Omgaan met onzekerheid + symptomen + aanpak

Omgaan met onzekerheid kan erg lastig zijn. Iedereen kent momenten van onzekerheid. Vroeger was dat een spannende spreekbeurt, heden ten dage een sollicitatiegesprek, een contract dat niet verlengd wordt, het ouderschap, een dominante leidinggevende, etc.

Onzekerheid kan daarmee stevige gevolgen hebben. Het ontneemt je een hoop plezier in je leven, door de onzekerheid sta je je persoonlijke groei in de weg en heb je simpelweg heel veel stress. Kortom: niemand wil onzeker zijn en daar de stressvolle gevolgen van dragen. In dit artikel nemen we je mee in de oorzaak, maar ook naar de gevolgen en de aanpak om onzekerheid tegen te gaan.

Wat is onzekerheid?

Onzekerheid is dat knagende gevoel van twijfel aan jezelf en je capaciteiten. Het is dat stemmetje in je hoofd dat je aan jezelf doet twijfelen, zelfs als er eigenlijk geen reden voor is. Misschien herken je het wel: je stelt jezelf vragen als “Ben ik wel goed genoeg?“, “Doe ik dit wel goed?”, of “Wat zullen anderen hiervan vinden?” Onzekerheid kan ervoor zorgen dat je je klein voelt, je eigen waarde in twijfel trekt en het moeilijk vindt om in je kracht te staan.

Onzekerheid komt voort uit verschillende bronnen. Soms is het een gebrek aan zelfvertrouwen dat al sinds je jeugd meespeelt, een laag zelfbeeld of een diepe twijfel aan jezelf. Onzekerheid kan ook ontstaan door nieuwe uitdagingen, zoals een promotie of een nieuwe werkomgeving. Iedereen heeft op momenten last van onzekerheid, maar als dit gevoel de overhand krijgt, kan het je flink in de weg staan. Het kan ervoor zorgen dat je uitstelgedrag vertoont, belangrijke kansen laat liggen of dat je vastloopt in perfectionisme. Gelukkig kun je onzekerheid leren herkennen en aanpakken, zodat het je niet langer belemmert in je werk en in je leven.

Onzekerheid in je relatie, onzekerheid over je uiterlijk; er zijn talloze zaken die je onzeker kunnen maken. Heb je weinig zelfvertrouwen, dan kan twijfel flink toeslaan. Onzekerheid is een heel vervelend gevoel dat ook nog eens veel energie kost. Je kunt bijvoorbeeld onzeker zijn over je werk en daardoor juist fouten gaan maken.

Je onzeker voelen is dus een breed begrip dat stevige gevolgen heeft!

Onzekerheid symptomen

Onzekerheid kan zich op veel verschillende manieren uiten, en soms is het lastig om de signalen bij jezelf te herkennen. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen van onzekerheid die je misschien herkent:

1. Twijfelen aan je eigen beslissingen: Je merkt dat je vaak twijfelt of je de juiste keuze hebt gemaakt, hoe klein de beslissing ook is. Je vraagt bijvoorbeeld meerdere keren om bevestiging van anderen of blijft lang piekeren over dezelfde vraag.
2. Perfectionisme: Om onzekerheid te maskeren, probeer je alles perfect te doen. Fouten maken voelt bijna als falen, waardoor je taken eindeloos blijft aanpassen en controleren, vaak tot je eigen uitputting.
3. Moeite met kritiek: Kritiek, zelfs als het constructief is, voelt vaak als een persoonlijke aanval. Het kan je raken en je zelfvertrouwen tijdelijk doen wankelen.
4. Veel vergelijken met anderen: Je hebt de neiging om jezelf vaak met collega’s of vrienden te vergelijken, en vaak kom je er minder goed uit in je eigen ogen. Dit versterkt je gevoel van onzekerheid.
5. Uitstelgedrag: Je stelt dingen uit omdat je bang bent om te falen. De gedachte dat iets misschien niet goed genoeg is, maakt dat je liever nog niet begint.
6. Weinig initiatief tonen: Uit angst om fouten te maken of negatieve feedback te krijgen, houd je jezelf op de achtergrond en vermijd je nieuwe uitdagingen.
7. Fysieke symptomen van stress: Onzekerheid kan ook leiden tot lichamelijke klachten, zoals spanning in je spieren, slaapproblemen, vermoeidheid en zelfs hoofdpijn of maagklachten. Dit zijn vaak tekenen dat je onzekerheid stress veroorzaakt in je lichaam.

Als je jezelf herkent in deze symptomen, is het goed om te weten dat je niet alleen bent en dat onzekerheid heel menselijk is. Het erkennen van deze signalen is de eerste stap om ermee aan de slag te gaan en weer vertrouwen in jezelf op te bouwen.

Waaraan herken je onzekerheid bij jezelf?

Onzekerheid herkennen bij jezelf is niet moeilijk. Je voelt je onprettig in gezelschap, je bent bang om fouten te maken en je voelt je niet op je gemak op feestjes. Als je je onzeker voelt kan het voorkomen dat je regelmatig piekert over hoe je op anderen overkomt. Onzekerheid kan zelfs zo erg zijn dat je in gezelschap geen woord durft te zeggen. Onzekerheid kun je ook duidelijk voelen.

Als je je onzeker voelt, roept dit namelijk veel spanning op. Het treedt vaak op als er andere mensen in de buurt zijn. Als het mensen zijn bij wie je je (nog) niet op je gemak voelt, is de onzekerheid vrijwel altijd erger dan wanneer je bij mensen bent die jou goed kennen en die jou het gevoel geven dat ze jou prima vinden zoals je bent.

Stress en onzekerheid

Stress en onzekerheid gaan vaak hand in hand en kunnen elkaar zelfs versterken. Wanneer je je onzeker voelt, zet dit je lichaam en geest vaak in een staat van alertheid of paraatheid, alsof je je continu moet bewijzen of beschermen tegen mogelijke kritiek. Deze voortdurende spanning kan uiteindelijk tot chronische stress leiden, omdat je jezelf constant onder druk zet om ‘goed genoeg’ te zijn. Dit kan zich uiten in lichamelijke klachten, zoals gespannen spieren, vermoeidheid, hoofdpijn, en slaapproblemen, maar ook in mentale vermoeidheid en een gevoel van uitputting.

Omgekeerd kan stress ook gevoelens van onzekerheid versterken. Wanneer je je overbelast voelt of veel verantwoordelijkheden hebt, kun je sneller aan jezelf gaan twijfelen. Taken die je normaal zonder problemen zou uitvoeren, kunnen ineens overweldigend voelen, en je kunt gaan twijfelen aan je eigen capaciteiten. Het is daarom belangrijk om zowel aan je zelfvertrouwen te werken als manieren te vinden om stress te verminderen. Zo kun je stap voor stap werken aan een rustiger en zekerder gevoel, zowel op je werk als daarbuiten.

Burn-out en onzekerheid

Wanneer onzekerheid en stress lange tijd aanhouden zonder voldoende ontspanning of ondersteuning, kan dit leiden tot een burn-out. Onzekerheid en een laag zelfbeeld is een zeer belangrijke factor in het ontstaan van burn-out omdat het je continu onder druk zet en je zelfvertrouwen ondermijnt. Door jezelf steeds te bewijzen, je perfectionistisch op te stellen, en geen ruimte te geven aan fouten of imperfecties, raak je emotioneel en fysiek uitgeput. In deze staat van voortdurende spanning begin je je steeds verder van jezelf en je grenzen te verwijderen, wat het risico op burn-out vergroot.

Onzeker door je burn-out

Mensen die last hebben van burn-out door onzekerheid voelen zich vaak leeg, moe en gedemotiveerd. Het vertrouwen in eigen kunnen is zo laag dat zelfs alledaagse taken aanvoelen als enorme obstakels. Vaak worden gedachten als “Ik ben niet goed genoeg” of “Ik kan dit niet aan” nog sterker, waardoor het lastig wordt om uit deze vicieuze cirkel te stappen. De impact van onzekerheid op je energie en zelfbeeld is groot: het zorgt ervoor dat je jezelf voortdurend naar beneden haalt, en je energie raakt uitgeput door het constante gevoel dat je tekortschiet.

Het aanpakken van zowel de onzekerheid als de symptomen van burn-out vraagt om geduld en zelfzorg. Dit kan inhouden dat je professionele hulp inschakelt, zoals een coach die je helpt om weer grip te krijgen op je zelfvertrouwen en energie. Samen werken aan het versterken van je zelfbeeld, het herkennen van je successen en het leren stellen van grenzen zijn cruciale stappen in het herstelproces!

