Je overal zorgen om maken: herken je deze valkuilen?

Zorgen maken, beren op de weg zien en je druk maken om dingen waarvoor het niet hoeft. Sta jij bekend als een echte piekeraar? Maak je je altijd maar zorgen over alles wat je nog moet doen, alles wat al is gebeurd en alles wat nog gaat komen? Iedereen maakt zich weleens zorgen, maar als jij zo’n echte piekeraar bent, is het tijd om daar wat aan te doen. Is het zo erg om je zorgen te maken? En hoe maak je je nu minder druk om alles?

Je overal zorgen over maken

Doe ik mijn werk eigenlijk wel goed genoeg? M’n vriendin heeft mijn berichtje nog niet beantwoord. Is ze misschien boos op mij? Wat zal ik vanavond gaan eten? Heb ik wel genoeg boodschappen gedaan? Sommigen kunnen zich over alles druk maken. Ze vinden altijd wel iets om over in de stress te schieten. Ben jij zo’n stresskip? Vraag jezelf dan af hoe dat komt. Waarom maak je je altijd zorgen om alles? Waarom kun je er beter mee stoppen? En wat kun je doen om te veranderen?

Je letterlijk overal druk om maken

Nadat je een examen hebt gemaakt, ben je bang dat je het helemaal hebt verknald. Als je kind op de fiets naar school gaat, maak jij je zorgen of ze goed zal aankomen. En zodra je een brandweerwagen voorbij ziet komen, ben je bang dat het jouw huis betreft. Kortom: je gaat altijd uit van het ergste dat kan plaatsvinden. Je bent een doemdenker en je bent erg negatief ingesteld. Het zorgen maken neemt je totaal in beslag en de angst voor alles wat misschien kan gebeuren, kan verlammend werken.

Anderen schieten om het minst of geringste in de stress. Raak jij in paniek als je een vlek op je kleding maakt? Of weet je je geen einde raad als je weekendplannen niet door kunnen gaan vanwege de regen? Dan ben je gestrest, omdat je van iets kleins iets groots maakt. Iedereen maakt zich wel eens zorgen over iets kleins, maar sommigen kunnen echt zo een mug in een olifant veranderen. Maak jij vaak van iets kleins in je hoofd iets enorms? Dan kost het je waarschijnlijk erg veel moeite om te relativeren.

Lees meer over hypochondrie

Piekeren en te negatief denken

Of je bent constant gestrest, omdat je maar blijft piekeren over iets dat is gebeurd. Piekeren is een vorm van zinloos en doelloos denken. Als jij zo’n piekeraar bent, ben je voortdurend bezig met de mogelijke afloop van zaken die je niet kunt voorspellen.

Een sollicitatiegesprek ging bijvoorbeeld niet goed en je kunt het maar niet van je afzetten. Je beleeft het gesprek in je gedachten steeds opnieuw en twijfelt over alles wat je hebt gezegd. Het lukt je niet om er een streep onder te zetten en het achter je te laten. Je blijft in het verleden hangen.

Is het verkeerd om je zorgen te maken?

Er is op zich niets verkeerd met je zorgen maken. Het kan je motiveren om in actie komen. Als je bijvoorbeeld weet dat je de volgende week iets op je werk moet presenteren, kan de zorg om het goed te willen doen je motiveren om meteen aan de slag te gaan en het niet tot het laatste moment uit te stellen. Of als je je zorgen maakt om je gezondheid, zal je dat bijvoorbeeld motiveren om naar de dokter te gaan. Je zorgen maken kan je ook helpen alert te zijn, een gevaar aan te zien komen en bepaalde situaties uit de weg te gaan. Een bepaalde mate van je zorgen maken is niet verkeerd.

Wat niet goed is, is je te veel zorgen maken. Sommigen denken dat als ze zich maar genoeg zorgen maken, ze bepaalde situaties onder controle kunnen houden of kunnen voorkomen. Maar in plaats van dat zulke zorgen de oplossing zijn, veroorzaken ze juist veel stress. Als je stil blijft zijn bij situaties of problemen die zich eventueel voor zouden kunnen – maar zich vaak helemaal nooit voordoen – veroorzaken fysieke, mentale en emotionele problemen. Zo kun je door je te veel zorgen te maken, concentratieproblemen krijgen, slecht slapen en je constant onrustig en gespannen voelen.

Lees ook: Meer genieten

Welk effect hebben zorgen op je gezondheid?

Uit onderzoek van Columbia University blijkt dat er veel ziektes zijn die direct gerelateerd kunnen worden aan overmatige bezorgdheid. Denk bijvoorbeeld onder andere aan reumatoïde artritis, maagzweer, prikkelbaredarmsyndroom, hartziektes, migraine, diabetes en astma.

Het kan echter ook zijn dat je je te veel zorgen maakt vanwege een ziekte. Als je een gegeneraliseerde angststoornis hebt, ben je eigenlijk altijd bang en maak je je continu overmatig zorgen over dingen uit het dagelijks leven waar je geen controle over hebt, zoals je werk, je opleiding of je gezondheid. De huisarts kan vaststellen of je aan deze ziekte lijdt en je helpen te beslissen welke behandeling het beste voor jou is.

Maar in de meeste gevallen maken we ons niet te veel zorgen vanwege een ziekte, maar vanwege situaties die zich dagelijks voordoen. Als dat ook voor jou geldt: is er dan iets wat je kunt doen om je minder zorgen te maken?

Leren relativeren

Het is niet goed voor jezelf als je altijd maar zorgen maakt. Je hebt altijd een opgefokt gevoel, je kunt je niet goed ontspannen en kunt er soms zelfs niet van slapen. En dat allemaal om niets, want je bereikt er niets mee! Het is dus zonde van je energie om je druk te maken om niets. En dat niet alleen: je kunt ook last krijgen van lichamelijke klachten als je je langdurig druk blijft maken.

Doordat je gestrest bent, span je ongemerkt de spieren rond je voorhoofd, hals, nek, schouders en rug. Als je spieren steeds ongemerkt gespannen zijn en je niet ontspant, gaan je spieren verzuren en pijnlijk aanvoelen. Hierdoor kun je last krijgen van hoofd-, nek- en rugpijn of pijnlijke armen of benen hebben. Andere klachten ten gevolge van stress zijn: maag- en darmklachten, hartkloppingen, vermoeidheid en duizeligheid.

Ook kost het veel tijd om je zorgen te maken. Wanneer je eenmaal begint te piekeren over van alles, kun je daar een tijdje in blijven hangen. Zo verlies je kostbare tijd die je had kunnen besteden aan iets wat je blij maakt. Door je zorgen te maken, versterk je negatieve emoties. Hoe langer je blijft piekeren over iets wat je dwarszit, hoe groter en overweldigender je het maakt.

Deze negatieve gedachten en gevoelens, hebben een grote invloed op jouw gemoedstoestand. Maar wanneer je minder tijd en aandacht aan je zorgen besteedt, krijgen deze je minder in hun greep.

Hoe kun je je minder zorgen maken?

Ten slotte is het niet prettig voor je omgeving als je loopt te stressen om niks en je hen continu overspoelt met al je zorgen. Bovendien los je er niets mee op. Je verandert de situatie niet door erover te blijven piekeren en er zijn veel dingen waar je geen controle over hebt. Het is dus nutteloos om te stressen om niks. Maar hoe kun je daarmee stoppen?

• Vraag je af of het redelijk is je hier zorgen over te maken. Het heeft alleen zin om ergens over te piekeren als dit je helpt tot een oplossing te komen. Als er geen oplossing is, maak je het probleem alleen maar groter.
• Maak je geen zorgen over de volgende dag. Het heeft geen zin om je zorgen te maken over problemen die zich misschien morgen of misschien nooit zullen voordoen.
• Accepteer dat je sommige dingen niet kunt veranderen. Misschien kun je niet je omstandigheden veranderen, maar wel je kijk erop.
• Praat met iemand. Vaak lijken je zorgen al veel minder groot als je ze aan een goede vriend hebt verteld. Neem dus iemand in vertrouwen en vertel waar je je druk om maakt.

Rationeler denken

De eerste stap in de goede richting heb je al gezet. Je bent je ervan bewust dat je stress hebt om niks. Bedenk nu dat als je je zorgen maakt, je waarschijnlijk uitgaat van het ergste scenario. Is de kans groot dat dit scenario ook daadwerkelijk uitkomt?

Waarschijnlijk is de kans maar heel klein. Wees daarom positiever en besef dat je geen controle over alles kunt hebben. Zet iets positiefs tegenover al die negatieve gedachten. Bedenk wat er allemaal goed gaat in je leven en waar je blij van wordt.

Kijken vanuit een ander perspectief

Probeer ook dingen vanuit een ander perspectief te bekijken. Stel dat een vriend of vriendin bij je komt met de zorgen waar jij op dit moment over piekert. Vind je het dan redelijk waar hij of zij zich zorgen over maakt? Of vind je dat hij zich zorgen maakt om niets? Door jouw situatie vanuit een ander perspectief te bekijken, kun je makkelijker aanwijzen welke gedachten overdreven en irrationeel zijn. Op deze manier leer je relativeren en kun je van die olifant weer een mug maken.

Het verleden laten rusten

Laat ten slotte het verleden achter je. Je kunt het verleden niet veranderen door erover te blijven piekeren. Om dingen gemakkelijker achter je te laten, is het belangrijk dat je voor voldoende rust en beweging zorgt. Je zult zien dat je je beter voelt na een wandelingetje of een fietstochtje. Als je niet goed in slaap kunt komen, kan het helpen al je zorgen op te schrijven voordat je naar bed gaat.

Wanneer je je gedachte opschrijft, schrijf je ze als het ware uit je hoofd. Ook kan het helpen een goede vriend of vriendin in vertrouwen te nemen en erover te praten, zodat je er niet over blijft piekeren. Probeer bovenstaande tips elke keer toe te passen als je merkt dat je weer gaat stressen om niks. Je zult zien dat je uiteindelijk jezelf afvraagt: Waar maak ik me eigenlijk druk om?