Prikkelbaar: Heb jij de laatste tijd ook vaker een woordenwisseling met jouw collega(‘s) of schiet je sneller uit je slof wanneer jouw kinderen niet luisteren? Prikkelbaarheid is een belangrijk symptoom van overmatig veel stress. Het is dus belangrijk om goed op te letten wanneer jij merkt dat je prikkelbaar bent. Prikkelbaarheid wordt namelijk als een van de eerste kenmerken gezien van een burn-out.
Wanneer jij overmatig veel stress hebt of last hebt van een burn-out is prikkelbaarheid een van de eerste kenmerken. In dit artikel lees je meer over waar die prikkelbaarheid van komt en hoe je hiermee om kunt gaan.
Prikkelbaar zijn is een belangrijk symptoom van een burn-out.
Ontdek een burn-out op tijd.
Download ons gratis e-book met de symptomen van een burn-out
Wat is prikkelbaar zijn?
Wat is het nu precies om prikkelbaar te zijn? Heeft iemand het wel eens tegen jou gezegd dat je prikkelbaar bent? Prikkelbaar zijn is eenvoudig te vergelijken met een cactus. Wanneer iemand een gewone plant zou aanraken, zou het lang duren voordat er een reactie is. Een cactus prikt direct bij aanraking.
Dit kun je vergelijken met een simpele ironische opmerking zoals: “Nou zeg, wat zie je er vandaag moe uit!”. Wanneer je niet prikkelbaar bent, kun je zo’n opmerking gewoon weglachen of hier jolig op terug reageren. Maar wanneer je prikkelbaar bent, hap je hier gelijk op terug. Je bent sneller geërgerd, hebt minder geduld en de kleinste irritaties of negatieve impulsen kunnen de druppel zijn die de emmer laat overlopen.Prikkelbaarheid zorgt ervoor dat je snel overschiet tot emotie in plaats van ratio.
Emotie kan zich uiten als een felle snauw na een vervelende opmerking of een huilbui wanneer er iets mis gaat. De emotie neemt snel de overhand.Het is belangrijk om te weten dat prikkelbaarheid geen eigenschap is van mensen. Iedereen kan op een gegeven moment in het leven prikkelbaar zijn. Prikkelbaarheid komt voor na stressvolle of traumatische situaties. Je kunt gewoon even wat minder hebben. Niet voor niets dat voor een deadline de sfeer op de werkvloer minder is of dat tijdens feestdagen ouders sneller brommen op hun kinderen. Stress resulteert al gauw in prikkelbaarheid.
Lees ook de symptomen van stress
Symptomen van prikkelbaarheid
Hoe kun je herkennen of jij of iemand in jouw omgeving wellicht te maken heeft met prikkelbaarheid? Het is belangrijk om dit vroeg te herkennen want het kan zomaar een indicator zijn van een toekomstige burn-out.Allereerst is het kenmerkend dat wanneer je prikkelbaar bent, je minder kunt hebben. Vroeger kon er best iets mis gaan en je kon er al snel een mouw aanpassen.
Wanneer er nu een klein ding tegenzit, loopt alles direct in het water. Je bent minder flexibel en minder oplossingsgericht.Je zit dichter bij je emotie wanneer je prikkelbaar bent. Je huilt sneller dan voorheen wanneer er iets tegenzit en kunt sneller boos worden. Dit kan lastig zijn voor de mensen om je heen. Wanneer je sneller boos wordt, heb je ook weer meer kans op ruzie in huis of op de werkvloer. Dit kun je al helemaal niet hebben wanneer je prikkelbaar bent.
Geduld is een schone zaak, maar niet wanneer je extra prikkelbaar bent. Je verliest sneller je geduld en bent eerder teleurgesteld.Ook jouw empathisch vermogen gaat omlaag wanneer je prikkelbaar bent. Je bent snel zelf overstuur, maar hebt moeite met het inzien van de andere kant van het verhaal. Dit kan akelig tegenwerken wanneer je in de problemen komt door jouw prikkelbaarheid.
Erg prikkelbaar maar (nog) geen burn-out?
Volg dan preventieve coaching om een burn-out te voorkomen
Waarom ben je prikkelbaar bij stress?
Er zijn weinig mensen waar stress zich niet tot uiting brengt. De een is sneller moe en de ander is sneller prikkelbaar. De reden dat mensen extra prikkelbaar worden wanneer zij in een stressvolle situatie verkeren, is doordat stress niet alleen mentaal maar ook fysiologisch is. Stress slaat letterlijk op jouw lichaam.
Stress is van oorsprong een vlucht of vecht reactie. Je bent in je opperste paraatheid en dit kost zowel mentaal, als lichamelijk veel energie. Doordat deze energie zich voornamelijk focust op de stressvolle situatie, heb je minder tijd voor nuances. Moet je op het kantoor een deadline afronden en komt een stagiaire met een vraag binnen? Normaal heb je natuurlijk de rust en kalmte om te helpen, maar door jouw gevoel van stress, kun je je minder focussen op andere aspecten. Je snauwt iemand sneller af en hebt minder geduld bij het helpen van andere problemen. Jouw eigen ‘problemen’ zijn al meer dan genoeg en vergen jouw volledige aandacht.
Alles wat je van jouw stressvolle situatie afleid, kan overkomen al te veel moeite. Hierdoor reageer je sneller op een overmatige emotionele manier.
Lees ook – Stemmingswisselingen: waarom zowel mannen als vrouwen in een emotionele achtbaan belanden
Waarom ben je prikkelbaar bij een burn-out?
Prikkelbaarheid is niet alleen een belangrijk kenmerk van het voorstadium van een burn-out, maar ook tijdens een burn-out is jouw emotionele weerstand laag. Hierdoor ben je sneller geprikkeld en kun je emotioneel reageren. Wanneer je een burn-out hebt, ben je letterlijk ‘even op’. Dit is niet alleen lichamelijk, maar ook mentaal en emotioneel.
Je kunt niet veel hebben en daardoor kunnen de kleinste irritaties of negatieve veranderingen zorgen voor een emotionele reactie. Dit is lastig voor jouw omgeving, maar wel normaal tijdens een burn-out. Je zult sneller in tranen schieten om iets kleins of boos worden om iets wat nauwelijks uitmaakt. Tijdens een burn-out is alles gewoon te veel en ben je erg prikkelbaar.
Tips tegen prikkelbaarheid
Betekent het dan wanneer je last hebt van stress of een burn-out hebt, dat je een vrijkaart hebt om boos te reageren of empathie kunt afdwingen van anderen? Dat is helaas niet het geval. Hoe moeilijk het ook is om jouw gevoelens onder controle te krijgen, het wel aan te raden dat je leert om te gaan met jouw prikkelbaarheid. Dit helpt niet alleen de mensen om je heen, maar het helpt jou nog meer! Hieronder hebben wij onze tips tegen prikkelbaarheid op een rijtje gezet:
Acceptatie
De eerste stap om beter om te gaan met jouw prikkelbaarheid, is door te accepteren dat je de laatste tijd erg prikkelbaar bent. Het is lastig om te accepteren, want iedereen wilt natuurlijk altijd blij en flexibel zijn. Wanneer meerdere mensen je aanspreken op je heftige gedrag de laatste tijd, is het belangrijk om een goede zelfreflectie te doen. Ben ik de laatste tijd prikkelbaar en zo ja, hoe komt dat dan? Door je gedrag te accepteren, kun je verandering in gang zetten.
Oorzaak herkennen
Nadat je geaccepteerd hebt dat je de laatste tijd prikkelbaar bent, is het van groot belang om hiervan de oorzaak te vinden. Heb je het drukker dan normaal, is er iets bijzonders gaande of heb je een drukke of traumatische ervaring achter de rug? Door te weten waar jouw prikkelbaarheid door komt, is het eenvoudiger om tot een eventuele oplossing te komen. Ben jij sneller prikkelbaar, wanneer je in een stressvolle situatie zit? Probeer dan vaker rust te pakken.
Lees ook over innerlijke vrede
Praat erover
Het is belangrijk wanneer jij weet dat je extra prikkelbaar bent, hier met anderen over te praten. Praat erover met jouw partner, familie en ook op de werkvloer. Wanneer anderen weten wat er speelt of waarom je snel prikkelbaar bent, kan er meer rekening met je worden gehouden.
Wanneer je op het werk vertelt dat je de laatste tijd sneller prikkelbaar bent door problemen thuis of door drukte op het werk, zullen jouw collega’s minder snel opschrikken wanneer je boos reageert. Hierdoor vermijd je conflicten door jouw prikkelbare gedrag.
Ontspanning
Prikkelbaarheid is al gauw een teken van overmatig veel stress en een eventuele burn-out. Je kunt een burn-out natuurlijk altijd beter voorkomen dan genezen. Merk je dat je de laatste tijd erg prikkelbaar bent? Probeer dan eens wat vaker te ontspannen. Plan tijd voor jezelf in en pak weer eens een oude hobby op. Door je af te leiden van de stressvolle situatie, kun je beter tot ontspanning komen en kun je voorkomen dat je snel geprikkeld wordt.
Doe bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen
Acupunctuur
Acupunctuur wordt voor veel problemen en ziektes ingezet. Wil jij de stress uit jouw lichaam verlichten? Dan kan een acupunctuursessie enorm helpen. Je voelt alle stress wegebben en hebt hierdoor weer meer ruimte mentaal om geduldig om te gaan met stressvolle situaties.
Kruidenthee
Ook kun je ontspanning vinden door kruidenthee. Drink thee van kalmerende kruiden zoals kamille of lavendel. Vervang de koffie vol cafeïne door kruidenthee om jouw gemoederen te bedaren. Zo voorkom je dat je snel uit je slof schiet en kun je ook zelf even een momentje tot rust komen.
Zoek hulp
Het is helemaal niet vreemd om prikkelbaar te zijn, het kan echter wel een funeste uitwerking hebben op jouw dagelijks leven. Heb je moeite met het omgaan met jouw prikkelbare gedrag en wil je het liefst zo snel mogelijk dat alles weer was zoals voorheen? Wees dan niet bang om hulp te zoeken. Je kunt met een psycholoog samen op zoek gaan naar de oorzaak van jouw prikkelbare gedrag en oplossingen vinden. Het kan de spanning enorm verlichten door erover te kunnen praten en handvatten te krijgen om ermee om te gaan.
Prikkelbaarheid kan een grote invloed hebben op jouw dagelijks leven. Het is belangrijk om de eerste symptomen van prikkelbaarheid zo snel mogelijk op te merken. Prikkelbaarheid komt namelijk vaak voor in combinatie met overmatige stress. Dit kan eventueel leiden tot een burn-out.
Wil jij een burn-out voorkomen en gewoon weer die leuke partner, moeder en collega zijn die alle geduld van de wereld heeft? Dan is het belangrijk om de oorzaak te vinden van jouw prikkelbaarheid.
Zit je in een burn-out en ben je ontzettend prikkelbaar?
Focus dan op het herstellen van burn-out!
Bekijk hier: coach burn-out
Gerelateerde artikelen
- Verschil tussen een burn-out en depressie – Hoe weet je wat je hebt?
- Moeite met sociale contacten tijdens een burn-out – Hoe ga je daarmee om?
Hulp bij stress en burn-out
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
