Wat is endorfine? En wat doet stress met endorfine?

Endorfine, ook wel het gelukshormoon genoemd, is een neurotransmitter. Neurotransmitters zijn boodschappers van je hersenen en geven prikkels van de ene naar de andere zenuwcel. Endorfine zorgt ervoor dat je minder gevoelig bent voor pijn.

Naast pijnonderdrukker werkt het ook weerstandsverhogend, zorgt het voor een geluksgevoel en vermindert het angst. Endorfine is een stofje dat je lichaam zelf aanmaakt. Endo betekent letterlijk binnen en het laatste deel komt van morfine. Niet zo gek dus dat het sterk lijkt op morfine.

Andere bekende neurotransmitters zijn dopamine en serotonine. Dopamine zorgt ervoor dat je opgewekt raakt, serotonine heeft juist een kalmerende werking en regelt je emoties,

Wanneer jouw endorfine niveaus gedaald zijn door stress, doe je er goed aan om maatregelen te treffen.

Kom je hier zelf niet uit?

Bekijk dan: Stresscoaching

Wat je moet weten over endorfine

Dit is de endorfine betekenis volgens wikipedia

Endorfines worden geproduceerd door de hypofyse (hypothalamus bij gewervelden) tijdens lichamelijke inspanning, opwinding, pijn, pittig eten, liefde en orgasme. Ze lijken op opiaten in hun vermogen om pijnstilling te veroorzaken evenals een gevoel van welbevinden en geluk.

Onze hypofyse ligt in de holte van onze hersenen. Het is een super klein kliertje, niet groter dan een erwt. Het is dus weliswaar een mini kliertje, maar wel een hele belangrijke. De voorkwab maakt verschillende hormonen aan, waaronder endorfine.

Endorfine is een middel dat perfect werkt tegen stress. Het voorkomt bijvoorbeeld dat er cortisol wordt aangemaakt. Cortisol is ook een (stress)hormoon. Het zorgt ervoor dat we in gevaarlijke situaties kunnen overleven. Maar teveel cortisol is erg slecht voor ons. Bovendien duurt het zo’n twee dagen voordat het hormoon door onze lever wordt afgebroken. Al deze tijd zal je de spanning in je lichaam nog steeds kunnen blijven voelen.

Wat je dus wilt, is meer endorfine, en zodoende minder stress.

 Endorfines zijn veeleisend…

Om opnieuw datzelfde geluksgevoel te ervaren, moet je helaas steeds meer moeite doen. Je kan het vergelijken met een drug. De eerste keer voel je je al snel geweldig, maar de keren daarna moet je steeds meer moeite doen om je weer net zo geweldig te voelen. Je moet bijvoorbeeld meer en meer sporten. Je merkt al heel snel wanneer je te weinig endorfine aanmaakt. Bij een gebrek hieraan kun je je angstig voelen, moeilijk in slaap komen, een slecht humeur hebben of zelfs depressief worden.

… maar ook verslavend!

Wist je dat chocolade endorfine aanmaakt? Daarom zijn zoveel mensen dol op chocolade. Het is echter niet de smaak waar we blij van worden, maar de endorfine die we hiermee aanmaken. Nog een voorbeeld zijn sporters. Veel fanatieke hardlopers voelen zich er niet goed bij als ze een dagje overslaan. Ze missen de endorfine! En wat dacht je van verliefdheid? Het geeft een heerlijk gevoel om verliefd te zijn, door de endorfine wil je daarom zo vaak mogelijk bij je geliefde zijn.

Masochisten zijn mensen die genieten van pijn. Deze mensen snijden of branden zichzelf. Het geeft ze een heerlijk gevoel. Door de endorfine die ze aanmaken voelen ze minder van de pijn. Maar omdat endorfine verslavend is, kunnen ze als de drang naar pijn en het fijne gevoel afneemt, afkickverschijnselen krijgen. Hierdoor bestaat er een kans dat ze in een depressie terecht komen.

Endorfine tekort door stress en burn-out

Echter kan stress ook juist de boosdoener zijn voor een tekort aan endorfine. Dit is zo bij chronische stress en bij een burn-out. Hierbij heb je stress voor langere tijd, waardoor de druk te lang aanhoudt. Door teveel spanning en stress daalt de endorfine in je lichaam, waardoor je op een gegeven moment de stress niet meer aankunt. Je raakt vervolgens ontevreden over je resultaten en/of de dingen die je doet.

Hierdoor ga je nog harder en harder werken. Je raffelt dingen af en de kwaliteit van het opgeleverde werk gaat achteruit. Je raakt in een neerwaartse spiraal en probeert nog te redden wat er te redden valt door nóg harder te werken.

Ook heb je zelfs geen tijd meer voor leuke dingen. Logisch dat je op een gegeven moment gefrustreerd raakt en de stress alleen nog maar meer toeneemt. Om deze stress de baas te kunnen blijven, heb je endorfine nodig. Echter wordt dat nu niet meer aangemaakt, omdat je geen voldoening meer haalt uit je werk. Je batterij raakt langzaam maar zeker op en je komt thuis te zitten met een burn-out.

Doordat er geen endorfine meer wordt aangemaakt, wordt er als reactie cortisol aangemaakt. Cortisol zorgt ervoor dat er ook geen serotonine meer wordt aangemaakt. Serotonine is eigenlijk je natuurlijke antidepressiva. Nu dit niet meer wordt aangemaakt, kun je depressieve gevoelens krijgen. Andere mogelijke symptomen zijn vergeetachtigheid, slecht kunnen slapen, lusteloosheid en onrustig zijn. Om weer uit een burn-out te komen, wordt vaak geadviseerd om ontspanningsoefeningen te doen, lekker te gaan wandelen en andere dingen te gaan doen die je leuk vindt.

Zijn jouw endorfine niveaus gedaald door een burn-out?

Wil je de endorfine weer bijladen en gezond uit je burn-out komen?

Bekijk dan: burn-out begeleiding

Endorfine aanmaken

Hoe kun je je endorfine tekort aanvullen? Wanneer je een tijd heel weinig endorfine hebt aangemaakt, ga je dat direct voelen. Je gaat je bijvoorbeeld down voelen. Gelukkig kun je je endorfineproductie op diverse manieren verhogen. Nee, daarbij denken we niet aan endorfine pillen. Er worden verschillende supplementen aangeboden die beweren je endorfine te verhogen. Maar het is nooit wetenschappelijk bewezen dat deze endorfine pillen werken.

Endorfine herstelplan

Zal je te weinig endorfine aanmaken, dan ga je je een beetje down voelen. Al sinds de oertijd krijgen wij een beloning in de vorm van een stoot endorfine als we voedzaam eten. Vaak krijgen we in zo’n situatie dus trek in vet en zoet voedsel. Maar gelukkig kunnen we ook ons endorfine tekort aanvullen op een gezondere manier. Met onderstaande tips geef je je endorfineproductie een boost.

Endorfine sport

Dat voor de aanmaak van endorfine sport goed is, komt door het volgende. Tijdens het sporten belast je je lichaam. Hierdoor wordt er een pijnprikkel richting je hersenen gestuurd. Deze pijnprikkel zorgt voor endorfineproductie. Een kort rondje hardlopen of thuis 5 minuten oefeningen doen, is helaas niet voldoende. Je moet minimaal 12 minuten intensief sporten om de productie op gang te brengen. Onder andere hardlopen, zwemmen, fietsen en fitness zorgen voor een flinke boost. Je merkt vanzelf wanneer de endorfine wordt aangemaakt.

De eerste 5 tot 10 minuten hardlopen gaat meestal moeizaam. Je voelt wat pijn in de benen en je merkt dat je voeten weerstand bieden. Na verloop van tijd verdwijnt deze pijn echter, dat is het teken dat de stof wordt aangemaakt. Je voelt je goed en je kan voor je gevoel nog wel kilometers rennen. Dit noemen we een ‘runners high’. Maar je weet het hè: je kan er ook verslaafd aan raken!

Daglicht

Ook Uv-straling heeft een positief effect op je endorfinelevel. Zit jij de hele dag binnen in verband met je werk of heb je zin in een dagje Netflix op zondag? Probeer er juist eens op uit te gaan. Ga lekker een stukje wandelen, eet buiten je lunch op, haal de fiets uit de schuur of ga met vrienden naar het terras. Daar zul je geen spijt van krijgen.

Er is nog een groot voordeel aan buiten zijn als de zon schijnt. De cholesterol in je huid neemt het zonlicht op en transporteert dit naar je lever en nieren. Deze zetten het om in vitamine D. Vitamine D zorgt voor sterke botten en tanden. Het speelt ook een positieve rol bij ons immuunsysteem en bij een goede werking van onze spieren.

Lach of huil

Dit zijn inderdaad twee uitersten, maar zowel door te lachen als door te huilen wordt er endorfine aangemaakt. Waarschijnlijk zorgen onvoorspelbare samentrekkingen van je spieren hiervoor. Zet dus eens een goede komedie aan. Wist je trouwens dat de kans op lachen om die komedie of een ander lachwekkend programma met 30% stijgt als je deze met vrienden bekijkt?

Lachen is namelijk aanstekelijk, net als bijvoorbeeld geeuwen. Huilen is een uiting van wanhoop, hulpeloosheid en machteloosheid. Niet bepaald een emotie die wij willen opwekken om onze endorfineproductie te verhogen. Maar het verklaart wel waarom we ons opgelucht kunnen voelen als we een flinke huilbui achter de rug hebben.

Lees ook: Emotionele buien door stress

Voeding

Chocolade, chips, fastfood en nog veel meer voedsel kun je eten om je lichaam meer endorfine te laten produceren. We hadden het al eerder over chocolade endorfine. Vet en suikers geven ons lichaam nou eenmaal een endorfine boost. Na het eten hiervan voel je je vaak heel fijn en gelukkig. Echter: een lange termijn oplossing is dit natuurlijk niet.

Beter is gebalanceerde voeding met veel eiwitten en weinig suikers.Hou je van pittig? Gebruik dan regelmatig rode pepers in je maaltijden. In rode peper zit namelijk het stofje capsaïcine. Door het eten van pepers geeft dit stofje een pijnprikkel naar je hersenen, waardoor vervolgens endorfine wordt aangemaakt.

Seks

Met name tijdens een orgasme wordt het gelukshormoon in overvloed aangemaakt. Een zoen of een stevige knuffel kan er echter ook al voor zorgen dat je je gelukkiger voelt. En tja, we hadden het er al eerder over, ook als je verliefd bent wordt het hormoon aangemaakt. Je kan de wereld aan, niets of niemand kan je humeur verpesten en je loopt de hele dag met een brede glimlach op je gezicht rond.

Lees ook: laag libido door stress

Alcohol

Als we een hoge prestatie geleverd hebben, denken we vaak ‘En nou lust ik wel een borrel’. Dat komt omdat alcohol ons beloningssysteem in onze hersenen activeert. En dat geeft ons een goed gevoel. Vaak drinken we zo’n borrel in goed gezelschap. Dit draagt ook bij aan het prettige gevoel.
Maar zoals we al eerder lazen, is endorfine (én alcohol) ook verslavend. Drink dus niet te vaak en ook niet te veel. 

Herken alle symptomen van een burn-out op tijd en voorkom erger.

Download alle symptomen in ons gratis E-book: Symptomen van een burn-out

Meditatie en massage

Ga mediteren of neem een massage. Mediteren klinkt misschien heel zweverig, maar het effect is enorm positief. Na een meditatiesessie voel je je herboren.  Een massage heeft ook een positief effect op je hormonenfabriekje. Tijdens een massage wordt er niet alleen meer endorfine, maar ook serotonine en oxytocine aangemaakt.

Heb je stijve spieren? Kies dan voor een deep tissue massage. De pijnprikkels tijdens zo’n massage maken het effect alleen maar groter. Hetzelfde gebeurt er bij acupunctuur: de naaldjes zorgen voor de pijnprikkels die de productie van endorfine verhoogt.
Overigens heeft een bezoekje aan de sauna ook een positief effect.

Jouw endorfine systeem op hol?

We hebben uitgelegd wat de endorfine betekenis is, wat endorfines zijn, waarom we ze nodig hebben en wat we kunnen doen als we een endorfine tekort hebben, het endorfine herstelplan.

Ons endorfine systeem speelt resumerend een cruciale rol bij:

• Stress
• Ons beloningssysteem
• Pijn
• Onze energiehuishouding
• Slaap
• Ons immuunsysteem
• Onze stemming

Vaak denken wij bij stress of een burn-out niet direct aan ons hormonenstelsel. Toch hebben onze hormonen, zoals endorfine, cortisol en adrenaline, grote invloed op ons doen en laten. Bij stress en een burn-out neemt bijvoorbeeld cortisol de functie van endorfine over. Houdt deze situatie langere tijd aan, dan raak je uitgeput, zowel fysiek als mentaal.

Bij chronische stress of een burn-out krijg je hierdoor slaap- en concentratieproblemen, pijn, depressieve gevoelens en bijvoorbeeld een slecht geheugen.
Naast ons hormonenstelsel zijn er nog talloze klachten die er kunnen optreden bij een burn-out. Dat maakt het herkennen van een burn-out ook zo lastig; er zijn talloze combinaties van klachten mogelijk.

Duidelijk is wel dat wanneer een arts heeft geconstateerd dat er sprake is van een burn-out, je hulp moet gaan zoeken. In je eentje de burn-out te lijf gaan is onmogelijk omdat er vaak ook gedragsverandering nodig is. Laat je dit na, dan is de kans op een tweede burn-out levensgroot aanwezig. Zoek hulp bij een organisatie die gespecialiseerd is in jouw problematiek!

Gerelateerde artikelen

• Uitvallende ledematen door burn-out of stress – Wat doe je er aan?
• Trillen en beven – Wat is de oorzaak en wat is het verband met stress?
• Gevoel van leegte: hoe krijg ik mijn eigen leven terug?

Hulp bij stress en een burn-out

Heb je ondersteuning nodig bij het verminderen van je stress of het herstellen van een burn-out, dan kan je op onze hulp rekenen. Door onze jarenlange ervaring met mensen die ten onder (dreigen te) gaan aan chronische stress of kampen met een burn-out, hebben we ervaring met de talloze fysieke en mentale klachten die hiermee gepaard gaan. Met onze persoonlijke en unieke benadering gaan we samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn-out coaching
• Ondernemerscoaching