Het perfecte leven, bestaat dat wel?

Het perfecte leven. We streven het na, werken iedere dag hard om het leven dat we leiden te verbeteren en vooral: onszelf te verbeteren. Maar hoe hard we ook ons best doen, slechts weinig mensen zeggen naar waarheid ‘ja, ik ben helemaal tevreden met het leven en alles daar omheen’. En denk je alles eindelijk helemaal voor elkaar te hebben, dan gooit het leven roet in het eten. Want: ‘life happens’. Dan rijst de vraag: het perfecte leven, bestaat dat eigenlijk wel?

De illusie van het perfecte leven

Het perfecte leven is een ideaalbeeld dat de mens zelf bedacht heeft om een doel te hebben. Een doel waar we dag en nacht aan werken, maar dat we nooit bereiken. Het kan namelijk altijd een beetje beter, een beetje mooier, een beetje rijker.

Het perfecte leven is een illusie. Want net als je denkt dat je er bent, dan zie of hoor je iets waardoor er een stemmetje in je hoofd roept: ‘Dat wil ik ook!’ Je hebt bijvoorbeeld zojuist de grootste vis van je leven gevangen en kan dat met een gevoel van tevredenheid van je wensenlijstje strepen. Eindelijk: je doel bereikt. Dan hoor je van een meertje waar iemand een nog grotere vis heeft gevangen. Je denkt: ‘Die grote vis wil ik ook.’ En je leven is niet meer volmaakt tot je die vis hebt gevangen.

Waarom zoeken we naar het perfecte leven

Streven naar perfectie is aangeleerd gedrag. Dat gedrag hebben we aangeleerd door een verslaving aan goedkeuring. We ontvangen graag complimentjes, horen graag dat we het goed doen. Die goedkeuring moet komen van de ander. Als je zelf iets goed doet dan geef jij jezelf geen schouderklopje. Niet omdat het niet geweldig is wat je hebt bereikt, maar omdat je een ander nodig hebt om dat te zeggen. Pas als iemand tegen je zegt dat het goed is ervaar je het als goedkeuring.

Door het gebrek aan goedkeuring krijg je het gevoel dat wat je deed eigenlijk helemaal niet goed was. Dus doe je een volgende keer nog beter je best, werk je nog harder en langer om iets echt helemaal perfect te doen. Maar zo lang de goedkeuring uit blijft, is het voor je gevoel nooit perfect genoeg. Dus doe je nog harder je best. Daardoor raak je in een vicieuze cirkel die je zelf niet doorbreekt als je niet beseft dat wat jij doet wel degelijk goed genoeg is.

De invloed van sociale media op onze zoektocht naar perfectie

Social media laat over het algemeen maar een kant van een verhaal zien: de perfecte kant. Iedereen ziet er mooi uit, zit goed in de kleren, heeft een grote auto, heeft een blije baby, een huis vol vrienden en het perfecte leven. Foto’s en filmpjes zijn vaak mooier dan de realiteit. Gebruikte filters poetsen het beeld op en er worden alleen de beelden getoond die gelukt zijn. Alle mislukte opnames worden niet gepost.

Deze idealisering heeft een grote invloed op je zelfbeeld, je zelfvertrouwen en je gevoel van tevredenheid. Je kijkt eens in de spiegel. Ben jij ook zo mooi, is je huid ook zo glad? Heb jij die grote auto, dat huis vol vrienden, is jouw baby altijd blij en huilt het nooit? Je begint aan jezelf en jouw leven te twijfelen. Bij een ander is het immers mooier en beter? Het verlangen naar perfectie wakkert aan en je zoektocht naar een betere jij in een betere wereld gaat verder.

Hoe de zoektocht naar perfectie kan leiden tot stress en angst

Door het gevoel dat het nooit goed genoeg is, kun je gefrustreerd raken. Een beetje frustratie is niet erg, het leidt vaak tot de motivatie beter je best te doen. Maar als je regelmatig gefrustreerd bent en je gevoel wordt nooit bevredigd met mooie resultaten omdat het naar jouw idee nooit goed genoeg is, dan kan dit omslaan naar stress. Stress omdat jij je zorgen maakt over wat anderen van jou denken of omdat je steeds meer en harder gaat werken om dat ideaalbeeld van het perfecte leven na te streven en je geen moment rust meer neemt.

Bij andere mensen kan frustratie omslaan in angst. De angst om nooit goed genoeg te zijn, om anderen – maar vooral jezelf – teleur te stellen of om afgewezen te worden. Deze mensen trekken zich vaak terug omdat ze bang zijn dan anderen over hen oordelen, waardoor ze in een vicieuze cirkel van angst, stress en frustratie terecht komen.

Van chronische stress naar uitputting en burn-out

Pak je de stressklachten niet aan, dan kunnen ze leiden tot een burn-out. Hierdoor krijg je last van zowel lichamelijke als geestelijke uitputting en voel jij je figuurlijk opgebrand. Je fysieke en mentale energiereserves zijn helemaal op. Een burn-out zit dus niet alleen ’tussen de oren’, het heeft ook (grote) invloed op je lichaam. Door het gebrek aan energie ben je vaak niet in staat actie te ondernemen om de burn-out aan te pakken, en raak je in een neerwaartse spiraal.

Het verschil tussen gezonde en ongezonde verlangens naar perfectie

Er zijn twee vormen van perfectionisme: gezond en ongezond perfectionisme. We spreken van ongezond perfectionisme als je vooral perfectie nastreeft omdat je bang bent dat andere mensen je afwijzen. Het idee daar achter is dat perfecte mensen de pijn van afwijzing niet hoeven te voelen, want niemand wijst een perfect mens af. Daar schuilt een groot gevaar in, want de perfecte mens, net als het perfecte leven, bestaat gewoon niet. Bovendien: ben je in jouw ogen perfect, dan kan een ander daar anders over denken.

Kenmerken van ongezond perfectionisme zijn faalangst, een grote drang tot controle over alles in het leven en je gekwetst voelen als anderen je tips en (opbouwende) kritiek geven. Ongezond perfectionisme levert vooral veel stress op.

Van gezond perfectionisme spreken we als je doelen nastreeft om jezelf te perfectioneren, maar ook weet dat je als mens fouten maakt en vooral: dat dit niet erg is en bij het leven hoort. Een gezonde perfectionist is liever voor zichzelf, laat zich niet gek maken door de buitenwereld en beseft dat hij niet in alles het beste kan zijn.

Het belang van zelfcompassie en acceptatie in de zoektocht naar het perfecte leven

In het verlengde van het verschil tussen gezond en ongezond perfectionisme ligt de kracht van zelfcompassie en acceptatie. Het streven naar het perfecte leven is helemaal niet verkeerd. Immers, door te streven naar perfectie zoek je naar manieren om jezelf te verbeteren en verder te ontwikkelen. Zolang het je maar geen overmaat aan stress oplevert.

Dat bereik je door lief te zijn voor jezelf en niet te hard te oordelen, en door te accepteren dat fouten maken bij het leven en het mens-zijn hoort. Ook de acceptatie dat je niet overal de beste, mooiste of slimste kunt zijn is een belangrijke factor in het positief benaderen van perfectie. Goed genoeg is ook echt goed genoeg.

Hoe kunnen dankbaarheid en waardering helpen bij het vinden van voldoening in het leven

‘Dankbaarheid’ wordt in het woordenboek van Van Dale uitgelegd als ‘dank voelend’ en ‘voldoening gevend’ [1]. ‘Waardering’ wordt omschreven als ‘het op prijs stellen’. Dankbaarheid en waardering liggen dus heel dicht bij voldoening. Voldoening is het sleutelwoord bij het streven naar gezonde perfectie.

Dankbaarheid en waardering helpen je om vaker gevoelens van tevredenheid te ervaren, ondanks het idee dat niet alles op dat moment gaat zoals je vindt dat het zou moeten gaan. Het legt namelijk niet de nadruk op wat je wilt bereiken, maar laat je genieten van wat er nu is. Vanuit die dankbare houding ervaar je geluk met dat wat je nu al (bereikt) hebt.

Het loslaten van de zoektocht naar perfectie en het accepteren van imperfectie

Laat het los, die zoektocht naar het ultieme, perfecte leven. Het bestaat niet en het streven naar iets dat je nooit bereikt geeft stress en maakt je ongelukkig. Accepteer dat het leven je soms gewoon overkomt en dat het al je plannen in de war kan gooien. Als je ook de imperfecties van het leven omarmd, deze met liefde bekijkt en accepteert, leef je veel meer met jezelf in het hier en nu en ervaar je minder stress, frustratie en angst.

Drie tips voor een gelukkiger en evenwichtig bestaan

Laat het idee van perfectie los

Het perfecte leven bestaat niet, en het streven naar iets dat niet bestaat, maakt je niet gelukkig. Bovendien: wat is perfect? Is dat wat anderen vinden of wat social media ‘voorschrijft’? Wat de een perfect vindt kan voor een ander imperfect zijn. Trek je dus niet te veel aan van wat anderen vinden, leer imperfectie omarmen, kijk naar wat je zelf graag wilt en geef jezelf een schouderklopje als je iets goed doet. Waardering zit in jezelf. Het hoeft niet van een ander te komen.

Wees dankbaar

Besef hoe goed je het hebt. Vind je dat moeilijk? Schrijf dan iedere dag drie dingen op waarvoor je dankbaar bent. Dat kunnen heel kleine en heel grote dingen zijn. De liefde van een huisdier, de hommel die op een bloem in de vensterbank zit, de warme pantoffels op een koude dag. Door bij deze dingen stil te staan besef je dat je het goed hebt, waarmee het gevoel van tevredenheid en geluk vaak vanzelf komen.

Sta stil bij de kleine dingen in het leven

Door meer mindful door je dag te gaan en ook stil te staan bij de kleine momenten zie je hoe bijzonder de dingen zijn die je anders als normaal zag. Je ervaart de warmte van de zon op je gezicht, ruikt de aardse geuren tijdens een regenbui, bewondert de bij die nectar zoekt in een bloemkelk. Als je met kalmte en aandacht leeft, wordt je leven intenser en rijker. De ervaringen van het hier-en-nu doen er toe en het streven naar dat ene ultieme doel in de toekomst wordt steeds minder belangrijk.

Conclusie: het perfecte leven, bestaat dat wel?

Het perfecte leven is een illusie. Wie dit nastreeft, voelt nooit echt tevredenheid, geniet niet optimaal van wat hij of zij al bereikt heeft en kan uiteindelijk in een neerwaartse spiraal raken die stress geeft en uiteindelijk zelfs kan leiden tot een burn-out.

Tevredenheid bereikt je niet met perfectie. Je bereikt het door met meer aandacht te leven, stil te staan bij de kleine momenten en behaalde resultaten. Door hier dankbaar voor te zijn sta je veel gelukkiger en meer ontspannen in het leven.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Vandale.nl – Dankbaar – gevonden op 21/04/2023
   Link naar pagina op vandale.nl