vraag er dan om!

Lees ook over grenzen aangeven

Interne communicatie

Iedereen heeft meer moeite met de uitvoering van het werk als werkrelaties niet goed zijn. Een slechte onderlinge verhouding of conflicten tussen leidinggevenden en medewerkers kunnen behoorlijk stressvol zijn. Een leidinggevende neemt wellicht een beslissing die je als medewerker raakt. Het kan zijn dat je opeens voor een voldongen feit staat, waar je eerst even over na moet denken. Los daarvan vindt iedereen het fijn om waardering te ontvangen.

Voor alle bovengenoemde stressoren is de interne communicatie essentieel. Medewerkers zullen beter kunnen omgaan met bovengenoemde stressoren wanneer ze op het werk onderling een goed contact hebben en ze goed kunnen overleggen en hulp durven te vragen. Medewerkers die goed kunnen overleggen of kunnen ontladen bij collega’s, ervaren over het algemeen minder stress.

Tips bij werkdruk

Maak stress bespreekbaar en blijf er niet mee rondlopen. Als je stress ervaart, probeer erachter te komen waar het precies in zit. Heb je ergernissen op je werk, of is er een conflict met een collega of leidinggevende?  Zorg dat je een gesprek kunt hebben met de betrokken persoon, in alle rust en openheid.

De beleving van stress neemt meestal af als je het vervelende gevoel verwoordt en deelt met een collega. Relativering kun je vaak niet alleen realiseren maar een ander kan je daar juist prima bij helpen..

Een paar dagen na zijn teleurstellende 10-kilometer maakte Sven Kramer tijdens een interview een prachtig statement:

‘De druk is er nu vanaf en ik wil nu gaan genieten’

Een perfect antwoord op de  druk die hij zichzelf had opgelegd. Gelijk een mooi voorbeeld van hoe je anders tegen de wereld kan aankijken om de knop om te zetten richting het genieten.

Gerelateerde artikelen

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

5 reacties

  1. Grote ergenis kan zijn als collega regelmatig rookpauze neemt, terwijl jij gewoon doorwerkt.
    Dit is mijn gedachte bij t zien van de foto

  2. Ik sluit me bij jou aan Annelies.
    Als aanvulling: collega belast door de enorme rooklucht en vele gifstoffen die om haar heen hangen, de ruimte van de andere collega’s.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *