Snel geïrriteerd: voorkom dat Je emmer overloopt!

Raak je snel geïrriteerd? Je vraagt je af wellicht waar die irritatie vandaan komt, zeker als je jezelf zo niet herkent, of weet dat je van binnen anders bent. Natuurlijk hebben we allemaal wel eens momenten dat we snel geïrriteerd zijn, maar als dit vaak voorkomt, wil je er natuurlijk wat aan doen. Pas als je de oorzaak hebt achterhaald, kun je bekijken wat je er het beste tegen kunt doen. In dit blog gaan we hier dieper op in en gaan we je helpen de irritatie om te buigen naar innerlijke rust.

Wat is irritatie of geïrriteerd raken?

Je vindt iets eerst vervelend en naarmate het langer duurt, raak je geïrriteerd. Irritatie is dus je ergens aan ergeren. Vaak is geïrriteerd raken een emotionele reactie op een prikkel (iets dat je ziet, hoort, ruikt of voelt), waarbij de intensiteit van de reactie kan verschillen. Geïrriteerd zijn (op wat dan ook) is vervelend en soms ook heel vermoeiend. Soms gebeurt het geïrriteerd raken in een fractie van een seconde, zonder dat je het direct doorhebt en voor je het weet ontplof je.

Hoe herken je dat je geïrriteerd bent?

Je vriend komt voor de zoveelste keer te laat, mensen praten luid tijdens je favoriete film, het zijn bekende redenen om geïrriteerd te raken. Je kunt aan bepaalde signalen merken dat je je snel geïrriteerd voelt, zoals hartkloppingen, gespannen spieren of emotionele reacties. Het ene weegt zwaarder dan het andere, maar voor iemand die heel snel geïrriteerd raakt is het allemaal even vervelend. Er zijn verschillende redenen waarom we zo snel geïrriteerd zijn. Als je echt heel snel geïrriteerd bent, komt dat waarschijnlijk omdat je van jezelf al een gevoelig persoon bent. Sommige mensen voelen zich nu eenmaal sneller geïrriteerd dan anderen. Je trekt je veel aan van wat anderen doen en bent hier (onbewust) mee bezig. Anderzijds zijn er natuurlijk ook factoren die maken dat je je snel irriteert: Slaap je slecht en zit je niet lekker in je vel? Dan ben je vaak sneller prikkelbaar voor wat anderen in je omgeving doen. Maar wat kun je eraan doen om niet snel geïrriteerd te raken?

Snel geirriteerd? Hoe vaak komt dat voor?

Het zal je ongetwijfeld geruststellen dat je niet de enige bent die het moeilijk vindt om zijn emoties onder controle te houden.

Laten we samen kijken naar wat feiten en cijfers:

1. Stress onder Volwassenen

Stress is een belangrijke factor in het snel geïrriteerd raken:

• Volgens het RIVM ervaarde 25% van de volwassenen in december 2024 stress in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek [1].
• De Corona Gezondheidsmonitor 2022 rapporteerde dat 20,6% van de volwassenen van 18 jaar en ouder in de afgelopen vier weken (heel) veel stress ervaarde [2].

2. Prikkelbaarheid als stresssymptoom

Het gevolg van stress is dat je meer last krijgt van prikkelbaar zijn:

• Volgens de NHG-Standaard wordt prikkelbaarheid erkend als een van de kernsymptomen van overspanning en burn-out [3].

Oorzaken snel geïrriteerd raken: waar komt de irritatie vandaan?

Als je merkt dat je snel geïrriteerd bent, moet je je bedenken wat de oorzaak is van deze irritatie. Heb je misschien nog niet ontbeten of heb je slecht geslapen? Andere mogelijke oorzaken zijn lichamelijke klachten, vermoeidheid, oververmoeidheid, depressie, angst en al helemaal stress of burn out.

Wanneer deze oorzaken langere tijd aanhouden, kan dit als gevolg hebben dat je sneller geïrriteerd raakt en je emotionele draagkracht afneemt. Als je goed weet en inzicht krijgt in waar je irritatie vandaan komt, lukt het beter om deze situatie te accepteren en los te laten.

Snel geïrriteerd door stress

Wanneer je langdurig onder stress staat, verandert er iets belangrijks in je zenuwstelsel. Je lichaam schakelt ongemerkt over naar een staat van voortdurende paraatheid: het sympathische zenuwstelsel (te vergelijken met het gaspedaal van je lichaam), ook wel de ‘vecht-of-vlucht’-stand, wordt steeds actiever, terwijl het parasympathisch zenuwstelsel (feitelijk je rempedaal), dat juist zorgt voor rust en herstel, steeds minder gaat werken. Je begrijpt zodoende dat door de stress je erg scherp wordt op prikkels en dat betekent dat je sneller reageert op die prikkels die je normaal zou negeren. Een slordige opmerking, een onverwacht geluid, iemand die te dicht bij je komt – het kunnen allemaal triggers worden van grote irritatie en daarmee ook een stevige reactie.

Irritatie is in daarom geen karaktertrek, maar een symptoom. Het laat zien dat je innerlijke draagkracht onder druk staat. En hoe langer die stress aanhoudt, hoe dunner de buffer wordt tussen jou en je omgeving. Je emotionele ‘emmer’ raakt steeds voller, en er hoeft nog maar weinig bij voordat deze overloopt.

Jezelf ergeren zorgt voor extra stress 

Irritatie brengt veel met zich mee. Je kunt aan bepaalde signalen merken dat je te veel stress ervaart door irritatie, zoals gespannen spieren, hartkloppingen of een kort lontje. Realiseer je dat irritatie en ergernis niet zo veel zeggen over jou als persoon. Het is het gevolg van veel negatieve emoties. Probeer daarom niet te streng te oordelen over jezelf als je geïrriteerd bent; mildheid en begrip voor je eigen gevoelens zijn belangrijk. Op deze manier zie je ergernis als een inzicht om jezelf beter te leren begrijpen.

Helaas kan ergernis en irritatie een negatieve uitwerking hebben. Het kan zijn dat je je aan jezelf ergert of aan anderen, omdat je last van spanning hebt. Spanning bij jezelf zorgt voor stress dat kan overgaan tot chronische stress. Irritaties kunnen omslaan in stress. Als je te veel stress produceert, kan dit schadelijk zijn voor je lichaam en geest.

Het is daarom van groot belang jezelf niet verder te belasten en zodoende voor nog meer stress te zorgen door jezelf te kwellen en te streng te beoordelen. Ervaar jij stressklachten door je irritaties? Het is belangrijk dat je dit serieus neemt en aan je herstel gaat werken. Wat daarvoor nodig is, zijn bijvoorbeeld ontspanningstechnieken, voldoende rust en het ontwikkelen van vaardigheden om met stress om te gaan. Het kan namelijk omslaan in een burn-out.

De gevolgen van snel geïrriteerd en snel boos worden

De gevolgen van snel geïrriteerd zijn, zijn best groot. Zeker wanneer je onder druk snel geïrriteerd bent is het lastig om je reactie onder controle te houden.

Een aantal gevolgen op een rijtje:

1 Extra stress en burn-out

Zo kan snel boos worden en irritatie een gevolg zijn van stress, maar ook extra stress opleveren. Ook kan irritatie tot gevolg hebben dat je je meer en meer aan jezelf gaat ergeren of aan anderen. Spanning bij jezelf kan als gevolg voor enorm veel stress zorgen en dat kan overgaan tot chronische stress, overspannenheid of zelfs een burn-out.

2. Relaties onder druk

Geïrriteerdheid kan bovendien als gevolg hebben dat relaties onder druk komen te staan, wat kan leiden tot relatieproblemen in zowel persoonlijke als professionele sfeer.

3. Meer emotionele en scherpe reacties

Een gevolg van snel geïrriteerd zijn is dat het tot gevolg heeft dat je ook snel boos wordt. Dat is niet gek: irritatie en boosheid maken deel uit van de normale reactie van menselijke emoties. Mensen met perfectionisme kunnen bijvoorbeeld sneller boos raken, vooral wanneer dingen niet volgens verwachting verlopen of wanneer zij kritiek ontvangen. Dit is zo’n prikkel waar we het hierboven over hadden.

En soms is boosheid invoelbaar of irritatie begrijpelijk, bijvoorbeeld wanneer iemand onrecht wordt aangedaan of vals beschuldigd wordt. Je systeem reageert hierop en komt in actie.

4. Ongewenst, agressief gedrag.

Echter kan deze irritatie leiden tot een mate van ongewenst gedrag zoals agressief gedrag, of schreeuwen en ook fysiek flink reageren. Ook kan irritatie leiden tot passief agressief gedrag, zoals zuchten of stilzwijgen. Dit wordt ongewenst op het moment dat de heftigheid te groot wordt en daarmee de irritatie niet gerechtvaardigd wordt.

Wanneer dit veel gebeurt, of wanneer je te vaak commentaar krijgt op je irritatie, dan is het goed om bij je reactie stil te staan en jezelf af te vragen waarom je nu zo reageert.

Snel geïrriteerd raken- Wat doe je daar aan?

Laten we er niet omheen draaien: Iedereen ergert zich natuurlijk wel eens en iedereen wordt wel eens snel boos. Je kunt je aan zoveel dingen irriteren. Misschien herken je wel zo’n moment waarop je je ineens realiseert dat je geïrriteerd raakt. Waarom erger je je hier eigenlijk aan? Sta er eens een keer bij stil! Het is jouw boosheid en jouw irritatie, niet die van een ander. Zeg tegen jezelf: “Ik ga het anders doen want dit maakt mij niet gelukkig”. Wellicht kun je op zo’n moment proberen op een andere manier met je irritatie om te gaan. Je gaat dan opeens anders reageren op situaties die steeds terugkomen. Alleen nu herken je de situaties en ben je het een stap voor! En daar gaat het om.

Ook is het goed om te kijken wat de diepere oorzaken zijn van je irritatie: wat gebeurt er in jezelf dat je zoveel frustratie voelt? Waardoor word je snel boos? Wat zijn jouw negatieve gedachten op dat moment? Door hier inzicht in te krijgen kun je steeds beter aan je irritatie werken waardoor je meer innerlijke rust voelt.

Oefening om minder snel geïrriteerd te raken

Reflectie-oefening
Neem vandaag vijf minuten de tijd voor zelfinzicht. Vraag jezelf af:

• Wanneer merkte ik vandaag irritatie op?
• Wat ging eraan vooraf, zowel in mijn omgeving als in mezelf?
• Wat had ik op dat moment nodig, maar sprak ik niet uit?

Noteer je antwoorden zonder oordeel. Deze oefening vergroot je bewustzijn van stresssignalen en geeft richting aan herstel.

Het belang van innerlijke vrede

Innerlijke vrede is een krachtige sleutel als je merkt dat je snel geïrriteerd raakt of vaker boos wordt dan je zou willen. Wanneer je innerlijke rust ervaart, kun je veel beter omgaan met stress, spanning en de kleine irritaties die je elke dag hebt. Innerlijke rust zorgt ervoor dat je merkt dat je minder snel boos wordt en dat je emotioneel reageren beter onder controle hebt. Dit betekent niet dat je geen emoties meer voelt want menselijke emoties horen nou eenmaal bij het leven, maar je laat je er minder snel door meeslepen. Met andere woorden: je hebt je emoties beter onder controle met meer innerlijke rust.

Innerlijke rust ontwikkelen: wat is daarvoor nodig?

Het ontwikkelen van innerlijke rust vraagt om aandacht en oefening. Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen of fietsen, helpt om spanning los te laten en je hoofd leeg te maken. Ook mindfulness en meditatie zijn geschikte manieren om je gedachten tot rust te brengen en je bewust te worden van je eigen emoties. Voldoende slaap en een gezond eetpatroon zijn daarnaast essentieel om prikkelbaarheid en een kort lontje te voorkomen.

Als je innerlijke rust ervaart, kun je beter omgaan met kleine dingen die normaal gesproken irritatie oproepen. Je reageert minder snel vanuit boosheid of frustratie, en je bent beter in staat om te begrijpen waar je negatieve gevoelens vandaan komen. Dit helpt niet alleen om je eigen irritatie los te laten, maar zorgt er ook voor dat je relaties met anderen verbeteren. Je merkt dat je minder snel commentaar krijgt op je gedrag en dat je persoonlijke effectiviteit toeneemt.

Het is belangrijk om te beseffen dat innerlijke vrede niet betekent dat je nooit meer geïrriteerd raakt. Iedereen heeft wel eens zo’n moment waarop de spanning oploopt of je sneller gefrustreerd raakt. Het verschil zit in de manier waarop je ermee omgaat. Door bewust te kiezen voor rust en begrip voor jezelf, kun je beter omgaan met boosheid en stress. Weet dat je niet de enige bent die hiermee worstelt; veel mensen zoeken naar manieren om hun emoties beter te reguleren.

Tot slot: innerlijke vrede is geen eindpunt, maar een proces. Het vraagt om aandacht, oefening en soms ook om hulp van buitenaf. Blijf werken aan je eigen rust en wees mild voor jezelf als het even niet lukt. Zo voorkom je dat je emmer overloopt en kun je met meer kalmte en begrip reageren op alles wat op je pad komt.

Omgaan met irritaties en stress

Bekijk onderstaande tips om beter om te gaan met irritatie.

In elke situatie heb je de keuze: ga ik me hieraan irriteren of laat ik het voorbij gaan? Train je mindset voor zulke situaties. Het herkennen van je eigen merk of identiteit kan je helpen om te begrijpen waarom bepaalde situaties je irriteren en hoe je hier effectiever op kunt reageren. Je kunt zelf een aantal maatregelen nemen om beter om te gaan met irritaties:

• Stop met ergeren en kies voor jezelf;
• Zoek een plek waar je je wel goed voelt op het moment dat je je ergert;
• Blijf altijd kalm en rustig: loop desnoods weg als het je te veel wordt;
• Zoek afleiding: wandelen, sporten, mediteren enzovoorts;
• Stop met de ouder patroon en wees bewust van je reactie.

Lukt het je niet allen en wil je leren om beter met je boosheid en irritatie om te gaan? Een goed coachingstraject kan je hierbij helpen.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Rivm.nl – Mentale gezondheid – Gevonden op 16/06/2025
   Link naar de pagina op www.rivm.nl
2. https://www.vzinfo.nl/overspannenheid-en-burn-out/regionaal
   Link naar de pagina op vzinfo.nl
3. Richtlijnen.nhg.org – Overspanning en burn-out – Gevonden op 16/06/2025
   Link naar de pagina op richtlijnen.nhg.org