Onzeker zijn in je relatie

Onzekerheid in je relatie kan een grote impact hebben op je gevoelens en op hoe je met je partner omgaat. Het kan voortkomen uit eerdere ervaringen, angst om verlaten te worden, of twijfels over je eigenwaarde. Vaak uit onzekerheid zich in de vorm van jaloezie, de behoefte aan constante bevestiging of een gebrek aan vertrouwen. Je kunt bijvoorbeeld snel gaan twijfelen aan de gevoelens van je partner, of je bang maken dat je niet goed genoeg bent. Dit kan leiden tot spanningen en zelfs conflicten, omdat de ander zich soms gecontroleerd of onder druk gezet kan voelen.

Om onzekerheid in je relatie aan te pakken, is open communicatie essentieel. Door je gevoelens en zorgen met je partner te delen, kun je beter begrijpen waar je onzekerheid vandaan komt en samen manieren vinden om hiermee om te gaan. Het kan ook helpen om aan je eigen zelfvertrouwen te werken en te beseffen dat je waardevol bent, onafhankelijk van bevestiging van je partner.

Onzeker op het werk / onzekerheid in je werk

Merk je dat je je vaak onzeker voelt op je werk? Misschien vraag je je af of je wel goed genoeg bent, of je taken goed uitvoert, of dat anderen stiekem beter presteren. Deze gevoelens zijn heel normaal en veel mensen ervaren ze. Onzekerheid kan echter flink op je drukken en leiden tot stress of zelfs tot uitputting.

Op de werkvloer kan onzekerheid ontstaan door verschillende situaties. Misschien krijg je weinig feedback, waardoor je nooit echt weet of je goed bezig bent. Of misschien verandert er veel binnen je organisatie, waardoor je je afvraagt wat je plek nog is. Dit alles kan je het gevoel geven dat je constant moet bewijzen dat je de moeite waard bent. Het goede nieuws is dat je deze onzekerheid kunt omzetten in zelfvertrouwen.

Onzeker op het werk herkennen

Het (h)erkennen van onzekerheid op het werk bij jezelf is dus belangrijk. Typische tekenen van onzekerheid in werk zijn onder andere het voortdurend zoeken naar bevestiging, een terughoudende houding bij het nemen van initiatief en een sterke focus op perfectionisme. Mensen die onzeker zijn, vermijden vaak risico’s, blijven op de achtergrond, of proberen alles perfect te doen uit angst om fouten te maken. Daarnaast kunnen lichamelijke signalen zoals gespannen spieren, hoofdpijn en vermoeidheid ook wijzen op de stress die onzekerheid met zich meebrengt.

De gevolgen van onzekerheid op het werk

Het is belangrijk om te beseffen dat je niet de enige bent die hiermee worstelt en dat onzekerheid heel menselijk is. Maar wanneer onzekerheid je dagelijks bezighoudt, kan het je zelfvertrouwen en werkgeluk flink ondermijnen. Je kunt hierdoor sneller gestrest raken, wat uiteindelijk zelfs tot burn-out kan leiden. Misschien merk je dat je steeds minder energie hebt en dat je liever risico’s vermijdt dan nieuwe uitdagingen aangaat. Door bewust te werken aan je zelfvertrouwen en door positieve stappen te zetten, kun je langzaam weer steviger in je schoenen staan en met meer plezier en ontspanning aan het werk gaan.

Onzekerheid in sociale situaties

Een andere plek waar veel mensen zich onzeker voelen is in sociale situaties. Onzekerheid in sociale situaties kan ervoor zorgen dat je stilvalt in gezelschap, moeite hebt om jezelf uit te drukken, of je zorgen maakt over wat anderen van je denken. Misschien voel je spanning als je een gesprek moet beginnen, of ben je bang dat je iets verkeerds zegt. Deze onzekerheid kan zich uiten in verlegenheid, het vermijden van sociale activiteiten of een constante behoefte aan goedkeuring van anderen.

Deze gevoelens zijn heel begrijpelijk, vooral als je het lastig vindt om je kwetsbaar op te stellen. Sociale situaties kunnen dan aanvoelen als een test waarin je jezelf moet bewijzen, wat vermoeiend en zelfs stressvol kan zijn. Het helpt om kleine stappen te zetten om je zekerder te voelen. Probeer bijvoorbeeld om jezelf te waarderen om wie je bent en om je niet te hard te oordelen over wat je zegt of doet. Met een beetje oefening en zelfvertrouwen zul je merken dat sociale situaties minder gespannen voelen en dat je jezelf kunt zijn in het gezelschap van anderen.

Onzekerheid aanpakken

We hebben het al een paar keer laten doorschemeren, maar onzekerheid aanpakken gaat altijd met kleine, structurele stappen. Het is als het bouwen van een huis: hoe meer stenen je toevoegt, des te sterker het wordt.

Stel voor jezelf daarom haalbare doelen en probeer je prestaties, hoe klein ook, bewust te waarderen. Misschien voelt dat in het begin wat ongemakkelijk, maar door stil te staan bij wat je goed doet, bouw je stukje bij beetje vertrouwen op in je eigen kunnen.

Daarnaast kan het enorm helpen om feedback te vragen aan je leidinggevende of aan een collega die je vertrouwt. Eerlijk en positief bedoelde feedback laat je zien wat je sterke punten zijn en geeft je ook de kans om te groeien waar nodig. Als je merkt dat je hier nog veel moeite mee hebt, overweeg dan om met een coach te praten. Een goede coach kan je niet alleen helpen om onzekerheden te begrijpen, maar ook om deze om te zetten naar een sterker zelfbeeld.

Onzekerheid zal niet van de ene op de andere dag verdwijnen, maar door actief aan jezelf te werken, zul je merken dat uitdagingen op het werk je minder snel uit balans brengen en dat je meer plezier en voldoening haalt uit wat je doet. Je kunt het – stap voor stap kom je er!

Omgaan met onzekerheid (tips)

Natuurlijk wil je graag het magische ei ontvangen dat ervoor zorgt dat je nooit meer onzeker bent. Helaas: wij hebben hem ook nog niet gevonden. Wat kun je dus doen? Hier zijn vijf warme tips om je onzekerheid stap voor stap te verminderen en je zelfvertrouwen te versterken:

Tip 1: Geef jezelf de tijd om te groeien

Onzekerheid verdwijnt niet van de ene op de andere dag, en dat is oké. Het is een proces, en elke stap – hoe klein ook – telt. Wees geduldig met jezelf en gun jezelf de ruimte om te groeien op je eigen tempo. Door mild te zijn, leg je de basis voor een sterker zelfvertrouwen en kun je steeds meer jezelf zijn.

Tip 2: Wees lief voor jezelf

Vaak ben je je eigen grootste criticus. Probeer jezelf vriendelijker toe te spreken, alsof je tegen een goede vriend praat. Herinner jezelf eraan dat niemand perfect is en dat fouten maken menselijk is. Door zachter voor jezelf te zijn, geef je jezelf ruimte om te groeien zonder die zware druk van perfectie.

Tip 3: Vier je successen, hoe klein ook

Kleine stappen zijn óók stappen vooruit. Schrijf elke dag één ding op dat goed ging, hoe klein het ook lijkt. Misschien was het een vriendelijke glimlach naar een collega, het afronden van een taak, of het uitspreken van je mening in een vergadering. Door bewust stil te staan bij wat goed gaat, bouw je langzaam meer zelfvertrouwen op.

Tip 4: Vraag om positieve feedback

Het kan moeilijk zijn om in te schatten wat je goed doet. Vraag eens aan een vriend, collega, of familielid wat ze in jou waarderen. Vaak zien anderen positieve eigenschappen die je zelf over het hoofd ziet. Dit kan een fijne boost geven aan je zelfbeeld en je helpen om je kwaliteiten te erkennen.

Tip 5: Oefen met kleine uitdagingen

Stap voor stap uitdagingen aangaan kan je helpen om onzekerheid te overwinnen. Begin klein: misschien een praatje maken met iemand die je nog niet goed kent of je mening delen in een overleg. Deze kleine successen versterken je zelfvertrouwen en laten je zien dat je meer kunt dan je denkt.

Wat als het niet lukt om van je onzekerheid af te komen?

Als het je niet lukt om van je onzekerheid af te komen, kan dat ontmoedigend voelen, maar het betekent niet dat je vastzit. Soms zit onzekerheid dieper en heeft het meer tijd en aandacht nodig om te worden aangepakt. Het kan ook zijn dat je in oude patronen blijft hangen die moeilijk in je eentje te doorbreken zijn. In zulke gevallen is het oké om hulp te zoeken.

Een coach kan je helpen om de oorzaken van je onzekerheid beter te begrijpen en je ondersteunen bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Soms zijn er overtuigingen of ervaringen die eerst moeten worden verwerkt om ruimte te maken voor groei. Onzekerheid hoeft geen levenslange last te zijn; met de juiste begeleiding kun je leren om milder en zelfverzekerder in het leven te staan.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Psychologytoday.com – 5 Simple Steps to Build Your Confidence – Gevonden op 13/11/2024
   Link naar de pagina op psychologytoday.com