Tinnitus: oorsuizen door psychische overbelasting en stress

Ruim 1 miljoen Nederlanders hebben er last van: tinnitus, ofwel oorsuizen. Zo’n 4% van de mensen met tinnitus hebben er in ernstige mate last van. Dan hebben we het over maar liefst 40.000 mensen die dagelijks worstelen met deze aandoening.

Onder oorsuizen verstaan we een toon in ons hoofd die alleen door ons zelf wordt waargenomen: een pieptoon, een zoemtoon of bijvoorbeeld een fluitende, een ruisende of brommende toon. Een kloppende toon komt zelden voor.

Helaas is tinnitus nog niet te genezen. Het is echter wel degelijk mogelijk om ermee te leren leven. We vertellen graag het verhaal van Henk. Henk wordt door ons gecoacht en kampt met tinnitus geluiden. Helaas helpen wij tijdens onze coaching regelmatig mensen met stress en burn-out klachten in combinatie met tinnitus.

In dit artikel lees je hoe je tinnitus herkent, wat de aandoening inhoudt, wat de oorzaken kunnen zijn, of er een tinnitus behandeling of tinnitus cure bestaat en wat je er zelf aan kunt doen.

Waaraan herken je tinnitus?

Veel mensen kennen de officiële benaming van oorsuizen niet: tinnitus. Het is een aandoening die regelmatig voorkomt, zowel bij slechthorenden als bij mensen met een uitstekend gehoor.

Maar hoe weet je dat er sprake is van tinnitus? Als je een van onderstaande signalen herkent, dan is het mogelijk dat je lijdt aan oorsuizen:

1. Je ervaart druk in één van je oren.
2. Je hoort een brom-, sis-, fluittoon of een ander geluid. Alleen jij neemt het waar; het is dus niet uit je omgeving afkomstig.
3. Je hoort deze toon zowel overdag als ’s nachts.
4. Je hebt langdurig last van hoge stress.
5. Je bent blootgesteld geweest aan enorm harde geluiden.
6. Soms ben je wel eens duizelig.
7. Je hebt het idee dat je gehoor achteruit is gegaan.

Hoe wordt de diagnose tinnitus gesteld?

Heb je last van oorsuizen, dan is de eerste stap een bezoek aan de huisarts. Waarschijnlijk zal deze je doorsturen naar een KNO-arts die een serie onderzoeken gaat doen naar de oorzaak.

De KNO-arts zal eerst jouw klachten inventariseren. Neem je het oorsuizen in één oor waar, of in beide oren, is het een constant tinnitus geluid of komt het in golven, loopt het parallel met je ademhaling of hartslag. Ook zal hij willen weten of het suizen plotseling is ontstaan, of geleidelijk. Vervolgens zal hij kijken of er bijvoorbeeld sprake is van een ontsteking, een bepaalde oorkwaal, een verstopping in de gehoorgang of schade door een trauma.

Ook kijkt hij of er sprake is van erfelijke slechthorendheid, lawaaislechthorendheid of bijvoorbeeld een ziekte, zoals de ziekte van Ménière.
Worden lichamelijke oorzaken uitgesloten, dan is er vaak sprake van mentale overbelasting.

De verschillende soorten overbelasting die leiden tot tinnitus geluid

Wanneer we spreken van mentale overbelasting, dan bedoelen we hiermee een aanhoudende overactiviteit van de hersenen. Tinnitus is dus geen oor-aandoening, maar wordt veroorzaakt in ons brein. Dankzij onze auditieve cortex kunnen wij geluiden waarnemen.

Maar als de werking van de zenuwcellen in dit gebied is verstoord, kunnen ze slechter geluidssignalen opvangen. Ter compensatie gaan de zenuwcellen onderling signaaltjes op elkaar afvuren. Dit proces veroorzaakt de toon die je hoort in je hoofd.

Er zijn drie oorzaken die leiden tot overbelasting:

• Gehoorverlies;
• Geringe lichamelijke belastbaarheid;
• Psychische overbelasting.

Wij leggen de verschillen graag even aan je uit.

