Een van je medewerkers zit thuis met een burn-out. Je had wel gemerkt dat hij de laatste tijd wat minder goed in zijn vel zat, maar een burn-out had je niet zien aankomen. Je weet dat de re-integratie lang zal duren. Vervelend voor hem én voor jou. Een werknemer met een burn-out kost je organisatie namelijk veel geld en legt veel druk op de andere medewerkers. Je vraagt je af: had deze burn-out voorkomen kunnen worden?
Het korte antwoord is: in veel gevallen wel. Je kunt als organisatie namelijk actief aan burn-outpreventie doen. Bovendien kun je psychische en lichamelijke symptomen die kunnen wijzen op een naderende burn-out bij je werknemers, leren herkennen. Wat zijn die symptomen of signalen? Wat kun je doen?
Wat is een burn-out?
Natuurlijk moeten we eerste een basis leggen. Waar hebben we het over als we de term burn-out gebruiken? Een burn-out is eenvoudig gezegd het gevoel mentaal, emotioneel en lichamelijk helemaal leeg te zijn, oftewel: opgebrand. Dat kan komen door langdurige en overmatige stress op het werk, thuis of door een combinatie. Iemand raakt daardoor geestelijk en lichamelijk helemaal uitgeput. Een werknemer kan het dan bijvoorbeeld niet meer opbrengen om te werken. Iemand met een burn-out heeft zowel lichamelijke als psychische klachten.
Wat zijn symptomen van een naderende burn-out?
Je kunt de symptomen van een naderende burn-out onderverdelen in twee categorieën: Lichamelijke klachten en psychische klachten. Laten we ze eens een voor een bekijken en daarna inzoomen op een aantal van deze klachten gerelateerd aan de werkomgeving.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Lichamelijke klachten bij een burn-out
Burn-out kan zeer uiteenlopende lichamelijke klachten veroorzaken. Enkele van de veel voorkomende lichamelijke klachten zijn:
- Regelmatige hoofdpijn
- Langdurige spierpijn
- Misselijkheid
- Onverklaarbare buikpijn
- Hartkloppingen
- Hoge bloeddruk
- Benauwdheid
- Slapeloosheid
- Chronische vermoeidheid
- Lagere weerstand
Psychische klachten bij een burn-out
Naast lichamelijke klachten, zal een medewerker ook psychische klachten ervaren. Enkele van die klachten zijn:
- Besluiteloosheid
- Onzeker gedrag
- Laag zelfbeeld
- Neerslachtigheid
- Opgejaagd gevoel
- Wantrouwend tegenover collega’s
- Angstig gevoel
- Paniekaanvallen
- Snel geëmotioneerd (huilen)
- Snel geërgerd
- Snel boos
- Concentratieproblemen
- Vergeetachtigheid
- Snel mentaal geblokkeerd
Het is logisch dat deze klachten veel invloed hebben op het functioneren van je medewerker. Hij zal zijn vertrouwen kwijtraken en steeds onzekerder worden. Iemand zal al snel in een negatieve vicieuze cirkel terechtkomen waardoor klachten snel toenemen. Laten we verder eens kijken hoe deze lichamelijke en psychische klachten merkbaar zijn op de werkvloer.
Werkgerelateerde klachten van een naderende burn-out
1. Je werknemer is moe
Iedereen is weleens moe. Maar soms merk je dat een werknemer ongewoon moe is. Hij komt mat over en de productiviteit is duidelijk lager. Ga dan het gesprek eens aan. De insteek mag dan niet zijn dat de productiviteit zo snel mogelijk omhoog moet. Vraag in plaats daarvan eens oprecht hoe het met deze werknemer gaat. Is hij thuis ook zo moe? Hoe voelt hij zich in het weekend? Hoe lang duurt het voordat hij of zij herstelt is en weer zin heeft om iets te ondernemen? Of komt dat er ’s avonds helemaal niet meer van? Een lange hersteltijd is een duidelijk signaal van stressklachten en kan op een dreigende burn-out wijzen.
2. Klachten over de werkdruk
Als werknemers klagen over de werkdruk, zul je daar waarschijnlijk wat aan willen doen. Maar stel dat een werknemer regelrecht cynisch is over de werkdruk en veel moeite heeft met elke vorm van verandering. Dan is dat een signaal om niet te negeren. Wat kan hier achter zitten? Het niet (meer) kunnen omgaan met veranderingen of vernieuwingen kan ook een signaal zijn van een naderende burn-out.
3. Snel geërgerd
Werknemers met een kort lontje zijn niet goed voor de sfeer op de werkvloer. Het is erg onprettig voor collega’s als ze om niets afgeblaft worden door een ander. Is je werknemer vaak ontevreden en sneller geïrriteerd dan normaal? Dan is dit altijd reden voor een gesprek. Opgehoopte frustraties helpen niemand en werken op den duur een burn-out in de hand.
4. Meer lichamelijke klachten dan voorheen
Is je werknemer regelmatig ziek of ervaart hij of zij veel lichamelijke klachten die, ook na een doktersbezoek, niet beter lijken te worden? Negeer zulke signalen niet. Het kan een teken zijn dat iemand te veel stress ervaart. Het lichaam geeft als het ware noodsignalen en voorkomt dat de werknemer optimaal kan functioneren. Kijk samen of jullie verbetering in de situatie kunnen aanbrengen.
5. Hoger ziekteverzuim
In de aanloop naar een burn-out zal het ziekteverzuim oplopen. Het lichaam kan steeds minder hebben, het immuunsysteem en weerstand worden doorlopend zwakker. Een medewerker die zich duidelijk vaker ziek meldt dan voorheen verdient extra aandacht. Wellicht ervaart hij meer werkdruk en is dat de reden van het verhoogde ziekteverzuim.
6. Verminderde betrokkenheid van je werknemers
Een verminderde betrokkenheid kan wijzen op een naderende burn-out of een te hoog stressniveau. Een betrokken medewerken voelt dat hij ruimte heeft om mee te kunnen denken. Als hij te veel werkdruk ervaart, heeft hij die souplesse niet meer en doet hij op dat vlak een stapje terug.
Vraag tijdens functioneringsgesprekken van welke werkzaamheden je medewerker energie krijgt, en van welke niet. Vraag ook hoe het nu met het energieniveau is, vergeleken met voorgaande jaren. Wellicht dat jullie samen een takenpakket of planning kunnen samenstellen waar je werknemer blij van wordt. Een blije werknemer is een betrokken werknemer.
7. Weinig tot geen initiatief
Zodra de stress te lang aanhoudt en teveel wordt, zal je medewerker ‘uitschakelen’. De grens is bereikt. Je werknemer zal afstand nemen van het werk en alleen nog het hoognodige doen. Voor de rest is er geen energie meer over. Komt je medewerker mat over en neemt deze veel minder initiatief dan anders? Tijd voor een persoonlijk gesprek. Probeer vast te stellen waar dit gebrek aan energie vandaan komt.
8. Loonsverhoging
Er hoeft natuurlijk niets aan de hand als je medewerker om loonsverhoging vraagt. Maar soms gaat het niet om geld. Waar gaat het dan wel over? Dat moet je te weten komen. Zou het kunnen dat hij te weinig steun van jou of de collega’s om hem heen ervaart? Of ervaar deze werknemer zijn werk als ‘te zwaar’ omdat het werk niet bij hem past? Ook hier is een goed gesprek dus belangrijk.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Voorkom een burn-out: heb oog voor je medewerker
Een naderende burn-out herkennen begint met goed observeren en interesse tonen voor je medewerkers. De eerste tekenen van een burn-out kunnen namelijk subtiel zijn. Als je je medewerkers kent, herken je bepaald gedrag eerder als afwijkend.
Komt een werknemer ‘s ochtends steeds gapend binnen terwijl je weet dat hij eigenlijk een ochtendmens is? Het kan natuurlijk zijn dat hij een feestje gehad heeft. Maar misschien is er meer aan de hand, met de nadruk op misschien. Kan het zijn dat hij het hem niet lukt om voldoende te slapen doordat hij stress heeft? Door interesse te tonen kom je meer te weten.
Natuurlijk zul je als leidinggevende niet zo snel horen hoe je medewerker zich thuis voelt. Iedereen heeft recht op een privéleven. Maar tussen de regels door kun je vaak wel achterhalen of je medewerker plezier heeft in zijn leven. Heeft hij thuis nog energie over heeft voor leuke dingen? Of dat hij juist uitgeput op de bank gaat zitten. Als je oog hebt voor je werknemer en goed luistert, kun je veel signalen eerder herkennen.
Waarom is stresspreventie zo belangrijk?
Het lijkt een open deur, maar we gaan hem toch noemen: een medewerker die niet in de richting gaat van een burn-out, is een veel blijere medewerker. Iemand die meer werkplezier beleeft, is niet alleen gelukkiger; hij is ook productiever voor de organisatie. Een burn-out voorkomen is meer dan een hoop leed en kosten besparen. Het is een investering in meer productiviteit en meer werkplezier. De meeste winst voor bedrijven is dus te behalen in het voorkomen van burn-out bij de medewerkers.
Onderneem actie bij een dreigende burn-out
Bij signalen van een dreigende burn-out is het zaak tijdig actie te ondernemen. Zo voorkom je dat werknemers langdurig thuis komen te zitten. Wat kun je doen?
Vraag tijdens een functioneringsgesprek eens, in algemene termen, naar de hersteltijd na het werk. Hoeveel tijd heeft een werknemer nodig na het werk om bij te komen, voordat hij of zij weer andere activiteiten kan ondernemen? Is dit langer dan een uur dan is er sprake van stress. Doet een werknemer helemaal niets meer, of heeft zelfs een heel weekend nodig om bij te komen dan dreigt er een burn-out.
Kijk samen met je medewerkers of er een goede balans is tussen de taken die energie kosten en werkzaamheden die energie geven. Teveel taken die energie kosten verhogen het stressniveau. Dit ligt niet altijd aan de werkzaamheden zelf. Het kan ook aan de persoonlijkheid van de werknemer liggen. Durft deze geen grenzen aan te geven, vertoont hij of zij oververantwoordelijk gedrag of durven ze geen taken af te wisselen?
Zijn er symptomen van burn-out binnen je team, schakel op tijd een bedrijfsarts of andere professional in. Op tijd actie ondernemen helpt je werknemers er sneller bovenop. Onderhoudt het contact met je werknemer, ook wanneer deze wordt verwezen naar professionele hulp bij verzuim door stress. Denk mee over aangepast werk en haalbare oplossingen.
Wat is het verschil tussen een burn-out en een depressie?
Veel burn-out klachten lijken op de klachten die voorkomen bij een depressie. Er is veel overlap en een burn-out kan ook uitmonden in een flinke depressie. Het grootste verschil tussen deze twee is dat een medewerker met een burn-out vaak nog wel dingen wil maar hier simpelweg de energie niet meer voor op kan brengen.
Heb je te maken met een depressie dan merk je dat je medewerker het wellicht nog wel zou kunnen, maar het niet wil of er het nut niet van inziet. Het is hem of haar de energie niet waard.
Verschil tussen een burn-out en depressie: Hoe weet je wat je hebt?
Conclusie: aan de slag met stresspreventie
Een burn-out voorkomen begint met een beleid voor stresspreventie. Dat is iets wat op organisatieniveau bekeken moet worden. Maar daarnaast kun je als leidinggevende veel doen door oog te hebben voor je werknemers. Belangstelling voor je werknemers gecombineerd met kennis van de symptomen van een naderende burn-out zal je helpen om de signalen te herkennen, zodat je op tijd kunt ingrijpen. Investeer in werkplezier en buig stressfactoren om naar rust en werkgeluk.
Wie zijn wij?
Meulenberg Training en Coaching ondersteunt, met een team van ervaren trainers, organisaties bij de preventie van stress en het (her)vinden van werkgeluk op de werkvloer. Onze trainingen zijn gericht op leidinggevenden binnen bedrijven. Een burn-out kost de organisatie al snel € 70.000.
Naast het financiële leed is het menselijk leed groot. Niet alleen voor de werknemer maar ook voor naaste collega’s die de klappen op moeten vangen. Voor je het weet zit je in een negatieve vicieuze cirkel.
Wil je een effectieve aanpak voor langdurig verzuim en het vergroten van werkplezier? (in plaats van continue brandjes te blussen). Wil je je dat we met je meedenken? In een meedenksessie denken we een uur met je mee. Onze ervaring is dat we de kern op tafel krijgen. De meedenksessie is geheel kosteloos, wij begrijpen ook dat je wilt weten met wie je te maken hebt.
Gerelateerde informatie
In onze kennisbank vind je honderden artikelen die je verder helpen. Heb je deze artikelen al gelezen:
