Stress bespreekbaar maken is niet eenvoudig. Veel mensen vinden het lastig om aangesproken te worden op stress. Het voelt als falen. Toch doe je een ander een plezier om hem/ haar aan te spreken op stress. Zeker wanneer stress dreigt over te gaan in een burn-out, met alle gevolgen van dien.
In dit artikel laten we zien hoe je stress bespreekbaar kunt maken. We richten ons met name op collega’s en medewerkers, wat niet wegneemt dat deze informatie voor iedereen in te zetten valt.
Verschillende soorten (werk) stress
Spanning is iets heel persoonlijks, voor iedereen verschillend en vooral verschillend per situatie. Stress heeft bij iedereen andere oorzaken en gevolgen. Als je meer weet van gedragsstijlen helpt dat om meer inzicht te krijgen in wat spanning veroorzaakt en welke stresssignalen de verschillende stijlen geneigd zijn te krijgen. Een methode die daar bij kan helpen is LIFO®. LIFO® is een afkorting voor Life Orientations. Een oriëntatie kan je zien als een venster op de wereld. Het is het referentiekader van waaruit je waarneemt, duidt en de ander tegemoet treedt. Aangezien de LIFO® methode is ontwikkeld voor gebruik in organisaties, richt ze zich specifiek op (zakelijke) interactie met anderen. De LIFO® gedragsmethode is duidelijk, toegankelijk en niet-normatief. De methode heeft een positieve, pragmatische insteek. We hanteren in dit artikel deze methode bij het stress bespreekbaar maken.
Stress bespreekbaar maken. De voordelen:
- Inzicht krijgen in hoe stress de verschillende LIFO® stijlen kan beïnvloeden: wat geeft stress, hoe reageer je op spanning, wat zijn valkuilen.
- Het sneller herkennen van gedragsstijlen die kunnen leiden tot (langdurige) uitval, waardoor je uitval kunt voorkomen. Heel handig in een team om snel spanning te remmen. Heel handig ook voor leidinggevenden om snel te schakelen en snel te zien welke teamleden ondersteuning kunnen gebruiken.
- Inzicht in hoe je teamleden die onder druk staan goed kunt benaderen, door effectief en constructief een gesprek te voeren met elkaar.
- Op het juiste moment de deur van spanning sluiten en die van ontspanning openen.
- Profiteren van de voordelen van spanning (hoge alertheid en concentratie).
- Herkennen van de nadelen van stress zoals vermoeidheid, een kort lontje, concentratieproblemen, van je vandaan houden.
- Tools die helpen om beter met spanning en druk om te gaan.
- Ontdekken wat de meest effectieve manieren zijn om stress mentaal en fysiek te verminderen.
- De juiste aandacht voor een gezonde leefstijl die past bij een ieder individu
Stress bespreekbaar maken moet je niet doen wanneer:
- Een collega net iets heel ergs heeft meegemaakt
- Wanneer alle collega’s toekijken
- Wanneer er net een paar deadlines gehaald moeten worden
- Iemand een slechte dag heeft
Je raadt het al: stress bespreekbaar maken doe je op het meest geschikte moment. Het kan zijn dat het moment nooit komt. Zoek dan naar ruimte om in een veilige setting iemand te wijzen op de gevolgen van stress en de symptomen die iemand heeft. Uiteindelijk zal de collega er blij mee zijn.
Stress bespreekbaar maken: Randvoorwaarden
Stress bespreekbaar maken vraagt om het juiste moment, de juiste omgeving en de juiste houding/ intonatie. Waarschijnlijk breekt HET moment nooit aan. Maar het is goed om te bedenken dat iemand die aangesproken wordt op werkstress, best eens heftig kan reageren. Het is daarom goed om iemand daarvoor apart te nemen en jezelf goed voor te bereiden op zo’n gesprek.
Dus:
- Goed voorbereiden
- Veilige omgeving
- Onder vier ogen
- Wees concreet
- Hou het kort
- Geef ruimte voor reactie
Positief en praktisch, de LIFO® methode helpt om te begrijpen hoe de verschillende teamleden met hun unieke gedragstijlen omgaan met spanning. De eenvoudige methodiek helpt je om makkelijk met elkaar in gesprek te gaan over een lastig onderwerp als stress en werkdruk:
- Wat veroorzaakt stress?
- Welke signalen krijg je?
- Wat kun je het beste doen?
Meedenksessie aanvragen
In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
PS: je bent niks verplicht, de eerste kennismaking is altijd vrijblijvend.
Stress bespreekbaar maken aan de hand van de LIFO® methode.
Het is nooit eenduidend welke gedragsstijl je herkent bij jezelf, of bij een medewerker. Het geeft een richting. Vaak herken je jezelf in één of twee gedragsstijlen. Als je een stijl herkent, kun je daarop aanspreken.
De Steungevende stijl
- Je bekijkt je werk en leven vanuit een kwaliteitsbril.
- Bij voorkeur wil je hoge kwaliteit leveren en je wilt kunnen helpen.
- Je houdt ervan om samen een teamdoel te bereiken. Je werkt graag vanuit consensus en hebt oog voor het ontwikkelaspect in teams.
- Graag word je gezien als een toegankelijke collega met verstand van zaken.
De Beheersende stijl
- Je bekijkt je werk en leven vanuit een actiebril.
- Bij voorkeur wil je actief ingrijpen en zo je eigen competenties laten zien door concrete resultaten te bereiken.
- Je houdt van deadlines en een competitieve werksfeer. Je kunt goed knopen doorhakken en bereikt graag méér resultaat dan van tevoren is afgesproken.
- Graag word je gezien als een actieve en competente collega die dingen voor elkaar krijgt.
De Behoudende stijl
- Je bekijkt je werk en leven vanuit een analysebril.
- Bij voorkeur wil je een situatie methodisch benaderen en via objectieve waarneming de juiste probleemanalyse stellen.
- Je houdt van planmatig werken. Bovendien vermijd je het liefst risico’s en behoud je graag bestaande elementen bij verandering.
- Graag word je gezien als een objectief en rationeel persoon die zaken methodisch en grondig aanpakt.
De Meegevende stijl
- Je bekijkt je werk en leven vanuit een harmoniebril.
- Bij voorkeur wil je werken in een harmonische sfeer en ben je op zoek naar verbinding met andere collega’s en teams.
- Je houdt van harmonieuze verhoudingen. Bovendien wil je graag met plezier ergens aan werken en sta je van nature positief tegenover nieuwe ontwikkelingen.
- Graag word je gezien als een persoon die men er graag in een (project)team bij wil hebben en die zorgt voor verbinding.
Stressfactoren herkennen
Samenwerken met verschillende types of zelfs met types die op elkaar lijken kan leuk zijn maar kan ook druk opleveren. Elkaar niet begrijpen ligt vaak aan de basis van conflicten. Als je meer leert te kijken en te luisteren naar elkaars behoeften en elkaars spanningsmomenten, ontstaat er makkelijker een brug om op een andere manier samen te werken. Een team dat leert om te luisteren naar ieders persoonlijke stressfactoren gaat al snel beter presteren.
- Een ‘steungever‘ is iemand die hulpvaardig is en kwaliteit wil leveren. Steungevers zullen geneigd zijn om spanning te krijgen bij situaties waarbij ze geen steun krijgen of waarbij het team slecht kan samenwerken door bijvoorbeeld onduidelijke doelen of simpelweg slecht luisteren naar elkaar.
- Wanneer je een ‘beheerser‘ bent, ben je iemand die actief is en wil laten zien wat je kunt. Je zult eerder spanning krijgen bij het uitblijven van uitdagingen of wanneer je ervaart dat je teamleden je als niet capabel zien
- Ben je een ‘behouder‘, iemand die rationeel is en duidelijkheid wil, dan zul je geneigd zijn spanning te krijgen bij veranderingen of emotionele discussies in je team.
- Als je een ‘meegever‘ bent, ben je iemand die verbondenheid wil ervaren en vooral ook gevoelig is voor sfeer en flexibiliteit. Je zuldt dan geneigd zijn om spanning te krijgen bij situaties waar je het gevoel hebt kritiek te krijgen of als je ervaart dat het team draait op routine.
Wanneer maak je stress bespreekbaar?
Je kunt stress bespreekbaar maken wanneer je stresssignalen herkent.
Iedereen krijgt weer andere signalen wanneer de spanning hoog oploopt. Stress uit zich op diverse manieren in je lijf. Je merkt stress lichamelijk, emotioneel, mentaal en ook in je gedrag zal zichtbaar kunnen zijn dat je stress ervaart.
Lichamelijke klachten
- Verhoogde bloeddruk
- Snellere hartslag
- Snellere ademhaling
- Maagklachten
- Oververmoeidheid
- Hoofdpijn
- Rugpijn
- Slecht slapen
Emotionele klachten
- Prikkelbaar zijn
- Emotioneel, snel huilen, boos worden
- Rusteloos
- Gespannen
- Angstig
- Onverschillig
- Het gevoel hebben waardeloos te zijn
Mentale klachten
- Slechter kunnen onthouden, leren
- Geheugen problemen
- Moeilijk kunnen concentreren
- Moeite met plannen
- Niet goed kunnen multitasken
- Slecht prioriteiten stellen
- Geen besluiten kunnen nemen
- Minder efficiënt werken (het duurt allemaal wat langer)
Gedragsveranderingen
- Contacten vermijden, je team niet meer opzoeken
- Minder creatief worden in het verzinnen van oplossingen
- (meer) Overwerken
- Niet kunnen ontspannen
- Meer klagen
- Cynische opmerkingen maken
- Meer ziek melden
- Mentaal verzuim: je bent er wel, maar niet met je gedachten.
Iedere gedragsstijl heeft min of meer specifieke stresssignalen. Een ‘steungever‘ is introvert en relatiegericht en zal eerder gaan piekeren en last van hoofdpijn krijgen dan iemand die actiegericht is (de Beheersende stijl). De ‘beheerser‘ zal door zijn actiegerichtheid niet meer stil kunnen zitten, kan niet meer relaxen en heeft eerder last van spierspanningen. Ben je ‘behoudend‘, dan heb je de neiging steeds meer te vertragen, niets te doen, minder te bewegen waardoor buikkrampen door slechtere spijsvertering de kop op kunnen steken. De ‘meegever‘ is heel gevoelig en ervaart bij spanning meer pijn en vermoeidheid.
Wat kun je doen aan de werkstress van een werknemer?
Een algemene stelregel bij spanningen is weten wat je spanning veroorzaakt en daar dan ook iets aan doen. Kom in beweging, zelf, en ook samen met je team. Kijken we weer meer specifiek naar de vier verschillende stijlen van LIFO® dan zijn als eerste acties mogelijk:
- Steungevend: geef je grenzen duidelijk(er) aan
- Beheersend: stop, denk en doe dan pas
- Behoudend: stap voor stap vooruit gaan
- Meegevend: stel een doel voor ogen en bespreek het in je team
Hoe kun je een collega helpen die stress heeft?
- Je teamgenoot is steungevend
- Leg persoonlijk contact
- Wen geduldig
- Het teamgenoot is beheersend
- Praat over resultaten op korte termijn
- Wees concreet, kort en bondig
- Je teamgenoot is behoudend
- Geef voldoende tijd
- Besteed aandacht aan feiten en details
- Het teamgenoot is meegevend
- Wees open en vriendelijk
- Vraag naar haar/zijn mening
Stress uit het team halen
De LIFO® methode helpt om je eigen natuur te ontdekken, weten waar je voor staat, zijn wie je bent, en de dingen doen die er toe doen. Wil je met je team eens anders in overleg gaan, meer uit de spanning en in de ontspanning met elkaar doelen bepalen en afspraken maken?
- Communicatie: Maak werkstress bespreekbaar. Gun mensen hun verhaal en neem de tijd. Laat collega’s onderling ook hun verhaal doen
- Duidelijke kaders: zorg ervoor dat er duidelijke kaders zijn (zoals een functie omschrijving) Medewerkers willen weten waar ze aan toe zijn
- Veiligheid: zorg ervoor dat er veiligheid is om een verhaal te doen. Dit betekent dat er geen consequenties zitten aan het moment dat een medewerker even niet meer kan.
- Leiderschap: Een burn-out kost snel €100.000,-! Weegt de bedrijfsstrategie op tegen het verlies (menselijk/ financieel) dat geleden wordt met het aantal burn-out gevallen? Een andere vorm van aansturing kan lonend zijn
- Vitaliteit: Collega’s / medewerkers die goed eten, slapen en bewegen zijn vitaler, vallen minder snel uit en werken effectiever. Zorgen voor vitaliteitsondersteundende maatregelen werken lonend
- Stoppen met onnodige dingen. Het is goed om regelmatig vraagtekens te zetten bij taken die nutteloos zijn. Moet je ze wel doen?
Wie zijn wij?
Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.
Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.
Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
Gerelateerde informatie
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
