Minder gestrest door het leven met muziek

Een kindje dommelt heerlijk in als je een slaapliedje zingt. Tijdens een work-out zet je lekkere muziek op die je motiveert. Maar als je je verdrietig voelt, kies je voor een verdrietig nummer om uit te huilen of juist een vrolijk nummer om jezelf op te beuren. We weten allemaal dat muziek invloed heeft op onze gemoedstoestand.

Muziek doet iets met je. Hoe komt dat? Wat gebeurt er in je brein als je naar muziek luistert? En is naar muziek luisteren een effectieve manier om stress terug te dringen?

De universele taal van emoties

Met muziek kun je emoties in je losmaken. Je kunt jezelf in een bepaalde stemming brengen door naar muziek te luisteren. Op Spotify vind je daarom voor elke gemoedstoestand wel een playlist. Emoties zijn veranderingen die in je lichaam optreden. Als je een bepaalde emotie voelt, verandert je bloeddruk en je ademhaling. Dezelfde veranderingen zie je bij iemand die naar muziek luistert. Dat betekent dat muziek direct emoties kan opwekken.

Maar niet elk nummer geeft bij iedereen dezelfde emotionele reactie. Natuurlijk speelt je muzieksmaak een rol en ook de herinneringen die aan muziek gekoppeld zijn. Wat voor de een gewoon een mooi nummer is kan bij de ander sterke emoties oproepen. Tijdens een gebeurtenis met een sterke emotionele lading neemt je brein nauwkeurig de omgeving in zich op. Als er muziek op de achtergrond draait, ontstaat er een sterke link tussen de gebeurtenis en het nummer dat je op dat moment hoorde.

Ook zelf muziek maken is van invloed op je emoties. Als je een instrument bespeelt, zingt, fluit of neuriet, kun je je emoties uiten. Het is niet goed om emoties op te kroppen, want dit kan leiden tot stress, depressie, angst of agressie. Maar het is niet altijd gepast om je emoties te uiten of soms kan het moeilijk zijn je gevoelens onder woorden te brengen. In zulke situaties kan muziek therapeutisch voor je werken. Muziek maken is een mooie manier om je emoties te uiten. Hoe komt het dat muziek zo’n grote invloed heeft op je emoties en je gemoedsrust?

Muziek en je brein

Muziek activeert het hele brein. Het is daarom moeilijk een kort antwoord te geven op de vraag wat muziek met je brein doet. Elk element van de muziek, zoals het ritme, de klank of de melodie, kan invloed hebben op een specifiek deel van de hersenen. Het cerebellum verwerkt bijvoorbeeld ritme en maat en stuurt bewegingen aan.

Zo kun je de beat volgen tijdens het sporten en dansen. De prefrontale cortex zorgt ervoor dat je geconcentreerd naar muziek kunt luisteren en kunt beoordelen of je het nummer wel of niet mooi vindt. En muziek roept herinneringen op doordat deze in de hippocampus wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen.

Wanneer je naar muziek luistert of muziek maakt, gebeurt er dus een heleboel tegelijk in je hersenen. Vanuit het gehoorgebied gaat de reactie op muziek alle kanten op en worden verschillende hersengebieden geprikkeld. Daarom kan muziek je opvrolijken, ontspannen of juist activeren. Muziek kan je ook enorm raken, omdat muziek op twee neurotransmitters werkt: op dopamine en op serotonine.

Dopamine reguleert je emotionele reacties en serotonine kan je stemming en gedrag beïnvloeden. Dopamine wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Bij sommige muziek kan je lichaam heel veel dopamine aanmaken. Daarom kun je heel vrolijk worden door naar je favoriete muziek te luisteren.

Luister je blij en minder gestrest

Ben je de laatste tijd erg gestrest? Dan is het goed om te weten dat muziek ook een positieve invloed heeft op het gestreste brein. Stress kan zowel lichamelijke als emotionele klachten veroorzaken. Wanneer je gestrest bent, kun je sneller gaan ademen en neemt je bloeddruk toe. Naar ontspannende muziek luisteren kan je helpen je bloeddruk weer te verlagen en je ademhaling te reguleren.

Dat komt omdat de klanken van muziek binnenkomen op de hersenstam. Op de hersenstam zitten vitale functies als ademhaling, bloeddruk en hartregulatie. Dat zijn precies de functies die invloed hebben op je stressniveau. Ook kan muziek je helpen bij emoties die bij stress gepaard gaan, zoals het gevoel het niet meer aan te kunnen, verdriet en lusteloosheid.

Een ander voordeel van muziek luisteren als je veel stress hebt, is dat je lichaam dan minder van het stresshormoon cortisol aanmaakt. Als je langdurig gestrest bent of een burn-out hebt, maakt je lichaam teveel cortisol aan. Muziek luisteren kan deze aanmaak verlagen en je helpen om te kunnen ontspannen. Bovendien bevordert muziek luisteren of muziek maken de neuroplasticiteit.

Neuroplasticiteit is het vermogen van het brein om zich aan te passen en zich opnieuw te organiseren. Je brein blijft zo gezond en vitaal en dat is erg belangrijk wanneer je een lange periode veel stress ervaart. Langdurige stress zorgt namelijk voor veranderingen in je brein waardoor je minder goed kunt herstellen van stress, sterkere stressreacties ervaart en gebeurtenissen minder goed kunt overzien. De neuroplasticiteit is dus essentieel in de behandeling van stress- en burn-outklachten.

Samen zingen en stress de baas

Naar muziek luisteren en muziek maken is goed voor je. Je kunt je beter en minder gestrest gaan voelen. Maar wist je ook dat samen zingen een nog groter effect heeft? Nederlandse hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder schrijft in zijn boek Singing in the brain dat samen zingen tot positieve emoties leidt, doordat het de afstand tussen de persoon en de groep verkleint.

Wanneer je in een koor of een groep zingt, wil je de klanken en de tekst op elkaar afstemmen en dat blijkt een gunstig effect te hebben op het functioneren van het hart en de ademhaling. Wellicht een idee om een koortje te vormen met je collega’s? Of lekker samen de stress wegzingen met je partner tijdens de afwas?

Muziek is een ongelooflijk hulpmiddel voor je gemoedstoestand. Muziek helpt je om je te ontspannen, lekkerder in je vel te zitten en om minder gestrest door het leven te gaan. Elke dag heb je zoveel prikkels en informatie te verwerken. Misschien heb je een veeleisende baan of heb je veel last van verkeersdrukte op weg naar huis. Waarom zet je bij thuiskomt niet eerst een ontspannend muziekje op om even helemaal tot jezelf te komen?

Hulp bij burn out en stress

Het omgaan met stress en burn-out is niet altijd eenvoudig. Natuurlijk wil je graag doen waar je goed in bent en bezig zijn met de dingen die je energie geven en jezelf opbouwen. Echter zijn er altijd factoren die dit weer in de weg staan. Een grote behoefte om een ander een plezier te doen bijvoorbeeld, of je wens een taak geweldig uit te voeren.

Om stress en burn-out de baas te zijn, doe je er goed aan om het wiel niet opnieuw uit te gaan vinden. Velen proberen dit namelijk wel. Ze gaan zelf op zoek naar antwoorden, terwijl deze antwoorden voor het oprapen liggen bij een goede coach. Een coach helpt je bovendien inzicht te krijgen in jezelf, waardoor je een gezond en evenwichtig zelfbeeld opbouwt en zelf de regie over je leven opbouwt.