Zorgzaamheid: zorgen voor de ander zonder energieverlies

Zorgzaamheid: Hoe zorg je voor anderen zonder stress, overspannen, overbelasting of zelfs een burn-out?

Burn-out en compassiemoeheid zijn termen die zorgzame mensen regelmatig horen. Het lijdt geen twijfel dat de zorg voor anderen een veeleisende, stressvolle en uitputtende rol kan zijn.

Voornamelijk als je er graag voor anderen bent, maar jezelf vergeet. Als zorgzaam persoon is het belangrijk de juiste balans te vinden om niet zelf in de gevarenzone te belanden. Dus wat is zorgzaamheid precies? Hoe weet je of je het ervaart? En hoe kun je voorkomen dat jouw zorgzaamheid je een burn-out bezorgt?

Wat is zorgzaamheid?

Elke dag nemen wereldwijd miljarden mensen een zorgzame rol op zich. Soms is dit heel tastbaar: ze zorgen onbetaald voor een ziek, kwetsbaar of gehandicapt familielid of vriend. Deze mensen worden mantelzorgers genoemd, maar zelf zouden ze waarschijnlijk zeggen: “Ik ben gewoon een echtgenoot, een vrouw, een moeder, een vader, een zoon, een dochter, een vriend of een goede buurman.”

Soms is het ook veel minder tastbaar: sensitieve personen die aanvoelen wat een ander bezighoudt of dwarszit. Ze vullen onbewust de verwachtingen van een ander aan wat vaak ten koste gaat van henzelf.

Lees meer over HSP

Zorgzame mensen hebben het in zich om zichzelf weg te cijferen voor een ander. Ze hebben een groot medegevoel met mensen om zich heen en het is hun grote wens dat het goed gaat met de ander.

Zorgzaam voor iedereen

Zorgzaamheid is niet alleen weggelegd voor mantelzorgers. Het betekent onszelf bewustzijn van de behoeften en gevoelens van anderen en vervolgens actie ondernemen om hen te helpen. Het betekent de tijd nemen om te stoppen met aan onszelf te denken, de behoeften van iemand anders in de kijker te zetten en te denken “Wat kan ik doen om iemands leven een beetje beter of gemakkelijker te maken?”.

Soms kunnen we niets doen om iemands specifieke probleem op te lossen, maar alleen de daad van het tonen van zorg en mededogen kan helpen om hen te troosten en een verschil te maken. Een vriend of vriendin kan bijvoorbeeld bezorgd of verdrietig zijn over iets dat thuis is gebeurd. Hoewel je dat probleem niet kunt oplossen, kun je wat tijd besteden aan het luisteren naar de zorgen van je vriend of vriendin en ze zo veel mogelijk ondersteunen.

Zorgzaam en attent zijn betekent dingen voor ons te laten uitmaken. Niet alleen voor mensen die we kennen, maar ook voor mensen die we nog nooit eerder hebben ontmoet. Het betekent dat we ook de behoeften en het welzijn van dieren en het milieu waarderen. Zorgzaamheid betekent dat we ons zorgen maken als we problemen of ongeluk zien en willen helpen; van heel simpele gebaren zoals vrienden maken met een nieuwe collega op het werk tot het besteden van je vrije tijd als vrijwilliger om een goed doel te helpen.

Er bestaan meer valkuilen die leiden tot stress

Kracht van zorgzaam zijn

Dus waarom zouden we aardig en attent zijn voor anderen? Een enorm voordeel van zorgzaamheid is dat het andere mensen aanmoedigt om op dezelfde manier te handelen. We kunnen het niet beter zeggen dan hoe de beroemde Amerikaanse piloot Amelia Earhart het ooit zei: “Geen zorgzame actie stopt ooit bij zichzelf.” De ene vriendelijke actie leidt naar de andere, het goede voorbeeld wordt gevolgd, een enkele daad van vriendelijkheid werpt zijn wortels in alle richtingen en de wortels springen op en maken nieuwe bomen. “Het grootste werk dat zorgzaamheid voor anderen doet, is dat het hen zelf zorgzaam maakt.”

“Geen zorgzame actie stopt ooit bij zichzelf.”

Dus, zoals een domino-effect, ervaren we dat een eenvoudige daad van zorgzaamheid een andere daad van zorgzaamheid creëert die vervolgens een andere creëert. Voor je het weet is de wereld een betere plaats omdat iedereen de tijd neemt om om iedereen te geven.

Lees ook: De kracht van doorzettingsvermogen

Hoe zorgzaamheid je leven beinvloedt

Als je rondkijkt en op zoek gaat naar kansen om aardig, attent en behulpzaam te zijn, zul je versteld staan hoeveel kansen er werkelijk zijn. Begin met de kleine dingen zoals een deur openhouden voor iemand, een eenzaam familielid bezoeken, aanbieden om te helpen met de taak van een ander of iemand aanbieden om voor je in een rij te staan. Doe het met een glimlach en je zult versteld staan hoe gemakkelijk je andere mensen kunt laten lachen terwijl je een goed voorbeeld bent voor anderen om te volgen.

Voor veel mensen is de zorg van korte duur: misschien helpt het iemand die uit het ziekenhuis is gekomen om weer op de been te komen – een paar intense maanden die je leven op zijn kop zetten en dan is het voorbij. Voor anderen kan het een normale verplichting zijn om een paar uur per week te helpen. Mensen met gehandicapte kinderen hebben een levenslange verbintenis. Sommige mensen geven zorg de klok rond, 24 uur per dag. Hoe zorgzaam je bent, hangt af van hoeveel je doet, wat er nog meer aan de hand is in je leven en wat voor soort persoon je bent.

Zorgzaamheid kan een rijke bron van voldoening zijn in het leven van mensen. Het kan levensbevestigend zijn. Het kan helpen om relaties te verdiepen en te versterken. Daar naast kan het je een veelvoud aan vaardigheden leren en je helpen jouw potentieel te realiseren. Iets waarvan je misschien nooit had gedacht dat het mogelijk was.

Leven zonder zorg

Maar zonder de juiste ondersteuning kan zorgzaamheid een verwoestende impact hebben. Uit onderzoek blijkt dat een gebrek aan zorgzaamheid een slechte gezondheid, armoede en sociaal isolement kan veroorzaken. Wanneer zorg wordt verleend, zijn veel mensen geschokt om erachter te komen hoe weinig steun er soms kan zijn.

Gelukkig is zorgzaamheid een eigenschap die nog heel veel mensen bezitten: Uit de statistieken blijkt dat drie van de vijf van ons op een bepaald punt in ons leven mantelzorger wordt voor een familielid of vriend.

Hoe herken je zorgzaamheid?

Mensen die zorgzaam zijn uiten zich vaak door dit te zeggen:

Ik vind het gewoon zo zielig voor hem
Ik had het gevoel dat ik gewoon moest helpen!
Het is toch logisch dat je klaar staat voor een ander?
Je laat iemand er toch niet zo bij zitten?

De krachtige eigenschap ‘zorgzaamheid’ is dus vaak doorontwikkeld tot een hele sterke moraal. Zorgzaamheid is daarom niet moeilijk te herkennen. Hieronder enkele voorbeelden waarom de oprechte zorgzaamheid van mensen ons zo aanspreekt

De voordelen van zorgzaamheid

We vertrouwen een zorgzaam persoon meer dan iemand anders omdat we geloven dat zij die zorgzaam en trouw zijn aan zichzelf ook eerlijker tegen ons zullen zijn.
Vaak associëren we zorgzaamheid met aantrekkelijke eigenschappen, zoals karaktersterkte en emotionele veerkracht.
Zorgzame mensen oordelen niet over anderen, vergeten hun eigen pad en beantwoorden interne verwachtingen.
Zorgzame mensen zijn zich heel goed bewust van hun capaciteiten en sterke punten, en doen er niet opschepperig over. Ze richten zich op bescheidenheid en oprechtheid in plaats van indruk te maken met lofbetuigingen over zichzelf.
Omdat geluk van binnenuit komt, vinden zorgzame mensen geluk in de eenvoudige dingen die het leven hen te bieden heeft.
Zorgzame mensen proberen niemand te veranderen. Ze volgen gewoon hun eigen (hoge) morele waarden.
Je hebt het idee dat je jezelf kunt zijn bij mensen die zorgzaam zijn.

Hoe weet je dat je een burn-out hebt? – Doe de burn-out test

Wat te doen als anderen misbruik maken van je

Het tegenovergestelde van zorgzaamheid

De van nature voorkomende positieve eigenschappen van een zorgzaam iemand zijn hun kernkwaliteiten. Hun allergie of de dingen waar ze absoluut niet tegen kunnen, zijn het tegenovergestelde van hun kernkwaliteiten. Zorgzame mensen zijn oprecht en zullen niet oprechte mensen minder waarderen. Omdat ze heel goed het verschil kennen tussen goed en slecht, hebben zorgzame mensen ook een hekel aan manipulatie.

Mensen die op een dominante wijze hun zin willen krijgen op een zeer doelgerichte manier, worden over het algemeen niet gewaardeerd door een zorgzaam mens. De menselijke maatstaf verdwijnt, wat voor iemand met de karaktereigenschap zorgzaamheid zeer belangrijk is.

De valkuil van een zorgzaam iemand

Het is geen geheim dat mensen die zich op hun gemak voelen in hun vel een magnetisme bezitten als geen ander. Door de talrijke positieve eigenschappen die ze bezitten, zijn ze heel aantrekkelijk en geliefd bij anderen. Zorgzame mensen luisteren altijd en bieden een troostende schouder aan mensen die het nodig hebben. Helaas vergeten heel wat zorgzame mensen hun eigen grenzen, waardoor ze gemaakelijk ten prooi vallen aan mensen die hen leegzuigen.

Hoe mooi je binnenkant ook is, ieder mens heeft grenzen. Zelfs al ben je een zorgzaam iemand, je kunt niet dag in dag uit blijven geven. Er zijn momenten waarop de eigen gezondheid voorop gesteld moet worden. Maar dit is nu net waar heel veel zorgzame mensen het moeite mee hebben. Voornamelijk omdat ze niet aan zichzelf denken. Zorgzame mensen leven voor anderen en dit kan een grote valkuil zijn om in een depressie of burn-out te belanden.

Bekijk ook: je overal zorgen om maken

Waarom raakt een zorgzaam mens burn-out?

In onze overbelaste wereld lijden veel zorgzame mensen aan een burn-out. Maar ook andere zorgzame mensen, met lange werkdagen en een gezin, lijken een burn-out nabij te zijn. Soms voelen we misschien dat we te uitgeput zijn om te blijven geven aan anderen, ook al is geven een primaire bron van geluk in ons leven. Maar zorgzame mensen hebben een hoog moraal en zetten hun eigen behoeften vaak aan de kant. Hierdoor kunnen gezonde grenzen overschreden worden.

Zorgzame mensen zijn vaak zo druk met de zorg voor anderen bezig dat ze de neiging hebben om hun eigen emotionele, lichamelijke en geestelijke gezondheid te verwaarlozen. De eisen van het lichaam, de geest en emoties van een mantelzorger kunnen overweldigend zijn, wat leidt tot vermoeidheid en hopeloosheid – en uiteindelijk tot burn-out. Andere factoren die kunnen leiden tot een burn-out bij zorgzame mensen zijn onder andere:

Rolverwarring – Veel mensen zijn in de war als ze in de rol van zorgverlener stappen. Het kan moeilijk zijn voor een persoon om zijn of haar rol als zorger te scheiden van zijn of haar rol als partner, moeder of vader, vriend, enz.
Onrealistische verwachtingen – Veel zorgverleners verwachten dat hun betrokkenheid een positief effect heeft op de gezondheid en het geluk van de persoon die ze verzorgen. Het is echter niet gezegd dat je met uitmuntende zorg altijd iedereen kan helpen. De zorgontvanger zal hier zelf voor open moeten staan.
Gebrek aan controle – Veel mantelzorgers raken gefrustreerd door een gebrek aan geld, middelen en vaardigheden om de zorg van hun geliefde effectief te plannen, te beheren en te organiseren.
Onredelijke eisen – Sommige zorgverleners leggen onredelijke lasten op zichzelf, deels omdat zij zorg als hun exclusieve verantwoordelijkheid zien.
Andere factoren – Veel mantelzorgers herkennen de symptomen van burn-out niet en uiteindelijk zullen ze zo ver komen dat ze niet meer effectief de zorg kunnen verlenen die ze willen geven. Ze worden zelf ziek omdat ze zich volledig hebben opgebrand.

Zorgen voor jezelf (en dat jezelf ook waard vinden)

Gebruik je krachtige kwaliteiten ook voor jezelf. Zet dit in om voor jezelf te zorgen. Geef jezelf een traktatie, want je verdient het. Neem wat tijd voor jezelf en durf af en toe ook eens ‘nee’ te zeggen.

Belangrijk in het zorgen voor jezelf is dat je het jezelf waard moet vinden. Veel zorgzame mensen zijn echter gewend geraakt zichzelf helemaal weg te cijferen. Ze vinden het zichzelf vaak niet waard om ook even op nummer één te komen.

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Adviesgesprek
aanvragen