Je weet dat de kans groot is dat je het ooit zal meemaken: het verlies van een ouder. Toch kan dit grote verlies een grote impact hebben op je leven. Het is uitputtend voor geest en lichaam. De impact van het overlijden van een ouder wordt dan ook vaak onderschat. Omdat het ‘erbij hoort’ en iedereen het wel eens zal meemaken, houden we ons groot en stoppen we de emoties weg. Resultaat: stress. En uiteindelijk een burnout. 

Impact van het verlies

Jaarlijks verliezen zo’n 500.000 tot 600.000 personen een dierbare. Bij zo’n 20% van deze mensen leidt dit tot stress en emotionele problemen. 

Na een overlijden kom je in een staat van rouw, de emotionele reactie die volgt op een verlies. Deze rouw is ontzettend belangrijk voor jouw emotionele gezondheid. Niet iedereen rouwt op dezelfde manier; sommige mensen rouwen in stilte, anderen willen er graag over praten.

Fase 4 Verdriet

Als het gaat om rouw is er geen goed of fout. Elke manier is prima, zo lang je het maar doet. Je kunt rouw niet vergeten door je te storten op je werk of aan de alcohol te gaan. Als je het verdriet verbergt, komt dit later alleen maar terug, en waarschijnlijk nog veel harder. De kans op stress, burn-out of een depressie worden zo erg groot. Er is dus geen snelle weg uit rouw. Je moet er doorheen, dit is belangrijk voor je mentale welgesteldheid. 

Fases van rouw

Gebaseerd op de theorie van Elisabeth Kübler-Ross, zijn er vijf fases van rouw. In ieder rouwproces zijn deze fases te herkennen. Deze fases zijn nodig om na een overlijden weer tot jezelf te komen. De volgorde van de fases kan wel per persoon verschillen. 

Fase 1: Ontkenning

Ontkenning is vaak (maar dus niet altijd), de eerste reactie na het verlies van een dierbare. Je wil jezelf beschermen tegen de vreselijke emoties die je overvallen. Daarom is er een beschermingsmechanisme: je doet alsof het niet zo is. Je wil niet geloven dat het waar is, en doet misschien net alsof je ouder nog leeft. 

Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je soms denkt dat je je overleden vader ergens ziet lopen. Dit is natuurlijk niet zo, je denkt alleen dat het zo is. Deze fase van rouw is wel erg belangrijk, want het geeft je hoop. Doordat je denkt dat je je vader ziet lopen, krijg je een gevoel van hoop. Dit geeft je dan weer moed om door te zetten. Langzaam, maar gedoseerd, zal je dan het besef krijgen dat het wel echt zo is. Een nieuwe fase van rouw dient zich dan aan. 

Fase 2: Woede 

‘Waarom moet dit mij overkomen?’, ‘Waarom leeft zijn moeder nog wel, en die van mij niet?’ De tweede fase van rouw heeft zich aangediend. In deze fase ontstaat er vanuit de onmacht een woede. Je blijft maar zoeken naar een reden, maar komt er toch steeds op uit dat het verlies van je vader of moeder gewoon oneerlijk is. Je bent boos op de wereld. Of op de ziekte die je moeder had. Of gewoon op iedereen om je heen. 

Niet iedereen uit de woede met woorden. Sommigen dragen de woede in stilte. Juist het binnenhouden van de woede leidt tot stress en depressie. Hoe je met de woede omgaat is dan ook belangrijk in de rest van het proces: voor een groot deel bepaalt deze fase of je er later nog veel problemen door gaat ondervinden. Voorkom dus dat je woede opkropt.

Fase 3: Onderhandelen

Vaak komt juist na de fase van woede, een fase van rationalisering. Je merkt dat je woede weinig verschil maakt, en dat je het beter rationeel kan oplossen. ‘Misschien kan ik iets anders doen om me een beter gevoel te geven’. 

De fase van onderhandelen is ook wel de tweede, en laatste, fase van ontkenning. Je probeert het gat van het overlijden dat je voelt namelijk op te vullen met iets anders. Veel mensen beginnen in deze fase aan een ander geloof, een andere relatie of een nieuwe baan. 

Op een gegeven moment zal je dan gaan merken dat ook dit niet helpt. Je ouder is er echt niet meer, en die nieuwe baan zal daar niks aan veranderen. 

Fase 4: Verdriet

Na het besef dat je vader of moeder echt niet meer terugkomt, volgt de fase van verdriet. In deze fase kunnen ook gevoelens als schuld en spijt tevoorschijn komen. Misschien heb je je vader niet genoeg verteld hoe veel je van hem houdt, en krijg je het schuldgevoel maar niet uit je hoofd. Mensen in deze fase sluiten zich vaak af voor de buitenwereld. 

Volgens Elisabeth Kübler-Ross kan ook deze fase zelfs omslaan in stress of een depressie. Als je de fase woede niet goed hebt doorlopen en/of geuit, zit dit vaak nog ergens in je systeem. De onderdrukte woede zal de overhand nemen, wat zal resulteren in een depressie: een gevoel van moedeloosheid

Fase 5: Aanvaarding

Na een tijd belande je in de fase aanvaarding. Dit betekent absoluut niet dat je de ouder die je bent verloren vergeet. Maar je hebt het een plekje kunnen geven. Je pakt je eigen leven langzaam bij beetje weer op. Langzaam kun je weer gaan genieten van de kleine dingen in het leven en vindt een manier om te leven zonder de ouder die je bent verloren. Je kijkt met liefde terug op de mooie tijd die jullie samen hebben gehad.

Omgaan met rouw bij een overlijden

In onze maatschappij is het moeilijk om te rouwen. Het is niet zo concreet als een gebroken been of keelontsteking, en je voelt misschien snel de druk om weer aan het werk te gaan en het leven weer op te pakken. Dit kan juist voelen als verraad. Door direct door te gaan met je leven lijkt het er misschien op alsof je je ouder al bent vergeten. Het echte leven voelt dan in een keer ook zo oppervlakkig. 

Hoe ga je dan wel goed om met de gevoelens die komen kijken bij een overlijden? Kijk eens naar bovenstaande fases. Heb je ze allemaal op een of andere manier doorlopen? Of heb je je direct afgesloten voor je gevoelens? Het lastige aan rouw is dat je er op enig moment wel doorheen moet. De belangrijkste tip hierin is dan ook: geef jezelf de tijd. Het is echt niet zomaar iets, en aan rouw zit geen tijd. Ga de fases op jouw manier door en geef jezelf hier de ruimte voor.

Vraag ook je andere dierbaren om je te helpen. Zelfs, of misschien wel juist, als je heel introvert bent, moet je niet alles helemaal zelf willen oplossen. Het is juist belangrijk om de verbinding met anderen te blijven voelen. Dit hoeft niet te betekenen dat je urenlang met je vriendinnen hoeft te praten over de situatie, het kan ook zijn dat je één vriend even op de hoogte stelt van je verdriet. Soms kan dat al genoeg zijn. 

Wees duidelijk in wat je nodig hebt. Helpt dit niet? En blijf je maar vastzitten in je verdriet, woede of zelfs stress of depressie? Neem contact op met een professional. De kans is groot dat je een fase nog niet (goed) hebt doorlopen en dat dit je vanbinnen opvreet. 

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

10 reacties

  1. Heel verstandig hierin is om je eigen pad te kiezen. Er kan geadviseerd worden dan na het eerste jaar mensen tegen je zeggen: je bent nu een jaar verder en hebt alle feestdagen gehad waarbij je herinneringen hebt gehad dan kun je nu weer verder. Het kan natuurlijk zo zijn maar bij mij was het duidelijk anders. Als een dierbare komt te overlijden staat voor jou de wereld ook stil terwijl de rest gewoon doorgaat. De zorg en de zorgen die je voor de overledene hebt gehad vallen weg. Je gaat niet meer als een stoomtrein door maar je gaat ook dit gedeelte verwerken van wat de laatste jaren is gebeurd. Er komt zo veel bij kijken. De belangrijkste tip is om in deze jezelf te blijven en je niet, hoe goed bedoeld ook, de gevoelens van een ander laat opdringen. Het rouwproces is voor iedereen anders.

  2. Ook ik verloor pas mijn beide ouders, wat heel zwaar is. Zij waren alles voor mij. Zo warmhartig, plezant,altijd lachen, hulpvaardig en zoveel meer. Weet niet hoe hierover te geraken.

      1. Mijn moeder is net overleden op 60 jarige leeftijd, ze had schildklierkanker. Ook is het zo dat mijn familie uit drie mensen nog bestaat met het gevoel van eenzaamheid. Me vader maak ik me erg veel zorgen over wegens het verlies of ik de dubbele pijn voel van bijde

        1. Hey Machiel,
          gecondoleerd met jullie verlies. Omgaan met verlies van een dierbare is geen eenvoudige opgave. Sterkte met het verwerken hiervan en stuur gerust een berichtje naar info@ruudmeulenberg.nl als we je kunnen helpen ergens mee.

  3. Onlangs mijn Mem (Moeder) verloren. Ze was 53 en had al bijna mijn hele leven last van mentale klachten. Ondanks altijd zo lief over het algemeen. Ze dees haar uiterste best. Ben zelf 26 jarige man en ook ik heb last van mentale klachten en woonde nog thuis. Het leven begon er eindelijk rooskleurigrr uit te zien en overleed ze plots aan een hersenbloeding 25 jan 2023 Nu heb ik zoveel schuldgevoelens. Had veel meer kunnen doen.

  4. Hoi Ruud,
    Ik ben dit jaar mijn vader verloren. Hij was net 2 dagen 62 jaar geworden.
    Op 19 oktober dit jaar is hij overleden. Nu verwacht mijn werk dat ik langzaam weer in dienst kom. Wat natuurlijk begrijpelijk is. Maar ik merk aan alles dat ik er nog niet klaar voor ben, dit geef ik ook aan maar ik voel mij niet gehoord. Mijn werk zit mij dan ook erg in de weg, en ik ben zelf bang dat als ik nu door push ik over 3 maanden met hetzelfde probleem zit. Ik weet niet zo goed wat ik nog meer kan doen, heb jij toevallig tips voor mij?

    Met vriendelijke groet,
    Manon

    1. Hey Manon, Het omgaan met het overlijden van een dierbare, zoals een ouder, kan enorm zwaar zijn en het is begrijpelijk dat je tijd nodig hebt om dit verlies te verwerken. Hoewel ik niet zo je een concrete oplossing kan geven zijn de volgende wellicht punten nuttig: Wees open en eerlijk in je communicatie, bekijk welke opties er zijn zoals, ziekteverlof, want soms hebben we meer rechten dan we denken (kijk even in je CAO), maak een plan zodat je baas weet wat hij kan verwachten, maar zorg vooral voor jezelf. Als je door alles verder in de problemen komt is niemand daarmee geholpen, ook je baas niet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *