Minder werken: waarom doen we dat niet?

Minder werken: Velen willen graag minder werken. De reden is dat ze graag meer willen genieten en tijd willen maken voor echt belangrijke dingen in het leven. Toch, als je de cijfers mag geloven, doen we het in Nederland helemaal niet zo slecht, toch?

Het vergelijken van cijfers omtrent de arbeidsduur is niet eenvoudig. Zo zouden Spanjaarden, Grieken en Kroaten het minst aantal uren werken van geheel Europa. De werkloosheid is er echter heel hoog waardoor die cijfers gerelativeerd moeten worden. Hetzelfde zien we ook in Nederland: volgens het CBS zou de gemiddelde Nederlander ongeveer 20 uur per week werken. Vooral de groeiende vergrijzing zou een van de voornaamste oorzaken zijn voor dat laag cijfer.

Anderzijds zou de nieuwe generatie Y wel degelijk een vragende partij zijn voor kortere wekelijkse werktijden. Hoe dan ook blijft een voltijdse tewerkstelling de norm voor zowel de werkgever als de man op de straat. Hoe dat komt? Oorzaken zijn er veelvuldig. Vaak willen we wel minder werken maar is de externe druk groter dan de wil. Die druk verminderen kan rijke perspectieven voor je openen.

Maatschappelijke druk

Het maatschappelijk systeem kent het voltijds werken als basis voor onze samenleving. Werkgevers zijn voornamelijk op zoek naar voltijdse werkkrachten en ook de overheid doet zijn duit in het zakje: bij prognoses over het sociaal systeem en pensioenleeftijden wordt steeds vertrokken vanaf het idee dat de voltijdse tewerkstelling de regel is en andere arbeidsduren de uitzondering.

In een samenleving met zo’n maatschappelijke druk is minder werken iets geworden voor ‘zwakkelingen’, ‘boomknuffelaars’ en ‘opgevers’. Niet bepaald categorieën waar we ons graag mee identificeren.

Het systeem van sociale gelijkheid

Het systeem van sociale gelijkheid en het groot aanbod aan sociale wetgeving moet de werknemer beschermen. In combinatie met de standaardisering en machinering werden processen eenvoudiger dan ooit tevoren. Toch stijgt het aantal burnouts en depressies en dit in tijden waarin het aantal arbeidsuren afneemt en de lonen stijgen. Volgens economiefilosoof Rogier de Langhe ligt de oorzaak (contradictorisch) bij de groei van de rechten van de werknemers.

Die toename heeft een vicieuze cirkel doen ontstaan: naarmate werknemers meer rechten verkregen werd het moeilijker om toe te treden tot de arbeidsmarkt en dus nog moeilijker om er opnieuw uit te stappen. Heb je eenmaal een job? Dan kan je die toch niet zomaar opgeven, anders verlies je heel wat sociale voordelen? Dat fenomeen heeft een rat race doen ontstaan waarbij we alsmaar blijven werken en werken. Volgens hem blijven we rennen in een looprad dat aangedreven wordt door een angstmotor die de angst om verstoten te worden als brandstof gebruikt.

Meer-meer-meer-cultuur

We schrijven de jaren ’30 en econoom John Keynes voorspelt dat we in de eenentwintigste eeuw nog maar vijftien uren per week zouden werken. De machinering en de ontwikkeling van nieuwe processen zouden ervoor moeten zorgen dat we meer van het leven konden genieten. De machines kwamen, de standaardisering trad in werking, er was welvaart en we konden van een waardig leven genieten. Toch bleven we werken. John Keynes hield er in zijn voorspelling immers geen rekening mee dat die technologische vooruitgang ook nieuwe producten met zich mee zou brengen.

Producten die steeds beter worden en steeds meer innovatieve snufjes vertonen. Producten die we stuk voor stuk hebben willen maar waarvan de kostprijs steeds verder oploopt. Kijk eens terug naar het begin van die eenentwintigste eeuw: had je toen gezegd dat een telefoon de prijs van 600 broden zou benaderen, dan verklaarden ze je gek.

Vandaag blijven we werken omdat we meer willen: een groter huis, een grotere wagen (om mee naar het werk te rijden), een grotere tuin, een scherpere tv, een nieuwere smartphone en een eikenhouten bureau om aan te werken. We produceren efficiënter maar we maken het leven ook zelf duurder. Die meer-meer-meer-cultuur zorgt er uiteindelijk voor dat we ook meer moeten werken dan onze welvaart zou vereisen. Sommigen noemen dat economische groei anderen houden het op naïviteit.

Geen zinvolle dagbesteding

Kinderen houden er heel wat buitenschoolse activiteiten op na. Op maandag en donderdag is er voetbaltraining. Op zondag spelen ze een match. ’s Woensdags is er dan weer muziekschool en op zaterdag gaan jullie samen gaan zwemmen. We leren onze kinderen te genieten van het leven maar naarmate we ouder worden lijken we dat zelf te vergeten. Door het vele werken komen we laat thuis opdat het proces zich de dag nadien opnieuw kan herhalen. Ontspanning vinden we voor de tv maar voor andere hobby’s is de tijd te beperkt.

In die wereld zonder zinvolle dagbesteding kunnen we even goed gewoon aan het werken blijven, toch? Niets is minder waar. Ook gepensioneerden stellen zich de vraag “wat ga ik nu doen met al die tijd?”. Die vraag is echter overbodig want alles wijst zichzelf uit. De extra tijd zorgt ervoor dat we meer kunnen nadenken over wat we echt willen. We kunnen experimenteren en ontspannen. We leren de dagdagelijkse gebeurtenissen beter te appreciëren en vinden de tijd om nieuwe hobby’s te ontdekken.

Angst voor de financiële aderlating

Minder werken staat ook gelijk aan minder loon. Dat valt ook te linken aan de meer-meer-meer-cultuur (we hebben meer loon nodig om te “groeien”) én aan het looprad van sociale gelijkheid. De angst voor de financiële aderlating kan immers gelinkt worden aan de angst om sociaal verstoten te worden als we ons met minder tevreden stellen. Enerzijds is met minder tevreden zijn een keuze, anderzijds bestaan ook hier oplossingen.

Onze samenleving is immers nog steeds gefocust op loon naar arbeidsduur in plaats van loon naar werken. Efficiëntie speelt in weinig functies echt een rol. Toegegeven: voetballers kunnen meer verdienen naarmate ze meer goals maken en verkopers kunnen hogere commissies ontvangen naarmate ze meer verkopen.

Gelukkig zijn we echter niet allemaal voetballers en verkopers. Anderzijds bestaan ook hier oplossingen om aan die financiële aderlating tegemoet te komen. Zo kunnen we sparen om een buffer aan te leggen of kunnen we overstappen naar een bestaan als zzp’er waarbij efficiëntie wel in een hoger loon kan resulteren.

Werk en identiteit

Een barbecue met enkele buren in de straat? De vraag waar je werkt zal al snel op het toneel verschijnen. De titel op ons visitekaartje maakt wie we zijn en geeft ons een bepaalde sociale status. Ons zelfbeeld hangt samen met de baan die we hebben. Geven we die baan op? Dan verliezen we ook die identiteit. Op dit vlak kunnen we nog heel wat leren van generatie Y. Generatie Y kiest steeds vaker voor een baan die bij hen past en laat hun eigen identiteit hun keuze beïnvloeden.

Dat maakt het voor hen ook eenvoudiger om van job te switchen: de eigen identiteit blijft constant en ondergaat niet de werkgerelateerde invloeden zoals we het bij generatie X wel zagen. Realiseer je daarom dat jij bent wie jij bent en dat de baan die je doet daar maar weinig mee te maken heeft. Natuurlijk moet je doen wat je graag doet maar op het einde van de rit is die baan maar bijzaak. Niemand zegt op zijn sterfbed: “ik had wat meer willen werken”. De nieuwe generatie Y ziet dat als geen ander in.

Voordelen van minder werken

We hebben heel wat beweegredenen om toch maar niet parttime te werken. Anderzijds zijn er dan weer heel wat voordelen aan verbonden voor zij die de stap toch wagen. De werk-privébalans verloopt veel soepeler en zorgt ervoor dat we meer tijd hebben voor hen waarmee we onze aardse tijd liever besteden.

Meer tijd voor het gezin maar ook meer tijd voor ontspanning en hobby’s. Misschien eens een nieuwe kant van jezelf ontdekken? Meer tijd zorgt voor zelfontplooiing en persoonlijke ontwikkeling. De tijd om na te denken over de dingen des levens verhoogt de effectiviteit in zowel ons professioneel als privéleven. Carpe diem: dat kan enkel indien we ook de tijd krijgen om te (leren) plukken.

Minder werken? Bijvoorbeeld 5 uur per week?

Hoe overstappen naar een parttime werkschema?

De stap naar minder werken kan soms groot lijken. Toch zijn bovenstaande euvels niet helemaal onoverwinnelijk. In de eerste plaats is veel afhankelijk van je eigen psyche. Nadenken over de dingen des levens en meer belang leren hechten aan de echt waardevolle dingen kunnen wonderen verrichten. Maak eens een lijstje van dingen die je écht zou willen doen. Staat werken niet op het lijstje? Ga dan op zoek naar een gezonde balans.

De belangrijkste stap in minder werken

Om te starten kan dat beginnen bij één dag per week minder te werken: een wereld vol opportuniteiten zal voor jou opengaan. Financiële kopzorgen? Maak een lijstje van al jouw uitgaven en ga op zoek naar waar je kan besparen. Breng in kaart hoeveel je zou moeten verdienen om alles te bekostigen waar je ook echt nood aan hebt.

Als je minder gaat werken hoeft die tweede wagen misschien niet langer? Kan die nieuwste smartphone echt wel opwegen tegenover de tijd met je gezin of die yogaklas die je al lang nemen wou? Bovenal zijn het persoonlijke keuzes waar je ook zelf naartoe kan werken. Spaar misschien eerst even om de financiële kopzorgen te milderen en ga op zoek naar waar je ook echt opnieuw energie van krijgt.

Aller belangrijkste in minder werken is dat je begint bij jezelf. Bij je eigen identiteit. Dat je weet wie je bent en waar je voor staat. Dan heb je je werk niet nodig om er te mogen zijn. Heb je deze stap gezet? Sta je er achter?

Dan kun je vrij eenvoudig stap 2 ook zetten: minder werken. 

Minder werken kan niet?

Kan je op jouw job de overstap naar minder werken niet maken? Misschien kan dat wel in een andere functie of kan je overstappen naar een bestaan als freelancer? Voor ieder uitvlucht is er vast een geschikte oplossing te vinden. Hoe dan ook moet jouw geluk en welbevinden steeds op de eerste plaats komen te staan.

Gerelateerde artikelen

• Een opgejaagd gevoel – De gevolgen van altijd maar ‘aan’ staan
• Niet kunnen genieten en jezelf ongelukkig voelen – Wat doe je eraan?
• Cortisol: wat is het? En wat doet het?

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching