We zijn allemaal wel eens gestrest. Zeker in onze huidige maatschappij lijken we vooral bezig met bezig te zijn. Maar hoe slecht is het eigenlijk?
Wat is stress?
Bij een zogenoemde stressor van buitenaf reageert jouw lichaam met een stressreactie. Zo’n stressor kan iets externs zijn, zoals een deadline of een vreemde omgeving, en het kan iets interns zijn, zoals gepieker over een opdracht of zorgen over je kinderen. Dit loopt ook vaak in een cirkel. Bijvoorbeeld: je krijgt een nieuwe deadline, dit geeft een stressreactie, wat leidt tot gepieker over je opdracht, waardoor jij meer gestrest raakt.
Eigenlijk is stress een benodigde adaptieve reactie van je lichaam: het helpt je een gevaarlijke of onplezierige situatie te herkennen, zodat je hierop kan reageren. Dat zit zo: de stressor leidt tot een reactie van jouw HPA-as, wat staat voor hypothalamus-hypofyse-bijnier as (in het Engels hypothalamus-pituitary-adrenal). Dit resulteert in het vrijlaten van een aantal hormonen, namelijk cortisol, adrenaline en noradrenaline. Deze hormonen zijn superhandig wanneer je snel moet vluchten of je kort goed moet focussen. Ze verhogen ook onze hartslag, bloeddruk en ademhaling. Bij een deadline kan het je bijvoorbeeld helpen om deze opdracht snel af te maken. Zodra de opdracht af is, gaat de stressreactie ook weer weg.
Het wordt alleen een probleem als je vaak aan het stressen bent en je gestrest blijft. Een te veel aan stresshormonen heeft namelijk veel invloed op je lichaam en kan tot allerlei ziektes leiden, zowel fysiek als mentaal.
Ben ik gestrest?
Zoals gezegd, kan het gevaarlijk zijn als je te gestrest bent. Daarom is het belangrijk om te herkennen of jij gestrest bent. Dit kan zowel voorkomen op je werk als in je privéleven.
Stress herkennen op je werk
Je werkt kan je zeker gestrest maken. Dit kan in de vorm komen van deadlines, te veel hooi op je vork krijgen of collega’s die je continu lastigvallen. Daarnaast is het nu ook normaler geworden om thuis te werken. Hoewel dit ook fijne kanten heeft (geen last van files of het stressen in het openbaar vervoer), kan het je ook extra gestrest maken.
Dit komt namelijk doordat je thuisomgeving nu overlapt met je werkomgeving. Dit kan het moeilijker maken om je werk los te laten. Het vinden van een balans tussen werk en privé en het aangeven van je grenzen wordt hiermee nog lastiger.
Hoe kan je herkennen of je gestrest wordt van je werk? Geef antwoord op de onderstaande vragen:
• Denk jij nog vaak na over je werk, ook wanneer je eigenlijk niet meer aan het werk bent?
• Heb je moeite om te focussen op je werk?
• Voel jij je altijd ‘aan’?
• Ben je vaak moe?
• Heb je wel eens last van hartkloppingen?
• Heb je moeite om in slaap te komen of word je gedurende de nacht vaak wakker?
• Heb je last van je darmen, zoals diarree of juist constipatie?
• Is jouw huid slechter geworden, met bijvoorbeeld meer plekjes en pukkeltjes?
• Heb je vaak last van hoofdpijn?
Beantwoord jij veel van deze vragen met ja? Dan kan het erg goed zijn dat je chronisch gestrest bent door je werk.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Hoe je ook in je privéleven gestrest kan zijn
Ook buiten het werk om is het goed mogelijk dat je gestrest raakt. Zeker moeders voelen zelfs in de huidige maatschappij vaak druk om zowel een uitstekende werknemer als moeder te zijn. Daarnaast zijn er nog genoeg andere oorzaken in je privé omgeving: vrienden in lastige situaties, een relatie die even niet lekker loopt, angst voor covid en spanningen vanuit het buitenland.
Ben je chronisch gestrest, dan denkt je lichaam dat er sprake is van een noodsituatie. Het geeft dus continu stresshormonen af, waardoor je gemiddelde ademhaling hoger is dan normaal. Eén van de signalen is dan ook je ademhaling. Adem je heel hoog in je borst of adem je in stilstand meer dan tien keer? Dan kan dat een teken zijn van overspanning.
Andere tekenen dat je mogelijk gestrest bent:
• je voelt je prikkelbaar.
• je slaapt slecht.
• je bent vaak ziek of hebt last van andere lichamelijk klachten.
• je hebt het idee dat je altijd tijd tekortkomt.
• je piekert en maalt veel.
• je hebt last van spierspanning.
• je maakt geen tijd voor jezelf.
Het gevaar van gestrest zijn
Als je maar kortdurend gestrest bent, is dit niet per sé gevaarlijk: het kan je in bepaalde situaties zelfs helpen. Wanneer je er continu last van hebt, wordt dit echter een ander verhaal. Dit leidt namelijk tot een chronisch te hoge hartslag, bloeddruk en ademhaling.
Daarnaast leidt het tot verhoogde ontstekingsreacties en wordt je immuunsysteem onderdrukt. Je wordt dus vaker ziek. Chronische stress is ook gerelateerd aan problemen in je spijsvertering, blaas en hoofdpijn. Hogere niveaus van ontsteking zijn verder ook gelinkt aan nog ergere ziektes, zoals cardiovasculaire ziektes, diabetes en artritis.
Het is dus duidelijk dat een langdurige stressreactie een grote impact kan hebben op jouw lichaam en gezondheid. Maar het houdt hier nog niet op: het heeft ook veel invloed op je mentale gezondheid.
Van gestrest naar burn-out
Wanneer je langdurig gestrest bent, gaat dit meestal samen met piekeren en je zorgen maken. Dit komt onder andere doordat je hormonale balans verstoord raakt. Bij een langdurige stressreactie kan een verhoging in hartslag en ademhaling verder escaleren tot bijvoorbeeld een paniekaanval. Aan de andere kant kan overspanning ook leiden tot neerslachtigheid, huilbuien en uitputting. In de meeste gevallen gaat dit weg wanneer je de stressor weghaalt. Een tijdje vakantie, een betere verdeling van je werkdruk of een social media detox kan bijvoorbeeld helpen om je lichaam weer te herstellen.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Een burn-out ontstaat dan ook niet direct, maar juist heel geleidelijk. Door de chronische stress blijft je lichaam altijd ‘aan’ — je bent altijd klaar om te vechten of te vluchten. Dit is extreem vermoeiend voor je lichaam, zowel fysiek als mentaal. Op een gegeven moment is je lichaam dan ook op. Het maakt dan niet meer uit of je de stressor weghaalt. Het gevoel van complete uitputting blijft. Er is dan een veel langere weg voor nodig om weer te herstellen.
Bij een burn-out heb je naast uitputting ook last van:
• slaapproblemen.
• problemen met concentratie en geheugen.
• gevoel van incompetentie en falen.
• cynisme.
• veel piekeren en malen.
• heel gespannen zijn.
• hoofdpijn, buikpijn of spierpijn.
Wat kan ik doen tegen stress?
Het mag duidelijk zijn dat chronisch gestrest zijn erg gevaarlijk kan zijn voor jouw fysieke en mentale gezondheid. Gelukkig zijn er voldoende dingen die je kan doen om jouw stressreactie te verminderen. Als je na elke stressvolle activiteit of een paar keer gedurende de dag even de tijd neemt om te ontspannen, wordt je stressreactie weer stilgelegd. Hieronder geven we je een paar tips.
Tip 1: Doe ademhalingsoefeningen of meditatie
Je kan je ademhaling weer rustig krijgen door ademhalingsoefeningen of meditatie. Wanneer je ademhaling namelijk weer rustig is, ziet je lichaam dat als sein at het gevaar is geweken. Je stressreactie stopt en je lichaam ontspant.
Er bestaat een grote verscheidenheid aan ademhalingsoefeningen en meditaties. Een oefening die je kan doen is de volgende: houd je hand op je onderbuik, net onder je navel. Adem in vier tellen diep in door je neus. Let er hierbij op dat je jouw buik ook voelt uitzetten. Voel je dit niet, dan adem je mogelijk nog te hoog. Laat je adem dan eerst afzakken naar je buik. Adem vervolgens ook in vier tellen uit. Je kan de lengte uiteindelijk ook verlengen naar bijvoorbeeld zes of acht als je dat fijn vindt.
Tip 2: Zoek andere mensen op
Sociaal contact met dierbaren kan je stressreactie verminderen. Het kan bijvoorbeeld helpen om je gevoelens te delen of frustraties te uiten. Als je er liever niet over wilt praten, kan iets met een ander doen ook voor afleiding zorgen. Zo denk je niet meer aan hetgeen waar je gestrest over was en kan je het makkelijker loslaten.
Daarnaast zijn wij als mens eigenlijk groepsdieren. We voelen ons veilig in een groep bekenden, wat er ook voor zorgt dat onze stressreactie naar beneden gaat. Aanraking is hierbij ook belangrijk. Een fijne knuffel leidt tot de uitgifte van het hormoon oxytocine, wat de stressreactie tegen gaat door je bloeddruk te verlagen en ontspanning te verhogen.
Tip 3: Ga de natuur in (of haal de natuur in huis)
Het luisteren naar natuurgeluiden of het kijken naar natuur zorgt in ons lichaam voor ontspanning: we komen tot rust. Volgens wetenschappers heeft dit waarschijnlijk te maken met wat in de natuurkunde bekendstaat als de wet van vibratie. Alles om ons heen beweegt in een bepaalde frequentie. De natuur dus ook.
Als wij stressen, is onze frequentie anders dan wanneer we in rust zijn. Door te kijken of luisteren naar de natuur, verschuift onze frequentie steeds meer naar die van de natuur. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit ervoor zorgt dat ons zenuwstelsel tot rust komt en in veel gevallen ook de schade door stress herstelt.
Kan je niet makkelijk naar buiten of is het bos of park je te ver? Het werkt ook als je naar natuurgeluiden luistert op je laptop of telefoon of wanneer je kijkt naar je collectie kamerplanten.
Tip 4: Wees actief en ga sporten
Hiermee bedoelen we wel normaal bewegen en sporten, dus zeker niet te intensief. Als je beweegt, krijg je een toename van verschillende neurotransmitters in je hersenen, namelijk dopamine, serotonine en endorfine.
Vooral dit laatste hormoon werkt snel: binnen een minuut legt het jouw stressreactie stil. Dopamine en serotonine zorgen er daarnaast voor dat jij je goed voelt.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Bronnen
- soChicken.nl – Waarom ik gestrest was en hoe jij er vanaf kunt komen – gevonden op 08-03-2022
https://sochicken.nl/waarom-ik-gestrest-was - vooreengezondleven.nl – 10 Signalen dat je gestrest bent (en het niet in de gaten hebt) – gevonden op 08-03-2022
https://www.vooreengezondleven.nl/10-signalen-dat-je-gestrest-bent-en-het-niet-in-de-gaten-hebt/ - encyclo.nl – Gestrest definities – gevonden op 08-03-2022
https://www.encyclo.nl/begrip/gestrest
