Belemmerende overtuigingen zijn overtuigingen in jezelf, die je ooit eens hebt opgedaan maar vrijwel altijd te bediscussiëren zijn. Ze zijn zelden echt relevant.
Een belemmerende overtuiging kan ontstaan door:
- Nare, negatieve ervaringen
- Karakter
- Opvoeding
- Omgeving
Het fijne is van een belemmerende overtuiging dat je hem vaak kunt ombuigen naar een helpende overtuiging. In plaats van dat je eigen gedachten je dan tegenhouden en extra stress opleveren, helpen deze gedachten je dan juist om een fijn, prettig leven op te bouwen of te behouden.
Helpende overtuigingen helpen je bij:
- Het opdoen van positieve ervaringen
- Een positief zelfbeeld
- Tot bloei laten komen van jezelf
- Een leeg hoofd
- Mentale en fysieke veerkracht
Je leest het dus goed: dezelfde gedachte, die je op een andere manier in weet te zetten. Vaak is daar niet enorm veel voor nodig, maar is juist het bewust worden hiervan het belangrijkste. Het is zeer belangrijk om dit bewustzijn te vergroten, want meer dan eens zorgt een belemmerende overtuiging voor een burn-out.
Bekijk hiervoor: Symptomen burn-out
Hieronder beschrijven we de meest voorkomende belemmerende overtuigingen:
Iedereen moet mij aardig vinden
Wanneer je iedereen te vriend wilt houden, is één ding zeker: je gaat vroeg of laat jezelf niet meer te vriend houden. De wensen en verwachtingen van anderen beheersen jouw leven en jouw wensen worden naar de achtergrond geschoven. Het te vriend willen houden van iedereen is, hoe goed bedoeld ook, onbegonnen werk.
Als vuistregel kun je nemen dat 33% van de mensen je aardig vindt, 33% neutraal over je is, en de laatste 33% van de mensen je gewoon niet moet. Wat doe je daaraan? Een andere kritische vraag: in hoeverre ben jijzelf positief over iedereen? Sommige mensen liggen je gewoon niet zo. Dat betekent niet dat je diegenen gelijk hoeft af te schrijven, het betekent dat je daar op dit moment gewoon geen klik mee hebt. Je hebt andere wensen, andere verwachtingen en ook andere overtuigingen.
Lees meer over pleasegedrag
Ik moet voor de ander zorgen
Hoe fantastisch het ook is dat je bezorgd bent om het lot van anderen (of dieren), het is helaas niet mogelijk om altijd voor anderen er te zijn. Dit kent een aantal oorzaken:
- Zonder vraag geen hulp: Dit is een hele korte zin die enorm veel waarheid bevat. Je kunt ervan uitgaan dat wanneer iemand geen vraag stelt, hij/ zij niet zit te wachten op hulp. Natuurlijk kun je je hulp een keer aanbieden, maar je kunt iemand niet dwingen jouw hulp te aanvaarden.
- Er moet een noodzaak zijn: Sommige mensen zien de noodzaak niet in van hulp. Ik zal hier een kort voorbeeld van geven: Onlangs ontmoetten we Ageeth (fictieve naam), die erg bezorgd was om haar man, Gijs. Gijs zat al jaren tegen een burn-out aan, maar wou maar geen hulp aanvaarden. Hij zag zijn eigen probleem niet. Het gevolg was wel dat Ageeth ondertussen zelf tegen een burn-out aanzat vanwege alle ballen die ze in de lucht hield om Gijs uit de wind te houden. Uiteindelijk koos Ageeth om haar eigen werklast draaglijk te houden en viel Gijs na verloop van tijd uit met burn-out. Ageeth haar schuld? Nee, zeker niet. Nadat Gijs uitviel accepteerde hij wel hulp. Hij zag de noodzaak in en uiteindelijk werd de hele familie hier beter van.
Het goed willen doen voor een ander is prijzenswaardig, maar vergeet nooit dat de ander recht heeft op zijn eigen proces!
Lees ook: Burn-out als mantelzorger
Ik moet iets speciaals doen
Veel mensen die een burn-out krijgen zijn echte ‘klasbakken’. Het zijn alleskunners die mega veel werk kunnen verzetten. Met een enorme ijver en passie verzetten ze hun werk, wat ze best heel bijzonder maakt.
Dit ‘alleskunnerschap’ wordt op ten duur een onderdeel van de identiteit van zo’n persoon, waardoor de vrijheid om hele mooie dingen te presteren een moeten wordt. Degene krijg het gevoel excellent te moeten zijn. Altijd bijzondere dingen neer te moeten zetten en altijd geweldig te moeten zijn. Laten we eerlijk zijn: het geeft een heerlijk gevoel om iets fantastisch te kunnen. Alsof je op een stralende dag met de wind in je haren over het strand heen rent: heerlijk.
Echter: niemand is in staat om altijd maximaal geweldige dingen te doen. Kies daarom de punten waar je geweldig in kunt zijn, en accepteer dat niet alles op te lossen met discipline en inzet.
Lees meer over: prestatiedrang
Met hard werken kom je overal
Het is waar dat als je niks doet, er niks gebeurt. Maar het is aan de aan de andere zijde niet zo dat wanneer je altijd keihard werkt, je ook mega succesvol gaat zijn, of alles voor elkaar gaat krijgen. Er zijn zo enorm veel processen te benoemen waar je werkelijk waar je bijzonder weinig invloed op kunt hebben:
- De gedachten van anderen
- Keuzes van derden (politiek, bedrijfsstructuren, global warming)
- Tijd
- Groei
Lees ook: Efficiënter werken
Sommige dingen hebben tijd nodig en daarnaast kun je gewoon niet overal je invloed op uit oefenen. Zo kun je bijvoorbeeld een ander wel proberen te beïnvloeden zich anders te gaan gedragen, je kunt er alles op alles zetten om dat te bereiken, maar als een ander dat niet wil, gaat dat simpelweg nooit gebeuren, hoe druk je je ook maakt.
Besef dat je hier vrijwel geen controle over hebt. Geniet daar ook gelijk van: juist de wijze waarop jij veerkrachtig kunt zijn gaat uiteindelijk het verschil maken. Je inspireert op die manier andere mensen en waarschijnlijk zal je juist met die houding een verandering bewerkstelligen.
Als ik het uit handen geef gaat het mis
Het is niet gek dat veel mensen met een grote controledwang uiteindelijk opbranden. Ze hebben het gevoel dat wanneer ze dingen niet zelf doen, dat het dan helemaal misgaat, of dat in ieder geval de kwaliteit een stuk minder is. Vaak hebben ze hier voorbeelden genoeg van.
Maar, mocht je dit erg herkennen, hoe ben je zelf ooit aan al deze kennis en vaardigheden gekomen? Is dat niet met vallen, opstaan, studeren en doorgaan? Juist door het allemaal zelf te willen doen, ontneem je de ander de kans om te leren. Eén ding weet je zeker, op die manier ga je nooit iets uit handen kunnen geven.
De factor opleiding is hierin zeer belangrijk. Wil je zaken uit handen kunnen geven, zal je degene aan wie je dit delegeert wel eerst moeten opleiden. Weet dat de opleiding hierin snel een half jaar, en in moeilijkere taken, tot een jaar in beslag neemt.
Vraag jezelf eens af: Wat zou er gebeuren met jouw plezier en geluk wanneer je mensen om je heen hebt die hetzelfde zouden kunnen als jij? Wanneer je je daar erg onzeker en waardeloos door voelt, is het goed om te gaan werken aan je zelfbeeld.
Ik mag geen fouten maken
Veel mensen die een burn-out krijgen hebben een grote mate van discipline, maar vaak gecombineerd met faalangst. Dit uit zich op twee fronten:
- Het kan zijn dat je het voor jezelf niet zo erg vindt een fout te maken. Je snapt dat je hiervan leert en dat het nou eenmaal gebeurt. Echter, de negatieve reactie van anderen op deze fout maakt je onzeker en geeft je een waardeloos gevoel. Je ontbeert misschien de assertiviteit om deze mensen op een geschikte afstand te houden.
- Het kan zijn dat je fouten maken gewoon heel erg vindt. Je vindt de fouten die je maakt gewoon niet nodig en je verwacht van jezelf dat je het gewoon heel goed doet. Dit uit zich vaak in een oordeel naar anderen toe die gemakkelijk leven in jouw opzicht. Je vindt dan al snel dat ze de kantjes eraf lopen. Heb je dergelijke oordelen over een ander? Bekijk dan eerst eens het oordeel dat je hebt over jezelf.
Wanneer je van jezelf geen fouten mag maken, bedenk dan eens wat je in je leven had geleerd wanneer je nooit een fout had gemaakt. Fouten maken helpt je om je ontwikkeling te bewerkstelligen. Neem het voorbeeld van een kind dat leert lopen: wat was er gebeurd als het kind na 10 keer proberen was gestopt met leren lopen omdat het vallen hem niet beviel?
Lees meer over: geen fouten willen maken
Ik kan er niks aan doen wat een ander doet
Deels is dit waar, dat hebben we hierboven al beschreven. Aan de andere kant van dit spectrum bestaat er ook een slachtofferrol. Alles ligt dan aan een ander en zelf kun je hier niks aan doen.
Voorbeelden van in de slachtofferrol zitten:
- De overheid besteelt me
- Werkgevers buiten je nou eenmaal uit
- Als (x) niet was gebeurd dan was ik nu (x)
Een slachtofferrol past letterlijk niemand. Misschien heb je zeer goede redenen om te klagen. Die zijn er namelijk genoeg. Het kan zijn dat je belazerd bent, dat je uitgespuugd bent en dat het tijden heeft geleken dat niemand van je houdt en niemand naar je omkeek. Maar bedenk; niemand gaat jouw leven voor jou leiden. Jij bent de regisseur. Dus sta op, pak je kansen en ga aan de slag. Vanuit een slachtofferrol is nog nooit iemand gelukkig geworden.
Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg
Een zeer Nederlandse instelling die er bij velen met de paplepel is ingegoten. Maar anderzijds krijg je met deze instelling een absolute zesjescultuur. Als niemand bijzonder mag zijn, is de kans op uitblinken nihil. Je merkt dat ook wel aan de samenleving: wanneer je met je hoofd boven het maaiveld uitsteekt, wordt daar al snel op gereageerd.
Toch snakken we allemaal naar waardering (Prof William James). Belangrijk zijn, ertoe doen en van tijd tot tijd lekker opbloeien past ons allemaal wel dus.
Waar ligt dan de crux? Je mag opbloeien, je mag fantastisch zijn en ook is het aan jou hoe geweldig je dingen kunt. Velen verwarren dit met arrogantie. Echter, zolang je het voor jezelf houdt en je niet laat voorstaan op alles wat je hebt meegekregen en de anderen de ruimte geeft om geweldig te zijn op hun terrein, zal je niet arrogant worden genoemd.
Ondernemen en succesvol zijn is voor slechts enkelen weggelegd
Velen die uit hun burn-out komen denken na over het ondernemerschap. Velen denken dan dat ondernemen ‘niet zo in de familie zit’, of dat ‘ondernemers wel hele speciale mensen zijn met speciale gaven’. Het ondernemerschap kan velen een zeer mooie mate van autonomie bieden. Het is dus ook een kans voor een stressvrij(er) bestaan, wat zeker gewenst is na burn-out. Persoonlijk gun ik het deze mensen dan ook zeer.
Wat maakt je dan een goede ondernemer? Het allerbelangrijkste is dat je jezelf heel goed kent en je persoonlijke vaardigheden weet te vertalen naar een voordeel voor anderen. Daarnaast is een hoop een veerkracht, discipline en doorzettingsvermogen nodig om een onderneming op te zetten en te behouden. Zijn dat zeer speciale talenten? Nee! Denk daarom niet te groot maar begin gewoon klein en verzet elke dag werk. De inspanning van vandaag bepaalt het succes van later.
Lees ook: patronen doorbreken
Ik ben niet slim genoeg
Velen denken dat ze niet slim genoeg zijn om iets te doen. Herken je dit? Het houdt je vast en je kunt eigenlijk geen kant meer op. Maar is het echt het punt dat je niet slim genoeg bent? Of heb je eenvoudig weg de vaardigheden nog niet aangeleerd?
- Zo hoef je voor het starten van een eigen bedrijg geen Einstein te heten
- Hoef je geen graad te hebben gehaald op een universiteit om een goede leidinggevende te zijn
- Is je opleiding niet van belang om een fijne ouder te zijn voor je kinderen
Gun jezelf de tijd om vaardigheden aan te leren om bepaalde dingen te leren beheersen. Gaandeweg kom je er vast achter dat je weer nieuwe vaardigheden moet aanleren. Gun jezelf dit proces en ga er vanuit dat leven een continue leerweg is.
Lees ook: Stress bij hoogbegaafde mensen
Denken dat je het niet kunt
Laten we afsluiten met één van de meest voorkomende belemmerende overtuigingen die we zien: ik denk dat ik het niet kan. Deze onzekere instelling leidt vaak tot een ‘self fullfulling prophecy’: je roept het gevolg over jezelf af. Een positief resultaat zit er op voorhand al niet in.
Sommigen zoeken hun heil in powertalks en oppeppers. Werkt dit? Waarschijnlijk op korte tijd wel, maar uiteindelijk overheerst het onzekere stemmetje weer. En wees eens eerlijk: wie hou je nou eigenlijk voor de gek met oppeppers? Jezelf toch?
Wat werkt dan wel? Eigenlijk werkt dit heel simpel, maar juist dat maakt het zeer lastig. De oplossing ligt in het simpele feit dat je gewoonweg moet beginnen en nooit wilt blijven liggen bij een misstap die je begaat. Op deze manier bouw je je zelfvertrouwen op. Ervan overtuigd raken dat je iets kunt draait om het opdoen van positieve ervaringen. De eigenschap ‘doorzettingsvermogen’ is hierbij zeer noodzakelijk. Jezelf bewijzen dat je het kunt, lukt alleen als je haalbare doelen stelt en op gang komt.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor: