Rechtlijnig denken: Houd jij je strak vast aan bepaalde regels, of een bepaalde manier van denken? Dit noemen we ook wel rechtlijnig denken (doctrinair zijn) . Als dit te ver gaat kan het zijn dat je star wordt van je eigen gedachten. Zo sta je niet meer open voor andere meningen en andere werkwijzen. Dit kan stress veroorzaken.
Wat is rechtlijnig denken?
Als je rechtlijnig denkt, ben je van de regeltjes. Je houdt je (misschien wel te) streng aan bepaalde regels, of een bepaalde manier van denken.
- Je bent principieel.
- Je bent gericht op afspraken en regelgeving.
- Je wordt star.
- Je houdt soms weinig rekening met situaties waarin andere methoden (anders dan jouw manier van werken) gewenst zijn.
- Je houdt soms (te) weinig rekening met de mening of werkwijze van anderen.
Rechtlijnig denken is eigenlijk de overtreffende trap van consequent zijn. Dit is in principe een heel goede eigenschap: je weet waar je voor staat en zal daar niet snel van afwijken. Al ga je met rechtlijnig denken een stapje verder – en dit heeft gevolgen voor de communicatie. Dit kan vooral invloed hebben op de mensen om jou heen:
- Je staat te weinig open voor meningen van anderen.
- Je wordt te stellig in je communicatie.
- Je houdt te sterk vast aan je standpunten.
- Je neemt een defensieve houding aan als je aangesproken wordt op je stellige manier van communiceren.
Bij deze starre vorm van denken wil je je gedachtegang dus niet loslaten. Zelfs als je weet dat de ander gelijk heeft. Je veroordeelt de ander op zijn of haar manier van denken, en vindt het moeilijk om een stapje verder te denken; bijvoorbeeld hoe de ander tot dit standpunt is gekomen.
Een voorbeeld is als het gaat om je werk. Stel, je manager vraagt je om een andere taak op te pakken, maar dit staat niet in het takenpakket in je contract. Als je rechtlijnig denkt (en handelt), pak je je contract erbij en ga je in gesprek, of zelfs discussie, met je manager.
Lees ook: Om leren gaan met kritiek
Iedereen denkt rechtlijnig
Zelfs al herken je je totaal niet in dit artikel, de kans is groot dat jij ook af en toe rechtlijnig denkt. We doen het allemaal wel eens.
Als we het over bovenstaand voorbeeld hebben, kan het ook zijn dat je niet per se principieel bent ingesteld, maar gewoon geen zin hebt in deze nieuwe taak.
Rechtlijnig denken kunnen we dus ook wel zien als de gedachtegang van de ander goed kunnen volgen – en het er misschien wel deels mee een zijn – maar de uitkomst niet leuk vinden. Als het ons goed uitkomt, pakken we de regeltjes erbij.
Lees ook: Je stressniveau meten
Wanneer je zeer rechtlijnig bent, dan is de kans groot dat je niet van je leven geniet zoals je dat graag zou willen. Ook hebben rechtlijnige mensen vaak last van stress, tot een burn-out aan toe.
Te rechtlijnig zijn
Als je te rechtlijnig denkt, houd je geen rekening meer met specifieke omstandigheden of met de wensen van de mensen om je heen. Je houdt je dan vast aan de regels, en wilt je collega’s, familieleden of vrienden niet tegemoetkomen. Je wilt iets zo graag wel of niet doen, dat je de situatie compleet vergeet.
Laten we bovenstaand voorbeeld er weer even bij pakken. In eerste instantie klinkt het niet gek dat je de taak niet op wilt pakken: volgens je contract, de regels, hoef je het niet te doen. Maar wat als de situatie nu anders is? Stel dat twee leden van je team zijn uitgevallen door ziekte, of met zwangerschapsverlof zijn. Je manager zit met de handen in het haar, en daarom vraagt hij jou om hulp. Nu is de situatie al heel anders. Je zou, principieel gezien, natuurlijk nog steeds je contract erbij kunnen pakken zodat je de taak niet hoeft te doen. En je zou dan waarschijnlijk gelijk krijgen. Maar je komt hierdoor je manager totaal niet tegemoet.
Dit kan voor frictie en uiteindelijk voor stress zorgen, bij beide partijen. Voor de partij die om moet gaan met iemand die rechtlijnig denkt, lijkt het of diegene hem of haar niet wil helpen in bepaalde situaties. Hij of zij moet het zelf gaan oplossen.
Voor degene die zelf rechtlijnig denkt kan het ook een groot effect op de mentale welgesteldheid hebben. Door altijd maar met de regels bezig te zijn, sta je minder open voor andere situaties, werkwijzen of meningen. Als er dan eens een situatie voorkomt waarin je iets anders moet doen dan je gewend bent, kan dit voor veel stress zorgen. En in het leven moeten we nu eenmaal vaak flexibel zijn en bijsturen. ‘Zoals verwacht loopt alles anders’.
Lees ook: omgaan met stress
Minder rechtlijnig leren denken (oefening)
Eerst even een nuance: denk wel na of je écht te rechtlijnig denkt. Mensen die zelf totaal anders zijn, dus zich minder houden aan afspraken en regels, kunnen je al snel rechtlijnig gaan noemen. En zoals eerder benoemd; als je consequent bent, is dit alleen maar een mooie eigenschap.
Merk je wel dat je omgeving last begint te krijgen van je rechtlijnige manier van denken? Dan is het goed om daar iets aan te doen. Let vooral op de volgende zaken:
- Blijf je openstellen voor meningen van anderen.
- Probeer te relativeren: als een situatie anders loopt dan je liever had gezien, zal nog steeds de wereld niet vergaan (ook al kan het soms wel zo voelen).
- Probeer je regels af en toe los te laten.
Een oefening die je kunt proberen gaat om het loslaten van overtuigingen over de situatie.
- Ga op een rustig plekje zitten en sluit je ogen.
- Denk na over de situatie waarin je jouw overtuiging niet goed los kunt laten.
- Ga er even dieper op in: waarom hou je zo vast aan je overtuiging? Houd je er misschien te star aan vast? Vind je dit echt, of is dit een overtuiging die je misschien vroeger is aangeleerd? Wat is het standpunt van de ander? Zou ik diegene helpen als ik met hem of haar meeging in het standpunt?
- Zodra je merkt dat je te star in je overtuiging zit, laat hem dan los. Visualiseer je overtuiging en zet hem een stukje van je af. Visualiseer dat je overtuiging uit elkaar spat en probeer te voelen wat dat met jou doet.
- Open je ogen.
- Zodra de situatie weer opkomt, denk dan aan het gevoel dat bij je opkwam toen de overtuiging uit elkaar spatte.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is simpelweg ontzettend lastig. De coaches van Meulenberg Training & Coaching begrijpen precies wat je doormaakt en weten hoe zwaar het kan zijn. Ze hebben dit vaak zelf meegemaakt! Met hun jarenlange ervaring en expertise staan ze klaar om jou stap voor stap te helpen aan een volledig herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching en verzuimtraining heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Burn-out coaching
Stress coaching
Online coaching
Verzuimtrainingen
Goedemiddag?
Ik kwam hier omdat ik wilde kijken hoe ik met mijn rechtlijnige man om zou kunnen gaan zonder hem te zeer te bekritiseren
Hoi Irene,
Wellicht kunnen deze artikelen je ook nog helpen:
Effectieve communicatie: Een sleutel tot stressmanagement in teams
Jezelf niet serieus nemen: het belang van dicht bij jezelf blijven!