Stressoren in het werk: Stress, iedereen heeft het: als je door de wekker heen slaapt, als het stoplicht plotseling op rood springt of als je schoonmoeder op bezoek komt. Ook stress op het werk komt bij velen voor. Een deadline die in korte tijd behaald moet worden of een leidinggevende die je op de vingers kijkt, zijn verre van ontspannend.
Deze situaties doen je hoofd tollen en je hart bonzen, maar zijn veelal van korte duur. Kwalijker wordt het als je dag in dag uit gestrest bent, waardoor je onmogelijk nog goed voor jezelf kunt zorgen. Ondanks de vele stress ga je steeds maar door, dag in dag uit. Je bent zo druk met je werk, met presteren, dat je niet meer ziet dat je er eigenlijk aan onderuit gaat. Je gaat aan jezelf voorbij, ver over je grenzen heen.
Toch zijn er specifieke taken te benoemen die leiden tot extra stress. Hieronder werken we ze stuk voor stuk uit.
Dubbeltaken
Als je bezig bent met dubbeltaken dan doe je twee taken op hetzelfde tijdstip. Dubbeltaken komen in vele sectoren voor. Zo moet een leraar zijn leerlingen iets leren en tegelijkertijd de leerlingen in de gaten houden. Hij is didacticus en pedagoog op hetzelfde moment. Iemand die bij een callcenter werkt moet luisteren naar zijn klanten en tegelijkertijd gegevens invoeren in de computer.
Het uitvoeren van dubbeltaken kost meer energie dan het uitvoeren van een enkele taak. Dat komt doordat de aandacht en concentratie over beide taken verdeeld moet worden en je geen tijd krijgt om even in rust na te denken.
Vaak gaat het uitvoeren van dubbeltaken gemakkelijker als je de taken automatischer uitvoert. Zo zal de ervaren leraar terwijl hij zijn les geeft automatisch ook zijn klas in de gaten houden, waardoor het hem nauwelijks extra energie kost. Wanneer je in je werk steeds weer met nieuwe soorten dubbeltaken te maken krijgt, vreet dit energie en kan dit leiden tot chronische stress. Ook zijn sommige mensen gevoeliger voor dubbeltaken dan andere.
Complexe taken onder tijdsdruk
Het is logisch dat een complexe taak, waarbij je hersenen gaan kraken, meer van je vraagt dan een eenvoudige taak. De vaatwasser uitruimen gaat gemakkelijker dan het oplossen van een ingewikkelde puzzel. Als je brein op volle toeren draait en je ook nog eens onder tijdsdruk en in hoog tempo moet werken, dan word je pas echt aan het werk gezet.
Niet gek, dat dit soort werk veelal leidt tot extra stress. Werk je continue aan complexe taken onder tijdsdruk in hoog tempo, dan kan dit leiden tot extreem veel stress.
Taken met grote verantwoordelijkheid
Verantwoordelijkheid is als een gewicht op je schouder dat je met je mee draagt. Het gewicht moet op je schouder blijven, zolang je bezig bent met de verantwoordelijke taak. Het zijn dat je de zorg draagt over één of meerdere mensen, zoals bejaarden of kinderen. Het kan ook zijn dat je verantwoordelijk bent over iets, bijvoorbeeld over een opdracht die op tijd af moet zijn of over een compleet bedrijf dat draaiende moet blijven.
Wat of wie het ook is, de last van je schouder mag pas weg als je je werk verlaat. Het komt echter veel voor dat mensen met grote verantwoordelijkheid op hun werk, de verantwoordelijkheid meenemen naar huis en de last op hun schouder ook daar continue voelen.
Het vak leraar kent grote verantwoordelijkheid. Veel leraren branden hierdoor op: Burn-out bij leraren
Veel contact met klanten of patiënten
Mensen die veel in contact zijn met klanten en patiënten hebben vaak extra stress. Dat komt doordat zij te maken hebben met twee tegenstrijdige belangen: het belang van de klant/patiënt en het belang van het bedrijf. De patiënt wil graag aandacht en tijd van zijn arts. Het ziekenhuis waarin deze arts werkt wil in korte tijd zoveel mogelijk patiënten helpen om daarmee geld te verdienen.
De arts moet continue zo effectief mogelijk aandacht aan de patiënt schenken, zonder daarmee onnodig tijd te verliezen. Hij heeft eigenlijk continue haast, terwijl dat botst met de patiënten voor wie hij er wil zijn. Klanten kunnen ook zeurderig, negatief en bot zijn, zoals klanten die een klantenservice bellen en tot hun ergernis al 10 minuten in de wacht zijn gezet. De klantenservice medewerker kan er niks aan doen dat de klant ontevreden is, maar krijgt wel de volle lading over zich heen, wat bij hem leidt tot extra stress.
Het is niet vreemd dat de zorgsector geplaagd wordt door veel burn-out gevallen. Lees hier: Burn-out in de zorg
Niet kloppende voorbereidingen
In het werkveld komt het vaak voor dat een of een aantal werknemers de voorbereiding doen en een ander hieraan verder werkt. Zo krijgt een tekstschrijver bijvoorbeeld een grote hoeveelheid theorie voorgeschoteld en moet hij daar een verhaal van maken. Dan is het heel vervelend als deze tekstschrijver erachter komt dat de theorie niet klopt. Er zijn twee dingen die de tekstschrijver kan doen: Hij tikt zijn collega’s op de vingers of hij gaat zelf op zoek naar de juiste informatie.
De meeste collega’s houden er niet van als ze in hun werk worden gestoord met negatieve feedback. Hun reactie zal dan ook veelal onvriendelijk zijn en ook staan ze er niet om te springen om hun werk over te doen. Voor jou betekent dit stress, ook omdat je niet lekker door kunt gaan met je eigen ding.
Als je ervoor kiest om zelf de juiste informatie te zoeken, kost je dat veel extra tijd, wat tot stress kan leiden. Ook krijg je hierdoor misschien te maken met boze collega’s, omdat ze erachter komen dat je hun voorbereiding niet waardeerde en deze ook nog eens verving voor andere informatie. Heb je in je werk continue te maken met niet kloppende voorbereidingen, dan levert dit je waarschijnlijk veel extra stress.
De taakomschrijving of informatie is onduidelijk
De taakomschrijving en informatie die je krijgt op je werk komt van anderen. Wat voor de een heel helder is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Als je leidinggevende je een opdracht geeft , is het belangrijk dat je precies begrijpt wat de ander van je wil. Werk je bijvoorbeeld op een bloemenkwekerij en krijg je opdracht om de paarse rozen water te geven, dan kan dit een onduidelijke boodschap zijn, aangezien de blauwe en roze rozen ook voor paars kunnen worden aangezien.
Krijg je continue onduidelijke of tweeslachtige informatie aangereikt, waardoor je fouten maakt of helemaal niet aan de slag kunt, dan kan dit extra stress leveren. Deze vorm van stress kan wellicht worden voorkomen door je opdrachtgever om verheldering te vragen. Maar als je dit keer op keer moet doen, dan levert ook dat extra stress op het werk. Zeker als degene die je om verheldering vraagt boos wordt, omdat hij vindt dat het allemaal helder genoeg is.
Niet weten wat het resultaat moet zijn. Onduidelijke verwachtingen
Niet alleen de taakomschrijving en informatie voor een taak moet helder zijn om er op een goede manier aan te kunnen beginnen, ook het resultaat moet duidelijk zijn. Je moet voordat je naar een resultaat toe werkt, weten wat er van je wordt verwacht, anders kun je er niet aan werken. Als je kunstschilder bent en van te voren niet duidelijk met de klant hebt besproken hoe het gewenste schilderij er precies uit moet komen te zien, dan kun je als kunstschilder de vrijheid nemen en zelf bepalen hoe het schilderij er precies uit komt te zien.
Waarschijnlijk werkt deze kunstschilder op deze manier met een onzeker gevoel aan het schilderij en de kans is ook nog eens groot dat de klant ontevreden is. Deze extra stress kun je verminderen door heel duidelijk vooraf het gewenste resultaat te bespreken.
Niet weten wat de bevoegdheden zijn
Als je een spel speelt, kun je het alleen spelen als je de spelregels kent. Zo kun je ook pas een beroep uitoefenen als je de spelregels kent. Je moet precies weten wat er van je verwacht wordt, hoe je de baan wel en niet mag uitvoeren. Neem bijvoorbeeld een politieagent. Zijn bevoegdheden zijn het opsporen van strafbare feiten, het verlenen van spoedeisende hulp, dienstverlening bieden aan de burger en het controleren op wetten en regels.
Een politieagent wordt zeer gericht opgeleid en weet precies wat wel en niet hoort in zijn baan. Er zijn echter banen die minder duidelijk omschreven zijn, die vager en onbekender zijn, waardoor je niet precies weet wat je bevoegdheden zijn. Als je niet precies weet wat wel en niet mag of moet in je baan, dan ga je twijfelen bij alles wat je doet en dat levert extra stress.
Is er in jouw bedrijf een heldere functieomschrijving?
Veel op de vingers worden gekeken
Het verschilt sterk van persoon tot persoon hoe gevoelig je bent voor mensen die je op de vingers kijken. De een vindt het prima als er iemand meekijkt in zijn werk, functioneert zoals hij altijd doet. De ander voelt zich erg ongemakkelijk onder het toezicht van iemand en gaat zich hierdoor totaal anders gedragen dan gebruikelijk.
De onzekerheid en de stress neemt bij deze persoon enorm toe. Als personen die slecht tegen op de vingers kijken kunnen, veel op de vingers worden gekeken, dan levert dit extreem veel extra stress.
Te weinig autonomie
Ieder mens verlangt in meer of mindere mate naar autonomie. Dat wil zeggen dat je los wilt staan van anderen, zelf keuzes wilt maken en eigen beslissingen wilt nemen. Werk je onder een werkgever dan kan het zijn dat je weinig tot geen vrijheid krijgt om je eigen ding te doen. Dat kan je een verstikkend gevoel en veel stress geven.
Er wordt je immers ontnomen dat je jezelf kunt zijn. Militairen die gedrild worden om in het leger te kunnen werken of stewards die precies volgens de regeltjes van hun luchtvaartmaatschappij moeten werken, kunnen een gebrek aan autonomie voelen.
Te weinig autonomie kan in elke baan voorkomen, waarin je onder een baas werkt. Het hangt er sterk vanaf hoe autonoom je wilt zijn of je hier wel of niet onder leidt. Een zeer autonome persoon zal veel meer extra stress krijgen als hij niet zichzelf kan zijn, dan een minder autonome persoon.
Meer over autonomie?
Persoonlijke ontwikkeling is onmogelijk
Ieder mens heeft de behoefte om zich in meer of mindere mate te ontwikkelen. Zeker in onze huidige tijd, waarin presteren steeds belangrijker wordt, wordt veel waarde gehecht aan persoonlijke ontwikkeling. Mensen willen in hun leven groeien, steeds meer kunnen en krachtiger worden.
Deze drang is zeker onder de jongeren sterk aanwezig. Net zoals een jong vogeltje dat uit het nest wil en zijn vleugeltjes wil uitslaan om de wereld te ontdekken, zo willen jongeren ook de wereld verkennen en zichzelf verrijken. Als deze jongeren in een baan belanden, waarin zij stil staan in hun persoonlijke ontwikkeling, dan kan hen dit een zeer verstikkend gevoel opleveren, dat leidt tot veel stress.
Te gemakkelijk werk met te lage eisen
Sommige mensen vinden het prima om gemakkelijk werk te doen. Ze vinden het heerlijk om op te gaan in een eenvoudige taak en daarvan te genieten in het hier en nu. Zo kan iemand het heerlijk vinden om plantjes in de grond te poten of om te schilderen. Er zijn mensen die gaan voor hun passie, hun complete leven hieraan besteden en tevreden blijven.
Ze voelen niet de drang om zich te ontwikkelen of om meer eisen aan zichzelf te stellen. Ze vinden het gewoon heerlijk, zoals het is, zijn tevreden met wat ze doen. Het is prachtig dat er mensen zijn die dit kunnen.
Toch is het overgrote deel van de Nederlanders niet zo. Zij willen meer en vinden iets al snel te gemakkelijk, waardoor zij meer eisen aan zichzelf gaan stellen. Zijn deze mensen te lang bezig met gemakkelijk werk, dan gaat het hen benauwen en krijgen ze extra stress. De mens is er om zich te ontwikkelen (aangeboren behoefte). Stilstaan geeft stress.
Meer hierover: Stress door te makkelijk werk
Er alleen voor staan en je eenzaam voelen
Er zijn beroepen, waarin je er continue alleen voorstaat. De boer die zorgt voor zijn land of de zelfstandig ondernemer die vanuit zijn huis een kleinschalig web winkeltje runt.
Je zou denken dat deze mensen een heerlijk relaxed bestaan leiden. Dat is maar deels waar. Veel van deze mensen leiden onder stress. Dat is niet de stress die we allemaal zo goed kennen, stress door werkdruk, maar stress doordat ze zich alleen voelen, alles alleen moeten doen en zich daarnaast vaak eenzaam voelen. Ook een eenzaam bestaan, kan je benauwen.
Meer hierover: Burn-out door eenzaamheid
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is simpelweg ontzettend lastig. De coaches van Meulenberg Training & Coaching begrijpen precies wat je doormaakt en weten hoe zwaar het kan zijn. Ze hebben dit vaak zelf meegemaakt! Met hun jarenlange ervaring en expertise staan ze klaar om jou stap voor stap te helpen aan een volledig herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching en verzuimtraining heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Burn-out coaching
Stress coaching
Online coaching
Verzuimtrainingen