Nee leren zeggen (+ een super nuttige oefening)

Nee, niet, ik ga het niet doen, ik zeg nee. Iets wat een hoop mensen een lastige taak vinden. Nee zeggen zien mensen vaak als iets negatiefs en vertonen meegaand gedrag in plaats daarvan. In een poging te ontkomen aan de afkeuring, teleurstelling of boosheid van anderen vermijden mensen het woord nee.

Eveneens zoeken mensen altijd naar een manier om in de populariteit te blijven verkeren, iets waar nee zeggen niet bij helpt.

Waarom we geen nee willen zeggen?

Onze intuïtie vertelt ons vaak het woordje nee achter wegen te laten of eromheen te draaien. Waarom? Mensen associëren het woord nee vaak met negativiteit, iets wat onze populariteit kan aantasten. Ook al weet je dat je soms nee moet zeggen om tot je persoonlijke doelen te kunnen komen, komt het er in de praktijk vaak maar weinig van.

De reden hiervoor is dat mensen (die vatbaar zijn voor een burn-out) van nature helpers zijn. De negatieve emoties die wij voelen zijn eigenlijk een uitdrukking van empathie en we voelen ons slecht wanneer anderen zich slecht voelen. Vooral als het gaat om mensen die dichtbij ons staan, zoals familie en vrienden, voelen wij het als een noodzaak hen te helpen.

Het gevolg hiervan is dat je niet genoeg aan jezelf denkt. Het ja zeggen, wat zo goed als ingeprogrammeerd is bij veel mensen, overschaduwt het nee zeggen als een reflex.

Het uitzetten van reflexen

Ten eerste is het belangrijk dat je bewust bent van jouw reactie op situaties en vooral degene waar je geen controle over hebt, reflexen. Direct ja zeggen zorgt ervoor dat je jezelf tekort doet, maar aan de andere kant is direct nee zeggen ook niet goed. Er moet een goede balans worden gevonden tussen welke dingen belangrijk zijn voor jou en wat belangrijk is voor de ander.

Je kunt er ook voor kiezen een tussen antwoord te geven om jezelf tijd te geven om na te denken over die kwestie. Maak dan wel meteen in je agenda een notitie om later op de vraag terug te kunnen komen. Hierdoor geef je de ander ook het gevoel dat je serieus over de vraag nadenkt en niet overhaast tot een antwoord komt.

Echter, veel verzoeken vragen om urgentie en worden gepresenteerd op een druk moment. Dit zorgt voor druk. Ook op dit soort momenten is het van belang goed na te denken over jouw aandeel in de kwestie. Juist door dan niet alles op te pakken wat een ander van je vraagt, kun je de rust nemen andere taken wel met alle aandacht te behandelen.

De juiste nee voor de juiste situatie

Het meest duidelijk is een nee geven wanneer je ook echt achter dit antwoord staat. Voor de ander is er dan geen ontkomen aan en hij of zij kan niet anders dan jouw keuze accepteren. Dit kan ervoor zorgen dat je op dat moment minder aardig gevonden wordt, maar het zorgt er ook voor dat men jouw grenzen kent en jou niet gaat gebruiken voor de minste klusjes.

Er is ook niks mis met zeggen dat je het moeilijk vindt om nee te zeggen, wat geen teken van zwakte is, maar juist een blijk is van compassie.
Als je het woord “nee” echt niet over je lippen krijgt, zijn er natuurlijk ook andere varianten die een afwijzing minder hard over laten komen.

Doorverwijzen

Soms krijg je vragen die niet binnen jouw specialisatie vallen en zijn er andere middelen die beter van dienst kunnen zijn. Je kunt bij dit soort vragen doorverwijzen naar bekende literatuur of een andere bron van inspiratie.

Introduceren

Je bent maar een paar minuten kwijt aan het voorstellen van twee mensen aan elkaar die elkaar kunnen helpen, waardoor jij er geen verdere moeite in hoeft te stoppen. En dit allemaal zonder dat jij als de zondebok gezien kan worden. Zorg er wel voor dat je toestemming vraagt voor je mensen koppelt, anders lijkt jouw techniek meer op afschuiven dan een aardigheid.

Omdraaien van situaties

De grote reden achter het willen vermijden van het woordje nee, is dat je graag anderen helpt in plaats van teleurstelt. Dit aspect kun je ook in je voordeel gebruiken. Als iemand je vraagt iets extra’s naast je werk te doen en jij al een hele volle agenda hebt, kun je overwegen consequenties te geven voor de ander als gevolg van jouw ja zeggen.

Als mensen een nadelig effect ervaren, zullen ze minder snel geneigd zijn niet-urgente zaken aan jou voor te leggen.

Voorbeeld:
Een collega komt naar je toe met iets urgents. Jouw antwoord kan zijn: ‘Ik wil dit wel voor je doen, maar het gevolg is dat ik geen tijd heb voor datgene wat je gisteren aan me vroeg’

Uitstellen

Door je antwoord uit te stellen, hoef je iemand niet meteen teleur te stellen. Je geeft jezelf de ruimte om over de vraag na te denken. Eveneens vraag je van de ander dat hij of zij op een later moment terugkomt met de vraag. Door het gebruiken van deze variant kom je niet gemeen over en je filtert de mensen weg die vragen stellen uit directe noodzaak of simpele gemakzucht.

Echter, waak ervoor dat je werk niet voor je uitschuift. Dit breekt je later weer op. Denk dus goed na voordat je deze middenweg kiest.

Nee zeggen op het werk

Op je werk willen vaak allerlei mensen iets van je en heb je bepaalde taken die vervuld moeten worden. Dit is een lastige plek als het gaat om meegaandheid. Door op alles ja te antwoorden, loop je het risico niet meer aan je eigen werk toe te komen of dit niet met volle aandacht of genoeg tijd te kunnen behandelen.

Jouw planning wordt continu verstoord door “vragers” die er vaak niets voor terug geven.
Op de werkvloer is het belangrijk duidelijk te zijn. Zorg ervoor dat anderen weten waar jij staat en zeg alleen ja tegen jouw plan. Door transparantie geef je duidelijkheid over jouw standpunt, wat zorgt voor rust en waardoor misbruik voorkomen wordt.

Zie ook: Willen voldoen aan de verwachtingen van anderen – Waar stopt dat?

Nee zeggen tegen familie en vrienden

De meest complexe groepen binnen het nee zeggen is tegen je familie en vrienden. Deze groep mensen staat het dichtst bij je en duldt ook vaak geen nee. Er ontstaat als gevolg van een afwijzing een discussie en verontwaardiging, iets waar niemand op zit te wachten. Ook hier is eerlijkheid de oplossing.

Jouw familie en vrienden geven heel veel om jou, net zoals dat andersom de reden is dat je niet voor een teleurstelling wil zorgen. Een duidelijke verklaring achter jouw nee, zal na enige verontwaardiging begrepen worden en niet in de weg staan vanwege wederzijds begrip en respect. Familie en vrienden hebben nooit de intentie jou te beladen met extra druk, maar zij zullen niets weten van jouw gevoel tot je erover praat.

Niet terugkrabbelen

Of je er nou omheen draait of niet, nee zeggen is essentieel om op een ontspannende manier te leven en je te kunnen focussen op de dingen die echt belangrijk zijn in jouw leven. Als het je lukt nee te zeggen, je je reflex hebt overwonnen en het op een vriendelijke manier hebt overgebracht, moet je hier goed aan vasthouden.

Nee blijft een woord dat mensen niet graag horen en ze zullen misschien proberen jou op andere gedachte te brengen om alsnog tot een ja te komen. Hier moet je niet aan toegeven en je moet ook niet bang zijn dat iemand dan slecht over je denkt. Je hebt de juiste keuze gemaakt voor jezelf en dit respectvol overgebracht. Iets waar je dankbaar voor moet zijn en je je zeker niet voor moet schamen.

Eveneens zorg je ervoor dat anderen zich goed bewust zijn van jouw grenzen en hier voorkom je zelfs een burn-out mee.

Oefening – Leren om nee te zeggen

Het belang van nee zeggen is groot, op elk gebied in jouw leven. Om te leren nee als standaard in jouw vocabulaire toe te voegen, bestaat er een simpele oefening ter ondersteuning, namelijk de INGE-methode.

INGE staat voor..

• Ik
• Nu
• Gedrag
• Effect

..en is een vuistregel voor het geven van feedback.

IK

Je moet feedback geven vanuit jouw eigen waarnemerspositie. Begin jouw praatje met “ik”, omdat beginnen met “jij” duidt op een verdedigende of aanvallende reactie van de ander. Het is een aanval op identiteitsniveau en je komt sterker over als je vanuit je eigen waarnemingen en ervaringen praat.

NU

Feedback kun je het beste zo snel mogelijk geven, wanneer het gedrag nog vers in het geheugen is en wacht vooral niet tot een groepsoverleg. Geef echter niet impulsief antwoord en vraag jezelf eerst af wat je wilt bereiken. Soms is even wachten, zoals bij sterke emoties, geen verkeerde keuze.

GEDRAG

Beschrijf je waarneming exact en geef geen interpretatie daarvan. Dit zorgt voor transparantie bij de ander.

EFFECT

Het benoemen van effecten geeft jouw praatje de benodigde lading om serieus gezien te worden.

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching

Gerelateerde informatie

In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:

• Belemmerende overtuigingen die leiden tot extra stress
• Assertiever worden of gebukt gaan onder stress? – Zo vergroot je jouw assertiviteit..
• Een negatief zelfbeeld als oorzaak van een burn-out?