Werken in een angstcultuur

Werken in een angstcultuur: Lange werkdagen en een lijst vol met taken die elke week weer vervuld moeten worden. Werk kan op allerlei gebieden zwaar zijn en veel spanning opleveren voor zowel het lichaam als de geest. Tijd kost geld, zoals de manier van denken tegenwoordig is. Daarom is het voor veel bedrijven van belang dat elke minuut zo effectief en efficiënt mogelijk wordt gebruikt.

Dit vergt veel van haar werknemers, die hoge druk voelen om te presteren. Zeker wanneer er een grote druk wordt uitgeoefend vanuit hiërarchische lagen als een leidinggevende of directie. Dit resulteert weer in stress en uiteindelijk zelfs een burn-out als er niet op tijd ingegrepen wordt. Het werken in een angstcultuur als dit leidt onherroepelijk tot het verzuim van medewerkers op de lange termijn, waar niemand wat aan heeft.

Werken in een angstcultuur leidt regelmatig tot een burn-out
Wees voorzichtig!
Download alle symptomen van een burn-out

De definitie van een angstcultuur

Een angstcultuur betekent letterlijk een disfunctie binnen een organisatie waarbij angst sterk aanwezig is en regelmatig wordt ingezet door het management van de organisatie om gehoorzaamheid, inzet en loyaliteit bij medewerkers af te dwingen. Een bedrijf wil logischerwijs mislukkingen zien te voorkomen, wat veel stress en druk levert voor de medewerkers, die dit mislukken mede moeten zien te voorkomen. Dit kan tot het punt komen dat alle medewerkers onder een hoge mate van druk worden gezet om beter te presteren.

Deze tendens op de werkvloer betekent niet meteen dat er een bepaalde (onaangename) cultuur heerst, omdat er altijd wel een zekere mate van prestatiedruk heerst binnen bedrijven. Bovendien is dit noodzakelijk om überhaupt te kunnen presteren. Een angstcultuur kan ontstaan als groepen mensen binnen een bedrijf stelselmatig dezelfde patronen qua gedrag gaan vertonen.

Ook kunnen er irritaties ontstaan waarbij medewerkers naar elkaar uitvallen of zich helemaal afsluiten en zich niet houden aan de heersende normen en waarden. Als dit soort gedrag binnen een organisatie niet wordt opgemerkt en gecorrigeerd, of zelfs wordt beloond, kan er een angstcultuur ontstaan.

Lees ook over ongewenst gedrag op de werkvloer

Ook het management binnen een bedrijf heeft verantwoordelijkheden en taken die nagekomen moeten worden. Het creëren van een angstcultuur hoeft niet opzettelijk te ontstaan. Toch is het hele bedrijf er de dupe ervan. Een angstcultuur is ingewikkeld en verschilt per situatie, maar is wel te herkennen aan een aantal algemene kenmerken.

Onveilig en wantrouwend gevoel

Men voelt zich niet meer vertrouwd in de werkomgeving. Bovendien is er sprake van vriendjespolitiek onder de leiding van de organisatie. De angstcultuur wordt in stand gehouden door de onduidelijkheid en politiek binnen het bedrijf, waardoor medewerkers niet meer weten waar ze aan toe zijn. De leiding houdt verborgen agenda’s bij door bijvoorbeeld vacatures af te slaan, omdat op voorhand al bepaald was wie de functie zou krijgen.

Degradatie of demotie

Er worden leidinggevenden uit hun functie gezet en er worden negatieve beoordelingen gegeven waarvan de medewerkers ze niet kunnen verklaren. Daarnaast worden onbekende managers aangesteld. In de angst zelf negatieve terugkoppelingen te ontvangen, houden medewerkers zich stil.

De baas (of het management) zal daarentegen nooit verantwoordelijk gehouden worden voor mislukkingen, terwijl medewerkers leven met de angst hun baan te verliezen. De baas kan overal mee wegkomen, wat het gevoel van macht alleen maar vergroot en slecht gedrag bevordert.

Geen transparantie

Van de verslechterde financiële situatie binnen de organisatie zijn de medewerkers niet goed op de hoogte en zij pikken enkel globale signalen op. De leiding wil de organisatie nog efficiënter en klantgerichter maken, terwijl daar geen draagvlak voor is. Beslissingen worden door de leiding genomen en de communicatie is geheel eenzijdig.

Afrekencultuur

Tenslotte worden medewerkers enkel afgerekend op de fouten die zij maken en zij mogen geen afwijkende mening hebben of te kritisch zijn. Dit werkt averechts op de productiviteit. Er kan eveneens een nare sfeer van pesterijen ontstaan. De leiding eist gehoorzaamheid, tegenspraak word niet geduld en stelt “onuitgesproken regels” op.

Lees ook: Niet gewaardeerd worden (op het werk)

Een burn-out door een angstcultuur voorkomen?
Bekijk onze preventieve coaching

De gevolgen van een angstcultuur op de werkvloer

Het gevolg van de angstcultuur is vele malen groter dan de meeste bedrijfsleiders voorzien. Werknemers spreken zich niet uit over de situatie omdat ze bang zijn voor gevolgen voor hun eigen carrière, zich uitspreken toch niets oplevert, zij een conflict willen vermijden, geen opschudding willen veroorzaken of andere vergelijkbare redenen.

De gevolgen van het machtsmisbruik van leidinggevenden kunnen zeer ernstig zijn. Medewerkers kunnen met een burn-out thuis komen te zitten en zelfs het nut van het leven niet meer inzien. Dit zijn ernstige situaties waar zeker iets aan gedaan moet worden.

Het is veel beter om een angstcultuur te voorkomen, zodat binnen het bedrijf een prettige werksfeer heerst. Het is beter dat mensen zich veilig en vertrouwt voelen, in plaats van het oplossen van grote problemen achteraf, wanneer het vaak al veel te laat is en veel werknemers met gezondheidsklachten zitten. Echter, voor veel managers binnen bedrijven is het ook moeilijk om eigen fouten in te zien.

Bovendien is de angst voor verandering vaak groot. Het veranderen van oude gewoontes hebben ook weer effect op de voortgang van het bedrijf. Dit maakt het moeilijk om als leidinggevende buiten de functie te treden en objectief te kijken naar de sfeer van het bedrijf en hoe dit effect heeft op haar werknemers.

Een negatieve vicieuze cirkel

In een angstcultuur is een negatieve vicieuze cirkel te herkennen. Hoe meer machtsmisbruik er plaatsvindt, hoe meer medewerkers hun mond houden over de problemen en tegenstrijdige principes binnen het bedrijf, hoe meer medewerkers bezwijken aan de druk. Door deze tegenvallers dreigt het bedrijf nog verder te zakken in financieel aanzien, waardoor nog meer machtsmisbruik plaatsvindt.

Dit door een verhoogde werkdruk en frustraties vanwege het mislukken. Op deze manier ontstaat een continue negatieve terugkoppeling waardoor het bedrijf alleen maar achteruit gaat in prestatie. Voor niemand binnen een organisatie is dat de oplossing.

Misschien is het ontstaan van de angstcultuur ook wel het resultaat van de verhoogde prestatiedruk vanuit de huidige maatschappij. Tijd is geld en geld is overleven. Het overleven van een organisatie wordt alleen maar lastiger naarmate er meer bedrijven in de markt bijkomen met de potentie het marktsegment te overheersen. Dit leidt tot druk en frustratie. De maatschappij beloond hard werk niet altijd, waardoor inspanningen soms in het niet vallen en mensen thuis komen te zitten met de angst om te falen.

Lees verder over faalangst

Hoe een angstcultuur doorbroken kan worden

Waar een wil is, is een weg, ook bij de kwestie van een angstcultuur binnen een organisatie. De oplossing voor het doorbreken van een angstcultuur zit vaak in het verwijderen van managementlagen en experimenteren met minder hiërarchische vormen van organisatie. Hierdoor wordt het belang van managers vermindert. Er moet echter wel een vorm van leiding zijn, aangezien het ontbreken van duideijkheid een risico is. Als er geen sprake is van formele hiërarchie en mensen niet gecorrigeerd kunnen worden, kan er een disfunctionele sfeer ontstaan.

Binnen een organisatie is het goed als iemand de leiding neemt. Echter is de menselijke maat tussen management en werknemer van cruciaal belang! Leiding is noodzakelijk voor het goed functioneren van een organisatie, zolang die persoon wel als collega (mens) aangesproken kan worden en gewezen kan worden op eventuele fouten of minder presterende ideeën.

Door middel van een scan kan een organisatie getest en gewezen worden op disfuncties. Zo kunnen vervelende en uit de hand gelopen situaties voorkomen worden. Ook kan er zo gewerkt worden aan het verbeteren van de organisatie door bijvoorbeeld procedures aan te passen. Een eerste stap is het aanspreekbaar maken van het probleem zodat er snel een oplossing gevonden kan worden.

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Adviesgesprek
aanvragen