De invloed van stress op sportprestaties is een bijzonder interessant onderwerp om verder te belichten. Veel actieve (duur en kracht) sporters merken dat bij stress de prestaties achteruitgaan. Voordat we ingaan op een groot aantal fysiologische oorzaken van een verminderd vermogen om te sporten, dienen er een aantal andere oorzaken belicht te worden:
De omgeving
Wie sport zegt, zegt presteren. We willen met z’n allen graag vooruitkomen. Dat wil zeggen dat we, eenmaal begonnen met hardlopen, ook graag willen trainen voor een marathon. Koud nadat Evy onze oren heeft gevuld, zien we onszelf al over de Erasmusbrug galloperen tijdens de Marathon van Rotterdam.
Sport is dus presteren. Veel sporters vinden het daarom bijzonder onprettig om voorbijgelopen te worden, of ‘uit het wiel gereden te worden’. Al snel ontstaan een groot aantal sterke praatjes over gemiddelde snelheden, getild gewicht en verloren kilo’s.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Prestatiedruk bij het sporten
Eenmaal een stevige sportprestatie neergezet is een mindere sportprestatie vaak niet voldoende. Zowel de innerlijke criticus als de externe druk (verwachtingen uit de omgeving) maken dat de prestatielat steeds hoger komt te liggen. Gevolg? Totale ontmoediging, blessures en zelfs overtraindheid (burn-out door sport)
Topsporters die blessures krijgen, blijken 3-6 weken vooraf deze blessure al last te hebben van psychosociale stress (H. van der Does)
Stress voordat een wedstrijd begint
Primair is stress niks meer of minder dan dat het lijf zich klaar maakt voor actie. Niet vreemd dat het adrenaline en cortisolniveau vooraf een wedstrijd hoog oploopt. Een gezond stressniveau zal zodoende een gunstig effect hebben op de sportprestaties, echter een te hoog stressniveau zal de prestaties verslechteren en wel hierom:
De invloed van stress op sportprestaties
1 Maag en darmstelsel
Stress verhoogt de snelheid van verbranding. Dit merk je aan een hongerig gevoel, veel moeten plassen of vaker dan normaal ontlasting. Stress zorgt voor een snelle passage van voedsel door de darmen. Voedingsstoffen worden minder goed opgenomen, of te snel er weer uitgewerkt. Juist met sporten is het goed gebruiken van voeding ontzettend belangrijk.
Duursporters ervaren dan een hongerklop: een totale uitputting van voorraden in het lichaam. Je wordt licht in je hoofd en bent niet meer in staat om te presteren. Nu is hongerklop het uiterste gevolg van te weinig voorraden. Echter is een ontregeld darmstelsel door stress een belangrijke oorzaak van verminderde sportprestaties
2 Hart en bloedvaten
Stress zorgt voor een verhoogde hartslag en een hogere arteriële druk op de bloedvaten. Het gevolg is dat er een verhoogde hartslag is tijdens het sporten. Wie regelmatig een SMA (Sport Medisch Adviesbureau) binnenloopt om gericht te trainen op hartslagfrequenties, zullen merken dat de hartslag en het te leveren vermogen niet meer overeenkomt in een stressperiode.
3 Cortisol
Cortisol, het stresshormoon dat je aanmaakt wanneer je lange tijd onder druk staat, zorgt bij langdurige stress voor vetopslag rondom de organen en op de buik (mannen krijgen dan een bierbuik) Dit vet benadeelt een sportprestatie. Ook zorgt cortisol ervoor dat een gezonde opname van koolhydraten en eiwitten wordt verstoord. Juist koolhydraten en eiwitten (tezamen met gezonde vetten) zijn de energiebronnen van het lichaam om een lichamelijke prestatie uit te voeren.
Ook zorgt cortisol voor een verslechterde slaap. Het houdt je ook tijdens je slaap in een waakzame toestand waardoor je slecht inslaapt, ’s nachts wakker schrikt, of juist vroeg wakker bent. Slaap is een zeer belangrijke bron om zowel lichamelijk als mentaal te herstellen.
4 Herstel (opbouw)
Stress zorgt voor een verslechtert herstelvermogen. Zowel een hogere hartslag en stofwisseling zijn hier debet aan, alsmede heeft langdurige stress invloed op hormonen als testosteron en verhoogt stress juist spierafbraak. Een verlaagde hoeveelheid testosteron zorgt voor een langzamere spieropbouw. (Matss Stults-Kolehmainen)
Sporten zonder enige druk
Wanneer je een topprestatie wilt leveren is een gezonde druk belangrijk. De grafiek van Yerkes- Dodson geeft dit weer: (met dank aan Wikipedia)
Dit model meet de relatie tussen stress en prestatie, en gaat ervan uit dat wanneer stress toeneemt, prestaties evenredig stijgen tot een punt waarop een optimum van arousal wordt bereikt. Dit is het punt dat iemand zijn of haar beste prestatie levert.
Voorbij dit punt zal de prestatie juist afnemen (Gould & Tuffey) Een topsportprestatie lever je dus in de optimale balans tussen stress en ontspanning.
Optimaal presteren in sport
We herkennen dit vanuit het ‘flow’ model: de optimale balans tussen uitdaging en capaciteiten. De beste tenniswedstrijd speel je tegen een sterke tegenstander en heb je zelf de vaargdigheden om een zeer goede wedstrijd te spelen. (uitdaging x capaciteiten)
Sporten voor de gezondheid
Maar wat nou als je geen topsportlijf hebt, de kans groot is dat de marathon niet voor jou is weggelegd en de Tour de France enkel virtueel gereden kan worden gedurende de periode van een jaar?
De uitdaging wordt hoog, terwijl de vaardigheden er niet zijn (is dat erg trouwens?). De sportprestatie dreigt zo een stressfactor te worden, terwijl sporten juist bedoeld is om je lichamelijke gesteldheid te verbeteren, toch? Ga dus bij het sporten niet als een raket tekeer, het kan zo maar zijn dat je juist je stressniveau verhoogt bij te hard sporten.
Hoe kunnen wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland en zeer ervaren in het oplossen van stress en burn-out klachten.
De invloed van stress op sportprestaties verlagen
De invloed van stress op sportprestaties verlagen, of met ander woorden: je sportprestaties gezond maken en zelfs verhogen, doe je dus door het in acht nemen van twee punten:
- Stel redelijke eisen aan je eigen sportprestaties om de stress (arousel) vooraf en tijdens de sportprestatie niet zo hoog op te laten lopen dat je over je piek bent
- Verlaag stress in je leven.
Stress verlagen doe je door het in acht nemen van zowel gezonde voeding, een gezonde rust (ontspanning), goede slaap en rustig bewegen (in dit geval hersteltraining)
Bekijk ook: zorgt sport voor stress?
Lees meer over deze onderwerpen:
- Hoe werkt herstel? (inzicht in fysiologisch en mentaal herstel)
- BERG-Methode (over bewegen, eten, rust en gedrag)
- Oorzaken burnout. (dieper liggende oorzaken waarom iemand te hard wil presteren)
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is simpelweg ontzettend lastig. De coaches van Meulenberg Training & Coaching begrijpen precies wat je doormaakt en weten hoe zwaar het kan zijn. Ze hebben dit vaak zelf meegemaakt! Met hun jarenlange ervaring en expertise staan ze klaar om jou stap voor stap te helpen aan een volledig herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching en verzuimtraining heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Burn-out coaching
Stress coaching
Online coaching
Verzuimtrainingen
DAT IS ALLEMAAL ZEER JUIST EN ZEER DUIDELIJK, MAAR ALS JE BIJ HET SPORTEN 1/2DE VAN JE MOGELIJKHEDEN VERLIEST DOOR STRESS, WAT DOE JE ER DAN AAN ? DAT IS DE KWESTIE!
Dag Paul,
In dat geval kun je het beste contact opnemen zodat we de geschikte hulp kunnen bieden
Hallo Ruud,
Wij doen ons profielwerkstuk over dit onderwerp, maar we moeten aangeven of de bronnen die we gebruiken betrouwbaar zijn. En nu vragen wij ons af welke onderzoeken of boeken u deze informatie gehaald heeft.
Dag Marloes en Wies,
Wil je een mailtje sturen? dan delen we de bronnenlijst
Hallo Ruud,
Zou je mij ook eventueel de bronnenlijst willen sturen? Ik schrijf namelijk een werkstuk over stress en sportprestaties
Beste Ruud,
Leuk artikel.
Zelf ben ik aan nu ruim twee jaar aan het hardlopen tegen stress en hierbij probeer ik de trainingen zoveel mogelijk af te wisselen (tempo en duur). Vaak ga je over de grens en dus ben ik begonnen met een goed sporthorloge (Garmin) te gaan trainen. Naast de intensiteit kan ik nu ook mijn herstelduur zien. Dit wordt berekent door op voldoende slaap en hoeveelheid stress als ook rust. Zelf merk ik dat dit echt werkt en dus minder snel overtraind kunt raken.
Groet,
Paul
Hey Ruud,
Zou ik ook eventueel de bronnenlijst mogen hebben. ik doe hier namelijk ook een onderzoek over.
Alvast bedankt.
Hoi Ruud,
Ik zou ook graag je bronnenlijst willen hebben, voor een verslaglegging.
Alvast bedankt!