Doelen stellen: waarom zou je daarmee stoppen? Het is toch juist goed om iets voor elkaar te krijgen? Niet als een luilak op de bank te zitten en iets van je leven te maken?

We moeten onze doelen SMART (gestoeld op een ‘onderzoek’ uit 1953 dat helemaal niet bestaat) maken, KISS houden, je moet een ondernemersplan schrijven om met een bedrijf te beginnen etc.

Maar om gelijk met een kritische vraag te komen: Had je een jaar geleden echt een idee waar je vandaag de dag zou staan?

Zeer doelgerichte mensen lopen meer kans op een burn-out

Tevens hebben veel mensen die een burn-out hebben, de wens zo snel mogelijk hieruit te geraken.

Download hier alle symptomen die horen bij een burn-out

Waarom geen doelen stellen?

We kennen de wens tot controle: de wens om te weten waar we op lange (5 jaar), middellange (3 jaar) en korte termijn (1 jaar) willen staan. We willen zekerheid, wensen te weten waar we naar toe gaan en we willen graag de waardering van ambitieuze doelstellingen, ons vertoon van ondernemerschap en durf.

Ik vroeg aan een klant die duizenden euro’s had uitgegeven voor een meerjarenplan. Dit plan was circa een jaar geleden opgemaakt en er was veel tijd (en geld) in gaan zitten. Na 4 maanden had het plan al een dermate afwijking gekregen met de werkelijkheid, dat de conclusie was dat na een 6 maanden het plan in de prullenbak kon. Behoorlijk zonde van de tijd en energie die er in was gegaan!

De tijd om ons heen verandert zo verschrikkelijk snel, dat de plannen die je nu maakt binnen mum van tijd weer ingehaald zijn door de tijd. Dat ligt er niet aan dat je slecht kunt plannen, dat je geen vooruitziende blik hebt of dat je een onrealistisch beeld van de werkelijkheid hebt. Het ligt er simpelweg aan dat er zo ontzettend veel onverwachte dingen gebeuren in de omgeving om ons heen, dat je niet alles in de hand kunt hebben. Het terugformuleren van een bepaalde doelstelling is daarom vaak zinloos en kost enkel energie

Lees ook over de wens alles onder controle te willen hebben

Is het ‘nu’ zo slecht?

De keerzijde van het stellen van doelen is dat je er mee aangeeft dat je huidige situatie niet voldoende is. Waarom zou je anders nieuwe doelen willen stellen? Zeker voor persoonlijke doelen (zelfontwikkeling) geldt dat het continu willen doorontwikkelen een enorm stuk ontevredenheid met de huidige situatie met zich meebrengt.

Veel mensen reageren op niet behaalde doelstellingen met:

  • Harder te gaan werken. Er alles aan doen om de volgende keer toch een doelstelling te halen.
  • Zelfkritiek / slecht zelfbeeld. Het gevoel hebben dat je waardeloos bent omdat je iets niet gehaald hebt.
  • Faalangst. Ondanks al je harde werk iets niet bereiken, kan ervoor zorgen dat je bang wordt / bent om de volgende keer weer iets te ondernemen
  • Zelfbeklag. Alle externe factoren worden aangehaald waarom iets niet is gelukt. Het heeft niet meegezeten, mensen werkten niet mee, de economie zat tegen, etc.

Lees ook over: Eigenwaarde en zelfrespect

Vastgeroeste overtuigingen

Vaak wordt er gedacht aan grote, succesvolle zakenmensen die met keihard werken hun doelen hebben bereikt. Mensen die uren en uren hebben geknokt om iets voor elkaar te krijgen, die alles hebben gelaten om hun doel maar te bereiken.

Deze top-down methode is het effect van later terugkijken naar succes. Het zorgt voor vastgeroeste overtuigingen als:

  • Hard werken is de methode om je doelen te bereiken.
  • Doelen bereiken betekent veel uren maken en knokken.
  • Iets niet bereiken is een gebrek aan motivatie.
  • Je zelfvertrouwen groeit wanneer je je doelen haalt.
  • Zonder doel weet je niet waar je heen moet.

Het gevolg van deze overtuigingen? Salesmensen die als een idioot gefocust zijn op hun targets, haastig uitgevoerde reorganisaties, managers die hun mensen tot het uiterste drijven om doelen te bereiken en mensen die zich niks meer waard voelen omdat ze niet mee kunnen in deze ratrace.

Lees ook: veranderen

Een dieperliggend probleem

Een veel dieper probleem ontvouwd zich als we kijken naar de behoefte van mensen. We wensen ons allemaal gehoord, gezien, gewenst en gewaardeerd te voelen. Mensen raken compleet onthecht van zichzelf doordat ze hun zijn, hun wezen, hechten aan de prestaties die ze leveren. Met andere woorden: Wanneer je je doel niet haalt, ben je een waardeloos mens!

De meest eenvoudige weg naar burn-out

Het onthecht raken van jezelf, houdt in dat een ander/ iets anders de regie krijgt over je leven. De meest belangrijke oorzaak van burn-out is een gebrek aan regie (TNO: 42 %), daarna gevolgd door een hoge werkdruk (TNO: 36%). Echter, wanneer je een hoge mate van regie (autonomie) hebt, wat zou er dan gebeuren met je werkdruk? Dit nog los van alle werkstress die het met zich meebrengt.

Burn-out is dus een regieprobleem, gevoed door het onbeperkt doelen stellen, jezelf vertellen dat het huidige niet goed genoeg is, dat je verder moet en uiteindelijk je laat voeren en de regie kwijt raakt.

Lees ook: de oorzaak van een burn-out

Kent het stellen van doelen enkel nadelen?

Wellicht heb je, na het lezen van bovenstaande, de neiging om neer te ploffen en de rest van je leven niet meer van de bank af te komen. Is dat dan de bedoeling? Of zijn er andere manieren om vooruitgang te boeken?

Ik pleit voor een bottom-up aanpak waarbij de route zich ontplooit naarmate je loopt.

Een mooi voorbeeld hiervan is Mark Zuckerberg:

Mark Zuckerberg begon een datingpage voor studenten op Harvard. Het gevolg was dat er in 2 uur tijd, 22.000 bezoekers op terechtkwamen. De website van Harvard ging plat en Mark werd verzocht dit nooit weer te doen. 

Mark ontdekte zijn talent voor programmeren, algoritemes en profielpagina’s. Al snel verandert hij zijn koers en ontstaat TheFacebook wat later verandert in Facebook. Mark maakte Harvard uiteindelijk niet af, maar had wel een miljarden bedrijf in handen. 

Ben je een zeer doelgericht mens?

Ken je de negatieve kant daarvan ook: stress, stress, stress?

Wil je een leven waarin je geniet?

Kijk dan hier: 1 op 1 coaching

Negatieve gevolgen van doelgerichtheid

Als we de doelstellingen van Mark Zuckerberg vooraf SMART hadden gemaakt of op een andere wijze hadden willen meten en vastleggen, wat was er dan gebeurd?

  • Een datingpage voor enkel studenten van Harvard
  • Mark had Harvard afgemaakt
  • Mark had ergens een leuke baan gevonden

Wat was er in ieder geval niet gebeurd?

  • Mark had nooit het succes gehad
  • Facebook had geheel niet bestaan
  • Niemand had van Mark Zuckerberg gehoord

Lees ook: de gevolgen van stress

Van doelgericht naar procesgericht

Uit het voorbeeld van Mark Zuckerberg blijkt dat hij zich laat vormen door het proces. Het pad ontvouwt zich al lopende. Dit betekent simpelweg een vorm waarin je op pad gaat, waarbij je een globale richting hebt bepaald, maar waarbij je nog niet weet waar je exact uit gaat komen.

Dit houdt overigens wel in dat je dagelijks hard werkt, op je plaat gaat en weer opkrabbelt, doorzettingsvermogen en veerkracht moet hebben.

Is die globale richting dan geen doel waar je heen loopt? Is dit geen verkapte vorm van doelgerichtheid in een ander jasje?

nadelen doelen stellen

Ontwikkeling begint bij weten wie je bent

Waar ik het hier over heb is het denken vanuit een startpunt. Het huidige nu, met daarbij de persoon die je bent. Voordat je een richting kunt bepalen, moet je weten waar je startpunt is. Anders kan er geen koers uitgezet worden

Het startpunt van ontwikkeling ligt dus bij jezelf. Weten wie je bent, het bepalen van je eigen identiteit en het ijken van eigen talenten, vaardigheden en onmogelijkheden.

Wanneer je je startpunt hebt bepaald, weet je vanzelf welke richting je op moet gaan. Natuurlijk zul je onderweg obstakels tegenkomen die soms onoverkomelijk lijken. Maar door dicht bij de persoon te blijven die je bent (dus de persoon zoals je je voelt op vakantie), ontvouwt het pad zich dat goed is voor het unieke persoon dat je bent.

Lees ook: Gevoelig voor de mening van een ander?

De voordelen van procesgericht ontwikkelen

Doordat je weet wie je bent, wat jouw richting is en de unieke manier waarop je dat pad wilt bewandelen, ga je een aantal voordelen tegenkomen:

Natuurlijk moet je hiervoor werken, je bed op tijd uitkomen, op z’n tijd lange dagen maken, vervelende klusjes opknappen, discipline hebben. Maar als bovenstaand je resultaat is, denk dan eens aan het contrast met het continue achterna hollen van doelstellingen die je, met een beetje pech, nooit weet te halen omdat de tijd zo snel veranderd is.

Lees ook over: niet kunnen genieten

voordelen doelen stellen

Keuzes maken

Je hebt bepaald wie je echt bent, wat je kunt en wat je wilt. Het kan goed zijn dat je er achter komt dat je volledig op de verkeerde plek zit, dat je dingen anders wilt doen maar er niet in slaagt dit te doen, of dat je huidige situatie toch wel erg gerieflijk is (lijkt?) Het vergt keuzes. Keuzes die in de regel niet eenvoudig zijn om te maken.

Deze keuzes zorgen voor het krijgen en houden van de regie, voor een authentieke manier van doen. Dus ook voor het voorkomen van burn-out en het verminderen van stress!

Procesgericht denken is een uitgebreid onderwerp in onze aanpak en preventie van stress en burn-out

Hulp bij stress en een burn-out

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *