Reactief gedrag en reactief reageren: ‘Ik zie wel wat er gebeurt.’ Heb jij deze gedachte vaak? Het kan zijn dat je vaak reactief gedrag vertoont. Dit kan je zien als een afwachtende houding. Dit kan positief zijn: veel zaken in het leven kunnen we namelijk ook niet beïnvloeden. Maar zodra je te vaak reactief gedrag vertoont, kan het zijn dat je niet meer het leven leeft dat jíj wilt leven. Je hebt zelf nog weinig invloed op wat je doet. Je reageert immers alleen op anderen. Op den duur kan dit stress veroorzaken.
Kunnen we de reactieve houding veranderen naar een proactieve houding?
Reactief reageren kan leiden tot behoorlijke stresssituaties. Je komt namelijk al snel voor voldongen feiten te staan of onder druk van anderen. Zelf de regie houden is een belangrijk onderwerp in onze coachingprogramma’s:
Kijk hier voor:
Wat is reactief gedrag?
Weet je niet zeker of je reactief handelt? Hier een opsomming van een aantal uitspraken van mensen met reactief gedrag:
- Zo is het nu eenmaal.
- Ik hoor het allemaal wel.
- Ik zie wel wat er gebeurt.
- Laat maar weten als je het weet.
- Ik pas me wel aan.
- Ze hebben toch geen idee hoe het er hier aan toe gaat.
Mensen met reactief gedrag gaan vaak dus niet vanuit eigen initiatief aan het werk, maar op aangeven van iemand anders. Het initiatief ligt dus bij de ander; hij of zij heeft dan ook veel invloed over hoe de dag en tijdsindeling eruit ziet. Op deze manier zijn mensen die reactief gedrag vertonen vaak nog maar net op tijd of zelfs te laat met deadlines die wel al langere tijd in de agenda staan.
Waar komt dit gedrag vandaan? Deels zit het in onszelf. Iedereen is anders, iedereen heeft een ander karakter. De één is wat drukker en neemt veel initiatief, de ander kijkt liever toe.
Een deel ligt ook in de opvoeding. Als je vroeger werd gestimuleerd om initiatief te nemen en ideeën uit te voeren, is de kans groot dat je dit in je volwassen jaren hebt meegenomen. Hetzelfde geldt voor kinderen die te horen kregen dat ze zich rustig moesten houden.
Een andere mogelijke oorzaak van reactief gedrag is onzekerheid. Misschien is er in het verleden wel eens op een vervelende manier kritiek geleverd nadat je initiatief hebt genomen. Liever laat je het initiatief nu bij een ander liggen.
Lees ook over: de regie voeren over je leven
Wat zijn gevolgen van reactief gedrag?
Reactief gedrag is soms niet slecht. Maar zeker in werksferen, kunnen jij en je collega(‘s) hier veel last van krijgen. Een reactieve houding in werksferen resulteert in:
- Achter alle taken aan rennen.
- Iets doen met elk signaal dat binnenkomt.
- Geen overzicht en controle.
- Weinig overleg met collega’s.
Als iedereen behalve jijzelf je leven bepaalt, resulteert dit in veel stress. Omdat je alles op het moment oppakt, loopt de werkdruk op.
Ook als collega of werknemer kan het erg vervelend zijn om met iemand die reactief gedrag vertoont te werken. Als je geen duidelijk plan en tactiek hebt, wordt het ook voor anderen lastig om te weten waar ze aan toe zijn. Er is geen overzicht, wat ook bij de rest van het team stress kan veroorzaken. Iedereen rent maar door en heeft het druk. Maar niemand weet eigenlijk waarmee. Er wordt niet meer gedacht aan een strategie, iedereen houdt zich gewoon druk bezig met van alles en nog wat.
Reactief gedrag is dus erg ineffectief als het gaat om tijd. Door reactief gedrag krijg je het gevoel dat anderen je dag beheersen en je moet reageren op elke situatie. Gevolg: je haalt je deadlines niet, omdat je met van alles tegelijk bezig bent. Door reactief gedrag heb je je prioriteiten niet op een rijtje.
Lees ook over prioriteiten stellen
Proactief gedrag vertonen
Het kan zijn dat je wat introverter bent, dat is prima. Maar zodra je merkt dat je zelf geen regie meer over je leven hebt moet je misschien iets veranderen. Wil je de regie over je eigen leven weer terugkrijgen? Het is goed om af en toe pro-actiever te reageren.
Meer over introvert zijn
Zodra je merkt dat je je gestrest voelt door je reactieve gedrag, is het tijd om proactief te zijn. Proactief bedrag is herkenbaar aan de volgende uitspraken:
- Het kan anders. Laten we iets beters verzinnen.
- Ik ga eens met hem praten.
- Ik wil weten wat we gaan doen.
- Zullen we hier eens over sparren?
- Ik heb eerst een ander project met prioriteit. Daarna zal ik je opbellen.
- Ik heb wat adviespunten opgeschreven, aan de hand van je presentatie.
Door zulke zinnen uit te spreken, hou jij zelf regie over je leven. Je bent niet afhankelijk en ervaart minder stress omdat je zelf het overzicht behoudt.
Lees ook over autonomie
Handige tips bij reactief reageren
Een aantal tips om te werken aan je proactieve houding:
- Doe mee aan gesprekken, en toon initiatief in vergaderingen. Denk mee in oplossingen.
- Plannen! Plan vooruit. Zo houd je het overzicht en onthoud je wat belangrijk is.
- Wees zelfstandig, zo kan je ook niet in je afhankelijke houding stappen. Vertrouw op jezelf en laat zien dat het je lukt. Je kan het ook, anders zou de taak niet bij jou komen te liggen.
- Neem je verantwoordelijkheid. Of er nu iets goed of juist fout gaat, neem hiervoor jouw verantwoordelijkheid.
- Stap uit je comfortzone en dwing jezelf om in nieuwe situaties te stappen. Dat kan spannend zijn, maar is uiteindelijk alleen maar goed voor je. Hoe vaker je iets nieuws probeert, hoe zelfverzekerder je wordt.
- Gebruik je tijd nuttig en elimineer afleidingen. Ga je aan het werk? Zet je telefoon op vliegtuigstand. Ben je nog steeds snel afgeleid? Ga aan de slag met de Pomodoro techniek: werk 25 minuten, vervolgens heb je 5 minuten pauze.
Hulp bij burn out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
