Neerslachtig zijn: wat is het, hoe herken je het en wat doe je eraan?

We voelen ons allemaal wel eens wat somber, wat minder vrolijk dan anders. Soms voelen we ons moedeloos en kleurloos op het werk of thuis, en kunnen we deze gevoelens niet altijd even goed plaatsen. Neerslachtige gevoelens zorgen voor een tijdelijke verandering van je stemming en kunnen zorgen voor boosheid, ergernissen of verdriet op verschillende situaties. Lees meer over neerslachtig zijn in dit artikel en kom meer over te weten over hoe je deze gevoelens beter kunt herkennen en begrijpen.

Wat is neerslachtigheid?

Neerslachtigheid (ook wel somberheid) is een tijdelijke verandering van stemming, een gevoel van kleurloosheid, een negatief verlangen of een onderdrukkend gevoel. Wanneer je neerslachtig bent, ontbreekt een sfeer van vrolijkheid en kun je jezelf lastig motiveren om dingen te doen. Je kunt je neerslachtig voelen op het werk, of thuis, op elk moment van de dag.

Neerslachtigheid is een normale reactie op lastige situaties of problemen. Vaak gaan deze vlagen van neerslachtigheid snel voorbij. Wanneer de klachten echter vaker terugkomen en zich afspelen over langere periodes, heeft dit ongunstige gevolgen het dagelijks functioneren en kan je hier vervelende klachten van ondervinden.

Je hebt nergens zin in en kunt je moeilijk op leuke dingen verheugen. Neerslachtigheid komt vaak gepaard met piekeren en een verstoorde nachtrust. Je ziet het leven grimmig in en voelt je met vlagen wanhopig, moedeloos of zelf depressief.

Zie ook: Depressieve gevoelens door stress en Ochtenddepressie

Oorzaken neerslachtigheid

De mate van neerslachtigheid verschilt per persoon en hangt samen met vele diverse oorzaken. Neerslachtigheid heeft soms een duidelijk aanwijsbare oorzaak, zoals bijvoorbeeld een pijnlijke gebeurtenis. Ook kunnen de oorzaken minder duidelijk zijn, zoals bijvoorbeeld verkeerde of hoge verwachtingen van familieleden, vrienden of zelfs van de maatschappij waarin we leven. Je wilt presteren en positief zijn, maar wordt geconfronteerd met beperkingen en grenzen.

Ook kan een neerslachtig gevoel veroorzaakt worden door een gebrek aan uitdaging. Je zit vast met je werk, krijgt te weinig waardering en het voelt alsof je niet vooruitkomt. Het liefst zou je een nieuwe uitdaging willen aangaan, maar voelt je onzeker of ongemotiveerd om actie te ondernemen. Ook kunnen andere oorzaken voor neerslachtigheid zorgen, zoals bijvoorbeeld een depressie, een eetstoornis, of een PTSS. De oorzaken van neerslachtigheid zijn dus divers en zijn lastig te definiëren.

De toestand van neerslachtigheid wordt door velen als tijdelijk ervaren en heeft vaak een korte duur. Het gaat even niet goed maar je hebt vertrouwen dat het snel wel weer beter zal gaan.

Zie ook: Omgaan met werkdruk en stress op de werkvloer

Hoe herken je neerslachtigheid (symptomen)

Neerslachtigheid komt vaak in vlagen en heeft vaak een duidelijke oorzaak en duidelijke gevolgen. Je voelt je boos, geërgerd of gespannen.

Verschillende gevoelens kunnen plaats vinden en de mate van neerslachtigheid is afhankelijk van de oorzaak en de tijdsduur.

Neerslachtigheid heeft ook verschillende kenmerken, en symptomen die niet altijd eenvoudig te constateren en herkennen zijn. Veel voorkomende klachten van een neerslachtige stemming hangen echter samen met vermoeidheid en een futloos gevoel. Je hebt moeite om je bed uit te komen en jezelf te motiveren dingen te ondernemen.

Mensen met een neerslachtige stemming beleven minder of geen plezier meer aan activiteiten waarvan ze voorheen volop van genoten en slaan eerder dingen af. Je kunt nog prima functioneren, maar het kost net wat meer energie en moeite.

Ook kan je eetlust toenemen of juist afnemen door een neerslachtig gevoel en kan een neerslachtig gevoel te herkennen zijn aan maar niet kunnen slapen of veel wakker liggen door piekeren.

Mensen met langdurige neerslachtigheids klachten bekijken dingen eerder van een negatieve kant en zijn eerder geneigd pessimistisch te zijn over de toekomst.

Probeer erachter te komen waarom je je somber voelt of minder gelukkig dan anders. Het identificeren van de oorzaak van je stemming kan helpen om beter om te kunnen gaan met je somberheid en om uiteindelijk over je problemen heen te komen.

Zie ook: Spanningen: wat is het verschil tussen gezonde- en ongezonde spanningen?

Neerslachtigheid door stress

We hebben allemaal wel eens te maken met stress op het werk, dat hoort er nou eenmaal vaak bij. Wanneer je echter te vaak langdurige stress ervaart, of af en toe stress ervaart maar hier heel moeilijk me om kunt gaan, dan is het belangrijk om op tijd stappen te ondernemen. Door langdurig stress te negeren kun je namelijk een burn-out krijgen of een vervelend gevoel van neerslachtigheid ervaren.

Wanneer je te maken krijgt met veel stress, kun je moeite hebben met ontspannen of met het omgaan van onverwachte dingen. Leven met veel stress is vermoeiend, je brein en lichaam zijn namelijk continue alert en krijgen te weinig rust. Dingen die je waarneemt (horen, zien, ruiken, proeft enz.) zorgen voor een hormonale prikkeling naar je hersenen, waardoor je hersenen vervolgens een seintje geven om actie te gaan ondernemen. Je hebt minder rust en je lichaam staat continue in de startblokken om te reageren.

Stress hangt samen met verschillende effecten, waaronder ander een neerslachtig gevoel. Je voelt continu een spanning in je lichaam, hebt hogen verwachtingen, of voelt vaak een vervelende druk. Deze gevoelens kunnen je machteloosheid bezorgen en het gevoel van controleverlies.

Wanneer je regelmatig last hebt van neerslachtigheid is het dus van belang om je stressniveau in toom te houden en voldoende rust te nemen.

Zie ook: Wil je meer plezier en voldoening? 

Neerslachtig door burn out

Ook kan neerslachtig zijn te maken hebben met een burn out. Een burn out wordt veroorzaakt door verschillende problemen, zoals langdurige overbelasting en een verstoorde energiehuishouding.

Eén van de klachten van een burn out is je neerslachtig voelen. Deze gevoelens gaan vaak gepaard met gevoelens van onzekerheid, negatief zelfbeeld en een gevoel van waardeloosheid. Je hebt het idee dat je gefaald hebt en ziet geen positief toekomstbeeld meer.

Je hebt geen energie meer en voelt je volledig uitgeput. Je gaat minder vaak sporten en hebt minder aandacht voor jezelf. Dit zorgt voor een hindernis in het dagelijkse functioneren. Je hebt geen grip meer op je leven en lijkt alle controle kwijt te zijn. Niets lijkt te helpen om je uit je neerslachtige stemming te krijgen.

Ook kan het zo zijn dat je door je burn out minder leuke dingen onderneemt, je minder vaak naar buiten gaat en minder met andere in contact komt. Je sluit je vaker op waardoor je vaker kampt met een eenzaam en somber gevoel. Ook heb je moeite om te genieten van dingen waar je voorheen wel van genoot, zoals ontspannen met een goed boek of genieten van de buitenlucht.

Zie ook: Eerste tekenen van burn-out: 13 symptomen die je beslist in de gaten moet houden!

Tips tegen neerslachtig zijn

Een aantal handige tips op een rij:

Kom in actie

Wanneer je je neerslachtig voelt kun je zorgen voor plezier en aangename ervaringen, zoals een heerlijke maaltijd, een goed kop koffie, een meditatiemoment, goed gesprek met je vriend of vriendin of een fijne wandeling. Beluister je favoriete muziek of geniet van een positieve film.

Achterhaal de oorzaak

Als je jezelf regelmatig neerslachtig voelt, kan het zijn dat dit diepere oorzaken heeft en zijn de klachten wellicht minder snel te verhelpen. Probeer dit tijdig vast te stellen en voorkom dat een neerslachtig gevoel omslaat in depressie of andere gezondheidsklachten.

Pauze

Wanneer je je om welke reden dan ook vaak ongelukkig voelt op het werk, neem dan regelmatig even een pauze. Neem een korte wandeling of bel een vriend. Maak jouw klachten bespreekbaar op het werk of vraag om hulp bij een professional. Wellicht zijn er maatregelen die je kunt treffen waardoor je met een fijner gevoel naar je werk gaat en je minder snel met een negatief neerslachtig gevoel krijgt te maken.

Hulp vragen

Daarnaast kun je altijd hulp vragen. Familie of vrienden kunnen een bron van troost zijn en je helpen je weer vrolijk te voelen. Wees niet bang om je neerslachtigheid bespreekbaar te maken. Je neerslachtig voelen is niets om je voor te schamen. We voelen ons allemaal wel eens neerslachtig en helpen daarnaast ook nog eens graag een ander.

Gezonde focus

Probeer je te concentreren op de dingen die die je goed of leuk vindt aan je werk en focus je op de momenten waarop jij energie krijgt op het werk. Probeer jezelf te motiveren om leuke dingen te ondernemen en jezelf geregeld positieve feedback te geven. Jij weet namelijk als geen ander hoe hard je ergens voor werkt. Ook al krijg je dit niet altijd terug van andere, of zou je graag meer waardering willen voor wat je doet, is het van belang dat je begint met de juiste zelfevaluatie en zelfwaardering.

Wanneer je thuis vaak momenten van neerslachtigheid hebt, en je vanuit je werk geen voldoening krijgt is het van belang wellicht eens na te gaan waar je wél voldoening van zou kunnen krijgen.

Leer jezelf beter begrijpen en neem de tijd om te analyseren wie je bent, wat je doelen zijn en waar je gelukkig van wordt. Hoe zou een eventuele verandering kunnen bijdragen aan een verbetering en hoe zou je dit kunnen bereiken? Kort om, neem controle over je leven en ga niet met de pakken neer zitten. Een neerslachtig gevoel is niet alleen vervelend voor jezelf, maar heeft ook impact op je omgeving en op je werkprestaties. Probeer voortijdig aan de bel te trekken en bekijk het leven weer van de positieve kant. Laat je niet mee trekken door je somberheid en blijf jezelf vooral relevant voelen.