Concentratieproblemen door stress

Kun je je de laatste tijd maar slecht concentreren? Ben je ontzettend snel afgeleid? Heb je bijvoorbeeld ineens moeite om geconcentreerd een boek te lezen? Of kun je je niet meer goed op je werk focussen en heb je daardoor moeite om projecten op tijd af te ronden? Trek dan niet te gauw de conclusie dat je je dergelijke klachten verbeeldt.

Neem concentratieproblemen altijd serieus. Je slecht kunnen concentreren of focussen kan namelijk het gevolg zijn van langdurige stress en burn-out. Kan stress bij jou de oorzaak zijn? Hoe herken je concentratieproblemen? En hoe kun je je concentratievermogen vergroten? In dit artikel lees je:

• Concentratieproblemen herkennen
• Oorzaak van concentratieproblemen
• Concentratieproblemen oplossen
• Concentratievermogen vergroten door beweging

Concentratieproblemen herkennen

Je merkt dat je concentratieproblemen hebt wanneer je met iets bezig bent dat je uiterste concentratie vereist. Je hebt er last van dat je je niet goed kunt focussen. Iedereen heeft natuurlijk weleens moeite om zich te concentreren als je moe bent of als je in een lawaaierige omgeving zit. Als je duidelijk de oorzaak herkent en je dit af en toe overkomt, hoef je je geen zorgen te maken. Wanneer moet je dat wel? Als de klachten van blijvende aard zijn.

Afgeleid, geen focus, moeite met overzicht

• Ben je de laatste tijd erg snel afgeleid?
• Heb je geen focus meer en kun je je aandacht er maar niet bijhouden?
• Heb je moeite om overzicht te houden en te ordenen, terwijl je juist zo van overzicht en orde houdt?
• Ben je meer vergeetachtig en chaotisch dan normaal?
• Dan heb je duidelijk last van concentratieproblemen.

Allereerst merk je dit waarschijnlijk op je werk. Je voelt je misschien hyperactief vanbinnen en hebt daardoor moeite om je werk goed en snel af te ronden. Een opdracht moet gauw de deur uit, maar het lukt je maar niet om je er volledig op te richten.

De invloed van concentratieproblemen op je dagelijkse leven

Daarnaast zul je het ook thuis in je dagelijkse bezigheden merken. Je loopt door de supermarkt en weet ineens niet meer wat je wilde kopen. Je kinderen vertellen wat ze op school hebben meegemaakt, maar het lukt je niet je op hun verhaal te concentreren. En dit kan ook vervelende gevolgen hebben in je relatie. Je partner kan zich gekwetst voelen als hij het idee heeft dat je niet echt naar hem luistert.

Oorzaak van concentratieproblemen

Je zou je kunnen afvragen wie zich tegenwoordig nog wel goed kan concentreren. Er wordt in onze huidige maatschappij zoveel van ons verwacht. Je moet goed kunnen multitasken en je moet altijd bereikbaar zijn. En vergeet daarbij niet de invloed van sociale media. Misschien heb je de neiging elk Whatsappje meteen te bekijken en constant je Facebook of Instagram te checken. Te veel afleiding maakt het lastig om je goed te kunnen concentreren.

Relatie met vermoeidheid

Daarnaast zijn er verschillende dieperliggende oorzaken van concentratieproblemen. Concentratieproblemen komen bijvoorbeeld voor als symptomen bij ADHD, ADD, depressie, geheugenproblemen of als bijwerking van medicijngebruik. Vermoeidheid is een van de veelvoorkomende oorzaken. Als je je al een lange tijd erg moe voelt of slaapproblemen hebt, kan dat invloed hebben op je concentratievermogen. Vermoeidheid kan ook weer verschillende oorzaken hebben. Als je naast concentratieproblemen last hebt van vermoeidheid, zou het goed zijn je huisarts raad te plegen.

Belang van voeding

Voeding is ook van invloed op je vermogen je goed te concentreren. Onze hersenen hebben bijvoorbeeld koolhydraten nodig om goed te functioneren. Volg je een koolhydraatarm dieet? Dan kan een tekort aan koolhydraten de oorzaak zijn van een verslechterd concentratievermogen. Hetzelfde geldt voor een ijzer- of vitaminetekort. Deze mineralen geven je de energie die je nodig hebt om je goed te kunnen concentreren. Vrouwen kunnen ook moeite hebben zich te concentreren bij hormonale veranderingen, zoals tijdens een zwangerschap of wanneer ze in de overgang zijn. In dit geval zullen de klachten van tijdelijke aard zijn.

Nu van € 19,95 voor € 9,95

Stress, een grote oorzaak

Naast al bovengenoemde oorzaken is stress een van de grootste oorzaken van concentratieproblemen. Heb je op je werk bijvoorbeeld problemen met je leidinggevende? Of heb je het gevoel dat je op je werk niet in het team past? Of heb je problemen thuis? Je niet meer kunnen focussen is een stresssymptoom. Je lichaam geeft aan dat je teveel spanning hebt en dat je nodig iets moet doen om niet opgebrand te raken. Deze spanning beïnvloed je concentratie.

De hippocampus, verantwoordelijk voor je informatieverwerking

Wanneer stress of burn-out de oorzaak is van je slecht kunnen concentreren, zit het probleem in letterlijke zin ‘tussen je oren’, namelijk in de hippocampus. Dit gedeelte van je hersenen is onder andere verantwoordelijk voor informatieverwerking. In stressvolle situaties maakt je lichaam het stresshormoon cortisol aan. Bij langdurige stress of een burn-out begint dit stresshormoon je hippocampus aan te tasten. De hippocampus wordt kleiner. Cortisol is namelijk giftig voor de hersenen: de uiteinden van zenuwcellen trekken zich terug en zenuwcellen van de hippocampus sterven af wanneer je een te lange tijd teveel cortisol in je bloed hebt. Op een hersenscan is zelfs zichtbaar hoe de hippocampus in grootte afneemt! Zie hierover ook het boeiende animatiefilmpje:

Remmende werking

Bovendien heeft de hippocampus normaal gesproken ook nog eens een remmende werking op de zogenaamde hormonale stressas (HPA-as). Dit is een hormonaal regelsysteem dat wordt gestuurd vanuit je hersenen. Het kan de afgifte van het stresshormoon cortisol stimuleren en remmen. Wanneer de hippocampus minder functioneert omdat je langdurig onder stress staat, werkt de rem op stress in je lichaam vervolgens ook nog eens minder. Je komt in een spiraal naar beneden. Maar als stress of burn-out bij jou de oorzaak is van het concentratieprobleem, kun je die negatieve spiraal doorbreken.

Concentratieproblemen oplossen

Je kunt beginnen met een aantal eenvoudige stappen om je concentratie te verbeteren. Begin allereerst met opruimen. Een opgeruimd bureau of een opgeruimd huis geeft een opgeruimd gevoel in je hoofd. Je verlicht daarmee de stress en je concentratievermogen kan weer toenemen. Probeer daarna je gedachten te ordenen door al je gedachten op te schrijven en een lijstje te maken. Zo voorkom je dat je aan teveel tegelijk moet denken. Vervolgens kun je afleiding verminderen door anderen te laten weten dat je niet gestoord wilt worden en je telefoon uit te zetten. Heb je last van geluiden in je omgeving? Zoek dan een andere ruimte waar je je beter kunt concentreren of gebruik oordopjes.

Geef je lichaam de kans om te herstellen

Om je lichaam de kans te geven stress te verwerken en van stress te herstellen, heb je voldoende rust en slaap nodig. Genoeg slapen is heel belangrijk voor je herstel en daarmee ook voor je concentratievermogen. Verder kun je je concentratievermogen verbeteren door te achterhalen wat bij jou stress veroorzaakt en die stressfactoren proberen te verminderen. Naarmate je de stress kunt verminderen, zal ook je concentratievermogen verbeteren.

Concentratievermogen vergroten door beweging

Onze hersenen zijn ‘plastisch’, oftewel beïnvloedbaar. Je hersenen zijn dus in staat de geleden schade weer te herstellen. Je kunt dit herstel versnellen door in beweging te komen. Bij een burn-out is het belangrijk gedoceerd in beweging te komen. Als je dat doet, wordt er extra BDNF aangemaakt. BDNF staat voor Brain Derived Neurotrofic Factor en speelt een cruciale rol bij de herstelprocessen in de hersenen, met name in de hippocampus. Dus gaan en blijven bewegen in het kader van herstel van je hersenfuncties is essentieel. Maar hoe lang moet je bewegen, hoe vaak per week en vooral hoe intensief?

Wel of niet intensief sporten?

Bewegen waarbij je hartslag nauwelijks stijgt (zoals wandelen en fietsen) helpt helaas niet om de productie van BDNF en andere groeistoffen voor je hersenen in gang te zetten. Maar door te vaak en te intensief sporten krijg je ook niet het gewenste resultaat. Intensief sporten veroorzaakt namelijk een toename van de stresshormonen adrenaline en cortisol, en die toename wil je juist voorkomen. Die stresshormonen heb je al genoeg in je lichaam en je wilt je bijnieren niet onnodig (over)belasten. Wil je matig  intensief gaan sporten? Ga dan sjoggen. Zie de video’s voor een instructiefilmpje.

Matig intensief sporten

Het gaat om ‘matig intensieve inspanning’, dus zeker niet stevig sporten. Misschien voel je je vlak na een stevige training wel heel lekker, maar vergis je niet wat intensief sporten van je lichaam vraagt. Het lekkere gevoel na een zeer intensieve training komt namelijk onder andere door de hoeveelheid adrenaline in je bloed als gevolg van deze intensieve inspanning. Als je last hebt van concentratieproblemen door langdurige stress of een burn-out, is je lichaam bezig de accu weer op te laden. Je wilt dan niet dat je accu na een avondje sporten weer helemaal leeg is en je weer terug bij af bent.

Zie ook: Geen zin om te sporten? Bewegen tegen de stress!

Luisteren naar je lichaam

Om het gewenste resultaat te bereiken en daadwerkelijk je concentratievermogen te vergroten, moet je goed kunnen doseren, je eigen lichamelijke grenzen aanvoelen en luisteren naar je eigen lichaam. Het zijn essentiële vaardigheden om de kern van het concentratieprobleem aan te pakken. Je lichaam zal minder cortisol gaan aanmaken, je hippocampus zal herstellen en je zult je weer beter kunnen concentreren. Maar het zijn juist deze essentiële vaardigheden waar je waarschijnlijk moeite mee hebt als je een burn-out hebt of last hebt van langdurige stress.

We helpen je graag deze vaardigheden te ontwikkelen en te voorkomen dat je (weer) te hard van stapel loopt. Je zult zien dat je na je herstel van een burn-out weer goed kunt concentreren.