Overbelasting door gehoorverlies

Er is de laatste jaren veel aandacht voor gehoorverlies, veroorzaakt door harde muziek of bezoek aan concerten en festivals. Ook koptelefoons en oordopjes werken een te hoog geluidsvolume in de hand. Dagelijkse blootstelling aan lawaai, bijvoorbeeld op het werk, komt helaas ook nog steeds voor. Worden we ouder, dan verslechtert ons gehoor. Medicijngebruik kan ook een veroorzaker zijn van gehoorverlies.

Gehoorverlies kan ook plotseling ontstaan. Bijvoorbeeld door een harde knal, door vuurwerk of door een harde klap tegen het oor of het hoofd.

Omdat de geluiden de zenuwcellen in de auditieve cortex niet of nauwelijks bereiken, gaan de cellen onderling met elkaar communiceren en ontstaat er oorsuizen of tinnitus geluiden.

Overbelasting door geringe lichamelijke belastbaarheid

Overbelasting in ons brein kan een lichamelijke oorzaak hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een slechte lichamelijke conditie door ziekte, narcose of het gebruik van medicijnen. Uitputting, een van de ‘pijlers’ bij een burn-out, kan een trigger zijn voor tinnitus. Later komen we hierop terug.

Ook het langdurig en veelvuldig gebruik van alcohol en drugs kan oorsuizen veroorzaken.

Tot slot willen we nog even wijzen op het verband tussen slaapgebrek in tinnitus. Slaapgebrek vermindert onze conditie, soms zelfs in ernstige mate. Het ontstaan van tinnitus is dan ook niet uitgesloten.

> Lees ook: Slaaptekort door stress – Wat als je niet kunt slapen door stress?

Psychische overbelasting

Psychische overbelasting is een breed begrip. Het heeft direct te maken met wat we voelen, denken en waarnemen. Deze overbelasting ontstaat vrijwel altijd door stress. Denk bijvoorbeeld aan een gespannen relatie met je geliefde of een collega op het werk. Meer voorbeelden zijn langdurig zorgen hebben over of zorgen voor iemand, werkdruk, de lat te hoog leggen voor jezelf, obsessief perfectionistisch zijn etc.

Psychische overbelasting kan zich ook in een oogwenk manifesteren. Door een psychisch trauma, zoals een ongeluk, een bedreiging of plotseling verlies van een naaste bijvoorbeeld.

Al deze gebeurtenissen of situaties kunnen tinnitus uitlokken.

Combinaties van vormen van mentale overbelasting

Niet alle mensen die slecht kunnen horen, krijgen last van tinnitus. Slechthorenden die zich hier echter onzeker of angstig door voelen, lopen wel een risico om tinnitus te ontwikkelen.

Iemand die goed kan horen, maar zich continu doodmoe voelt en veel zorgen heeft, is ook een kanshebber. Ook bij mensen die alcohol gebruiken om bijvoorbeeld een nare gebeurtenis te ‘vergeten’, komt tinnitus voor.

Er zijn dus meerdere vormen van overbelasting mogelijk, waarbij elke vorm oorsuizen kan veroorzaken.

De mentale overbelasting van Henk

Henk had ook last van oorsuizen. Hij is niet iemand die snel naar de dokter gaat, maar hij had er zo’n last van, dat hij uiteindelijk toch maar een afspraak maakte. Zijn huisarts stuurde Henk inderdaad door naar de KNO-arts. Na diverse onderzoeken bleek dat Henk geen lichamelijke aandoening had die de tinnitus veroorzaakte. Er was sprake van een psychische overbelasting en Henk werd terug verwezen naar de huisarts.

Ditmaal vroeg zijn arts verder door. Henk gaf toe dat hij al een lange tijd slecht sliep. Hij was bang zijn baan te verliezen en de werkdruk was daarnaast nog nooit zo hoog geweest. Dus logisch dat hij daar soms wakker van lag, toch? Er volgden nog 2 gesprekken en uiteindelijk stelde zijn huisarts de diagnose: Henk had een burn-out.

Wat de tinnitus betreft: dit is een van de symptomen van stress en een burn-out. In het geval van Henk was er niets mis met zijn gehoor, maar werd het oorsuizen veroorzaakt door lichamelijke en mentale overbelasting. Met andere woorden: Henk was ten prooi gevallen aan overmatige, langdurige stress.

> Lees ook: Wat zijn de symptomen van een burn-out?

Het verband tussen tinnitus en stress

Een Zweeds onderzoek heeft uitgewezen dat mensen met stress of burn-out klachten 2,5 keer zoveel kans lopen op tinnitus in een ernstige vorm. Dat wil zeggen dat het oorsuizen zo overheersend aanwezig is, dat men hierdoor in het functioneren wordt belemmerd. Met dit onderzoek is bewezen dat langdurige stress ons gehoor negatief beïnvloedt. Dit is precies wat er ook bij Henk gebeurde.

Deelnemers aan het onderzoek werden getest in een stressvolle situatie. Zo werden ze telkens gestoord door geluiden tijdens het beantwoorden van vragen. Na de test bleken de testpersonen cortisol in hun bloed te hebben. Cortisol is een stresshormoon, een stofje dat in je hersenen wordt aangemaakt en dat zorgt dat je onder druk kunt blijven presteren.

Na een periode van rust, verdwijnt het stofje uit je lichaam. Blijft dit hormoon door langdurige stress echter te lang in je lichaam, dan kan je gezondheidsklachten gaan krijgen.

Wat is pulsatiele tinnitus?

Deze vorm van tinnitus komt gelukkig zelden voor. In dit geval wordt er een kloppend geluid in het hoofd gehoord. Deze wordt veroorzaakt door de bloedvaten of de spieren.

Vernauwde of afwijkende bloedvaten bijvoorbeeld kunnen kloppingen in het hoofd als gevolg hebben. Dit geldt ook voor te hoge hersendruk of een goedaardige tumor in het oor. Wordt het kloppende geluid door spieren veroorzaakt, dan loopt het kloppen niet synchroon met de hartslag. Er kan sprake zijn van het samentrekken van spiertjes in het middenoor of van de gehemeltebogen.

Het ligt uiteraard voor de hand, dat er bij deze klachten direct een arts geraadpleegd moet worden.

Overgevoeligheid voor geluid is niet hetzelfde als tinnitus

Vaak wordt overgevoeligheid voor geluid verward met oorsuizen. De symptomen zijn echter anders. Bij overgevoeligheid is er sprake van onverdraaglijke of zelfs pijnlijke hinder. Dat komt omdat je letterlijk te veel hoort. Je oren dempen het geluid niet of onvoldoende. Het kan ook zijn dat je moeite hebt met een plotselinge verandering in het volume van geluid.

Deze aandoening noemen we hyperacusis. De overgevoeligheid komt op alle leeftijden voor en er is (nog) niet aangetoond waardoor het ontstaat. We zien deze aandoening vaak in combinatie met tinnitus.

Er bestaat helaas geen behandeling voor hyperacusis. Net als bij tinnitus kan je wel leren ermee om te gaan. We leggen verder in dit artikel uit hoe onze coaching je kan helpen tinnitus of hyperacusis te accepteren en de hinder tot een minimum te beperken.

Wat is de rol van slapeloosheid bij tinnitus?

Een goede nachtrust is enorm belangrijk. Zonder een gezond portie slaap neemt onze weerstand af, kunnen we ons minder goed concentreren, verslechtert onze conditie en kunnen er emotionele problemen ontstaan. Omdat we alle zeilen bij moeten zetten om de dagelijkse bezigheden normaal uit te kunnen blijven voeren, ontstaat er mentale overbelasting. En we lazen al dat dát het risico op tinnitus vergroot.

> Lees ook: Slaapproblemen bij burn-out – Goed slapen om te herstellen van een burn-out

Maar wat was er eerst: de stress, de slapeloosheid of de tinnitus? Helaas doet dit er niet toe, ze vragen allemaal dringend om aandacht. Het verwaarlozen van dit soort problemen is vragen om een burn-out. En dat willen we natuurlijk niet. Vraag maar aan Henk: hij was weliswaar geschrokken van zijn diagnose burn-out, toch viel er ineens veel op zijn plaats.

Door Henk te coachen en daarbij aandacht te schenken aan zijn specifieke klachten, gaat het inmiddels weer wat beter met hem. Het coachingstraject van Henk begon bij acceptatie van zijn situatie. Dat gold ook voor de tinnitus. Maar hoe doe je dat?

De beste tinnitus behandeling is acceptatie

Niet iedereen vindt het even makkelijk de aandoening tinnitus te accepteren. Sommigen gaan erg ver in hun zoektocht en proberen allerlei middelen uit. Anderen proberen een oplossing te vinden bij de alternatieve geneeskunde. Helaas is nog niet aangetoond dat er een tinnitus cure bestaat die ook daadwerkelijk werkt.

Het zoeken naar een behandeling vergt veel energie en stress. Teleurstellingen leiden soms tot angst en wanhoop. Laat daarom de zoektocht achter je en zoek hulp om meer controle te krijgen en beter om  te leren gaan met oorsuizen.

Tips voor slapeloosheid in combinatie met tinnitus

Omdat slapeloosheid in combinatie met tinnitus vaak voorkomt, geven we je graag wat nuttige tips die je zelf kunt toepassen:

• De aandoeningen kunnen de nodige stress opleveren. Zorg dus voor voldoende ontspanning. Hou werk en privé in balans. Voer het liefst geen lastige gesprekken ’s avonds en kijk naar ontspannende programma’s op tv.
• Beweeg en sport bij voorkeur overdag. Door zware lichamelijke inspanning in de avonduren kan je minder goed inslapen. Een avondwandeling daarentegen is heel gezond.
• Na een te korte nachtrust kan je de volgende dag de neiging hebben even een lekker dutje te doen. Hierdoor bestaat echter wel de kans dat je die avond (weer) niet makkelijk inslaapt.
• Cafeïne en nicotine geven energie. Drink na het eind van de middag dus geen koffie of cola meer en laat de sigaretten voor wat ze zijn.
• Alcohol zorgt voor de nodige verdoving, waardoor je waarschijnlijk makkelijker in slaap valt. De slaapkwaliteit vermindert echter en je wordt eerder wakker.
• Gebruik je slaapkamer alleen om te slapen. Kijk hier geen televisie en zet je smartphone bij voorkeur uit.
• Een rustig muziekje of ontspannende geluiden zoals zachte regen of het ruisen van de golven, kunnen je helpen makkelijker in te slapen. Probeer het maar eens uit!

Bekijk onze podcast over tinnitus en burn-out

De gouden tip bij tinnitus: afleiding en ontspanningsoefeningen

Misschien herken je dit wel: je stoort je ergens aan en vervolgens merk je dat storende element juist vaker op. Zo stoor ik me bijvoorbeeld enorm aan mensen die hoesten (inderdaad, heel eigenaardig), terwijl mijn buurman het niet eens opmerkt.

Als je tinnitus hebt, dan kan je je eraan storen, of je kan het accepteren en proberen afleiding te zoeken door bijvoorbeeld naar muziek te luisteren, te gaan sporten of te gaan wandelen.

Ook ontspanningsoefeningen helpen je om de toon in je hoofd naar de achtergrond te brengen. We hebben er verschillende op een rijtje gezet in ons artikel ‘Ontspanningsoefeningen: 10 oefeningen voor meer rust’. Als jouw tinnitus wordt veroorzaakt door psychische overbelasting, dan sla je twee vliegen in één klap. Onze ontspanningsoefeningen zorgen namelijk ook voor rust in je hoofd en dat scheelt een boel stress!

Is tinnitus een diagnose voor het leven?

Tinnitus kan zich op allerlei manieren ontwikkelen. Bij sommigen gaat het vanzelf over wanneer ze de stress achter zich hebben gelaten. Door te ontspannen, op tijd te rusten, lekker te bewegen in de buitenlucht en de slapeloosheid te doorbreken zal de stress verminderen of verdwijnen.

Bij anderen zal de toon altijd aanwezig blijven. In dat geval is het nodig om manieren te vinden waardoor je dusdanig aan die storende toon kunt wennen dat het je leven niet (meer) beheerst. Het is ook belangrijk dat je weet dat tinnitus een aandoening is die niet levensbedreigend is. Je hoeft je dus niet angstig te voelen. Er is veel informatie te vinden over tinnitus op internet die je kan helpen met de verwerking van de diagnose.

Hoe ging het verder met Henk en zijn tinnitus?

Bij Henk is tinnitus een van de symptomen van zijn burn-out. Hij heeft ook last van slapeloosheid en zijn stresslevel is torenhoog door onder andere de angst om zijn baan te verliezen.

Toch kwam Henk niet door zijn stressklachten terecht bij zijn huisarts. Hij wist namelijk dat er te veel op zijn bordje lag en nam de klachten voor lief. De pieptoon in zijn oren waren uiteindelijk de aanleiding om hulp te zoeken.

Dit is voor ons een bekend scenario. Stress wordt tegenwoordig gewoon geaccepteerd als een onderdeel in ons leven. En zolang de stress niet te lang aanhoudt en er de nodige ontspanning tegenover staat, hoeft stress ook geen spelbreker te zijn. Wanneer de klachten, zowel psychisch als lichamelijk, toenemen en in stand blijven, wordt er over het algemeen pas aan de bel getrokken.

Vaak is er dan al een grens overschreden waarbij ontspanning niet meer genoeg is. Een burn-out kan je zelden in je eentje te boven komen. Ook Henk had hulp nodig om de controle over zijn leven weer terug te krijgen en voor eens en altijd af te rekenen met de stress.

Met 1-op-1 coaching worden Henk zijn problemen gericht aangepakt

Geen enkele burn-out is hetzelfde. Wij bieden een e-boek op deze website aan, die je gratis kunt downloaden. Hierin kun je lezen wat van klachten zich er allemaal voor kunnen doen bij een burn-out: Gratis Ebook: symptomen burnout.

Niet schrikken! Het zijn er erg veel.

Je snapt dat er talloze combinaties mogelijk zijn. Daarom geloven wij ook niet in een ‘standaard burn-out behandeling’. En ook niet in een klassikale training waarin je leert om te gaan met een burn-out.

Bij onze 1-op-1 training is onze aandacht uitsluitend op jou en jouw klachten gericht.

Bij Henk bijvoorbeeld lag onze aandacht vooral bij zijn problematische nachtrust, zijn tinnitus en zijn stressklachten. In bijna alle gevallen is er bij een burn-out sprake van meerdere symptomen. Daarom is er niet één, maar zijn er meerdere resetknoppen die ingedrukt moeten worden om het leven weer op de rit te krijgen. Zo ook bij Henk.

Bij onze coaching hanteren wij de BERG-methode. Deze is niet alleen uiterst effectief bij bijvoorbeeld stress en angst, maar ook bij tinnitus. BERG staat voor bewegen, eten, rust en gedrag. Meer weten over deze methode?

> Hier lees je er alles over de ‘BERG-methode’.

Tinnitus: hoe nu verder?

We hopen dat wij je met onze tips en ontspanningsoefeningen verder hebben kunnen helpen. Wordt jouw tinnitus veroorzaakt door stress, dan is het aanpakken van deze stress de enige remedie. Door op tijd je stressklachten aan te pakken, voorkom je erger, zoals een langdurige en heftige burn-out.

Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in stress en kennen alle ins en outs van een burn-out. Onze focus ligt op het bestrijden van stress, voor eens en voor altijd. Als je onze hulp nodig hebt, vraag dan een vrijblijvend adviesgesprek aan en we nemen binnen 24 uur op werkdagen contact met je op. Dat kan je zomaar eens een stressloos leven opleveren!

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching

Gerelateerde artikelen

We kunnen ons voorstellen dat sommige onderwerpen die in dit artikel worden aangehaald, vragen bij je oproepen. Misschien kan je hier meer informatie vinden:

• Uitgerust wakker worden – 18 tips om beter te slapen
• Waardoor ontstaat mentale en emotionele uitputting?
• Het aangeven van stress op je werk, hoe doe je dat?