Van sociale afwijzing tot burn-out: iedereen wil graag gewaardeerd, gerespecteerd en erkend worden. Toch hebben we allemaal wel met sociale afwijzing te maken. Je kunt afgewezen worden in de liefde, in vriendschappen, op het werk of in de familie. Wat is het gevolg van sociale afwijzing? En hoe kun je het best omgaan met een afwijzing?
Wat is sociale afwijzing precies?
Sociale afwijzing betekent dat je niet geaccepteerd wordt door andere mensen of dat je kritisch beoordeeld wordt. Iedereen is anders en de mate waarin we verschillen wordt helaas niet altijd geaccepteerd. Je kunt afgewezen worden vanwege je uiterlijk, je voorkomen, je intelligentie, je sociaaleconomische status of je afkomst.
Je krijgt hierdoor het gevoel dat je buiten de boot valt. Het kan zijn dat anderen je negeren of je vermijden of je voelt je niet welkom. Het kan ook zijn dat je je gepasseerd of buitengesloten voelt. Misschien heb je het idee dat je niet serieus genomen wordt of voel je je minder goed dan anderen.
Hoe ontstaat sociale afwijzing in de praktijk?
Sociale afwijzing ontstaat wanneer je anders bent. We zijn natuurlijk allemaal anders, maar soms is er iets specifieks waardoor je opvalt of buiten de boot valt. Het kan ook zijn dat je in je manier van denken of doen niet voldoet aan de verwachtingen van anderen.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Je kan bijvoorbeeld afgewezen worden, omdat je andere normen en waarden hebt. Je hebt een ander geloof of je gelooft niet. Of misschien heb je een andere levensstijl, andere interesses of verschilt je persoonlijkheid erg van die van je familie.
Gevoelig voor afwijzing
Natuurlijk vindt niemand afwijzing leuk. Maar bij sommigen komt afwijzing nog heftiger binnen dan bij anderen. Vind jij het heel erg moeilijk om met afwijzing om te gaan? Hoe komt het dat je hier zo gevoelig voor bent?
Gevoeligheid voor afwijzing kan ontstaan door negatieve ervaringen die je hebt opgedaan. Ben je bijvoorbeeld vroeger op school gepest of werd je vaak buitengesloten? Of kreeg je als kind veel kritiek en afkeurende blikken van je ouders? Dan kun je daardoor nu gevoeliger zijn voor afwijzing.
Je kunt ook meer last hebben van afwijzingsgevoeligheid als je hoogsensitief bent. Uit onderzoek blijkt dat hoogsensitieve personen op een andere manier informatie waarnemen en verwerken. HSP’s verwerken prikkels diepgaander dan anderen, waardoor negatieve ervaringen meer gewicht krijgen en kritiek harder binnenkomt.
Impact van sociale afwijzing op de mentale gezondheid
Afgewezen worden kan veel pijn doen. Wanneer je afgewezen wordt, kun je last krijgen van negatieve emoties zoals, boosheid en verdriet. Afwijzing kan ook emotionele stress veroorzaken. Je voelt je bijvoorbeeld somber of angstig of krijgt last van huilbuien of woedeaanvallen.
Om de pijn van afwijzing te voorkomen kun je je steeds meer gaan afzonderen. Je vermijdt sociale contacten. Je gaat liever niet naar dat feestje, meldt je ziek bij een familiereünie of gaat niet meer zo snel in gesprek met een vreemde. Je trekt je steeds meer in je schulp en dit kan leiden tot eenzaamheid.
Maar sociale afwijzing kan ook het tegenovergestelde effect hebben. In plaats van in je schulp te kruipen, ga je juist van alles doen waarvan je denkt dat het van je verwacht wordt. Je durft niet meer goed te uiten wat je eigenlijk wilt of denkt. Je doet er alles aan om binnen sociale relaties de ander te pleasen om afwijzing te voorkomen. Hierdoor word je erg afhankelijk van anderen.
De angst om afgewezen te worden kan zich verder ontwikkelen tot een sociale fobie (sociale angststoornis) [1]. Een sociale fobie is een psychische stoornis en heeft net als andere angststoornissen een vervelende impact op je leven. Je leeft voortdurend met de angstige verwachting afgewezen te worden of een kritische beoordeling te krijgen.
Sociale afwijzing en stress
Sociale afwijzing kan veel stress geven. De angst om afgewezen te worden is in eerste instantie uitputtend. Je bent altijd maar alert op signalen van afwijzing en kritiek. En deze voortdurende waakzaamheid zal je veel stress geven. Daarnaast heb je met veel negatieve emoties te maken waardoor je last kunt krijgen van emotionele uitputting.
Bovendien loop je een groter risico over je grenzen te gaan wanneer je jezelf steeds verder aanpast aan de wensen van de ander. Je verliest je eigen belangen uit het oog en pleegt zo roofbouw op jezelf. Uit angst voor afwijzing zeg je bijvoorbeeld geen ‘nee’ tegen een opdracht of je durft werkzaamheden niet uit handen te geven waardoor de werkstress toeneemt.
Signalen dat sociale afwijzing je stressniveau beïnvloed
Hoe merk je nu dat je meer stress hebt door sociale afwijzing? Stress geeft je zowel lichamelijke als emotionele klachten. In het geval van sociale afwijzing zul je wellicht eerst de emotionele klachten merken. Je bent bijvoorbeeld sneller prikkelbaar. Je raakt snel geïrriteerd, je wordt sneller boos dan normaal of je barst ineens in tranen uit.
Maar daarnaast kun je ook stresssignalen in je lichaam herkennen. Constant met angst en stress leven is namelijk erg vermoeiend. Stress kan ook spanningsklachten, zoals hoofdpijn, spierpijn en buikpijn veroorzaken. Heb je plotseling allerlei kwaaltjes en kun je niet de oorzaak achterhalen? Dan kan stress daar weleens de oorzaak van zijn.
Hoe sociale afwijzing zelfs de basis van burn-out kan worden
Zodra je dergelijke stresssignalen bij jezelf herkent, is het belangrijk dat je naar die signalen luistert. In sommige gevallen leidt sociale angst tot overspanningsklachten en wanneer je die klachten ook negeert, kun je uiteindelijk burn-out raken.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Bovendien kom je steeds verder van jezelf te staan. Je houdt steeds minder rekening met je eigen grenzen en wensen, omdat je iedereen te vriend wilt houden en afwijzing en kritiek probeert te voorkomen. En dit houdt je lichaam niet lang vol. Op een gegeven moment zul je zoveel stress ervaren dat je uiteindelijk burn-out raakt.
Hoe voorkom ik dat sociale afwijzing een probleem kan worden?
Wanneer je gevoelig bent voor afwijzing laat je vaak leiden door onjuiste interpretaties en onterechte conclusies. Maar wie weet nu werkelijk hoe anderen denken? Niemand kan gedachtelezen. Probeer daarom in plaats van je bezig te houden met wat anderen precies vinden en hoe ze denken, je meer op jezelf en jouw gedachten te richten.
Sociale afwijzing wordt namelijk een probleem, wanneer jij jezelf afwijst. Betrap je jezelf regelmatig op negatieve gedachten over jezelf? Vind je jezelf nooit goed genoeg? Stel jezelf dan ten doel om je eigenwaarde te vergroten. Je hoeft jezelf niet aan anderen te bewijzen. Leer jezelf te accepteren zoals je bent en laat je eigenwaarde niet afhangen van de mening die anderen over je hebben.
Ga beter om met sociale afwijzing met deze 5 tips
Sociale afwijzing is altijd pijnlijk. Maar je kunt voorkomen dat een afwijzing zich tot een angst of sociale fobie ontwikkelt door er zo goed mogelijk mee om te gaan.
Probeer erover te praten
Houdt een afwijzing ten eerste niet voor je. Wanneer je een negatieve ervaring of gebeurtenis opkropt, blijf je met de negatieve gedachten in je hoofd zitten. Neem daarom iemand in vertrouwen en praat erover. Zo voorkom je dat je een sociale angst ontwikkelt.
Vergroot je zelfvertrouwen
Blijf je toch rondlopen met negatieve gedachten na een afwijzing? Probeer deze negatieve gedachten en overtuigingen dan te weerleggen met een alternatieve gedachte. Een keer afgewezen worden, betekent niet dat je voortaan altijd afgewezen zult worden. Vraag jezelf af wie jij bent, waar je voor staat en wat jouw positieve eigenschappen zijn.
Hecht minder waarde aan mening van anderen
Je hebt geen invloed op wat anderen doen en denken, maar wel op jouw reactie erop. Besef dat die afwijzing meer over de ander zegt dan over jou en laat die afwijzing van de ander daarom maar gewoon van je af glijden.
Plan hersteltijd in
Als je extra gevoelig bent voor kritiek en afwijzing is het belangrijk om overprikkeling te voorkomen. Wanneer je minder overprikkelt bent, kun je sociale situaties beter inschatten. Plan daarom regelmatig hersteltijd voor jezelf in door een extra pauze te nemen of naar een stillere ruimte te gaan.
Vermijd denkfouten
Wees je tenslotte bewust van denkfouten die je maakt rondom een afwijzing. Je kunt bijvoorbeeld teveel zwart-witdenken, emotioneel denken of negatief denken. Probeer jezelf meer bewust te worden van je gedachten en je manier van denken indien nodig aan te passen.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Referenties
- lumc.nl – Sociale fobie – gevonden op 28/06/2023
Link naar pagina op lumc.nl
