Medewerker met faalangst: Het succes van elk bedrijf staat of valt onder invloed van heel wat verschillende factoren, waarvan de meeste vanzelfsprekend zijn. Zaken als productiviteit, omzet en de aanwezigheid van hulpmiddelen bepalen allemaal mee de efficiëntie binnen de onderneming en de manier waarop te werk wordt gegaan. Niettemin spelen ook andere, minder voor de hand liggende factoren een belangrijke rol – zoals de emotionele staat van de werknemers.

Een van de grootste obstakels voor bedrijven die groei willen verwezenlijken, is faalangst onder werknemers. Een werknemer met faalangst houdt de evolutie van het bedrijf niet enkel tegen maar stuit ook op persoonlijke moeilijkheden als het gaat om functioneren op de werkvloer. Daar als bedrijfsleider of zelfstandige op de juiste manier mee omgaan is cruciaal, zowel voor de onderneming als voor de werknemer zelf.

Wat zijn nu mogelijke oorzaken van faalangst bij werknemers, wat kan eraan gedaan worden en wat is de rol van de werkgever bij dat proces? Allemaal vragen die ongetwijfeld een duidelijk antwoord behoeven en die vindt u dan ook in onderstaand overzicht!

De oorzaken van faalangst

Faalangst is een duidelijk begrip maar vooral een menselijke trek. Angst om te falen komt altijd voort uit een gebrek aan zelfvertrouwen maar dat gebrek kan natuurlijk verscheidene oorzaken hebben. En die verdienen wat meer uitleg:

De opvoeding

De opvoeding heeft, zoals al geweten is, een enorme invloed op de zelfontwikkeling van kinderen en hoe die later met emoties en situatie omgaan, zowel in het persoonlijke leven als de werkomgeving. Als ouders bijvoorbeeld hun kind nooit iets zelf laten doen omdat ze bang zijn dat het hem/haar niet zal lukken, dan kan zich dat al snel vertalen in een gebrek an zelfvertrouwen tijdens de jeugd – en faalangst op het werk.

Het karakter

Dat neemt natuurlijk niet weg dat sommige mensen vatbaarder zijn voor een laag zelfvertrouwen dan andere, ook als ze een gelijkaardige opvoeding hebben gehad. Elk karakter is anders en heeft zijn eigen unieke eigenschappen. Een kind dat van nature terughoudend is en zijn/haar eigen ideeën en handelingen in vraag stelt, zal ook sneller last hebben van faalangst.

Onverwachte gebeurtenissen/trauma’s

Ten slotte mag ook de invloed van onverwachte gebeurtenissen (of zelfs trauma’s) in het leven van de waarnemer niet onderschat worden. Hoe zelfzeker iemand ook mag zijn, één situatie waarin hij of zij ‘gefaald’ heeft kan een kettingreactie aan negatieve gedachten in gang zetten, waardoor het vanaf dat moment voor die persoon veel moeilijker wordt om nog in zichzelf te geloven.

De werkomgeving zelf

Ten slotte kan onzekerheid of faalangst ook zijn oorsprong vinden op de werkvloer zelf. Als er bijvoorbeeld respectloos met werknemers wordt omgesprongen, in de vorm van pestgedrag of uitbuiting, kan dat het zelfvertrouwen van die persoon negatief beïnvloeden. Faalangst is daar in veel gevallen het onvermijdelijke gevolg van.

De symptomen van faalangst bij een werknemer

Faalangst is natuurlijk geen eenduidig concept maar juist een heel ongrijpbaar en menselijke emotie. Toch is het mogelijk om op basis van een aantal symptomen te bepalen of iemand aan faalangst lijdt of niet. Als werkgever is het erg belangrijk hier rekening mee te houden – want uiteindelijk zijn werknemers nog altijd mensen en geen machines die zonder nadenken een set opdrachten moeten uitvoeren. Enkele van de meest voorkomende symptomen zijn:

1. Passief gedrag

Een werknemer die niet van zichzelf gelooft dat hij of zij iets met succes van afwerken, zal die uitdaging in de eerste plaats al niet aangaan. Passief gedrag wordt heel vaak beschouwd als luiheid of desinteresse maar vaker dan niet zijn werknemers gewoon bang om te falen. Het is belangrijk dat de passieve houding van de persoon in kwestie verder wordt onderzocht, zodat de échte oorzaak ervan achterhaald kan worden.

2. Chaotisch gedrag en denken

Een ander symptoom van een laag zelfbeeld en dus faalangst is chaotisch gedrag. Iemand die bang is om te falen in zijn of haar werk, zal vaker dan anderen te kampen krijgen met negatieve gedachten. Die werken niet enkel verlammend maar kunnen ook resulteren in slordigheid en chaotisch gedrag op de werkvloer. Hoe meer energie dergelijke gedachten immers opslokken, hoe minder energie gegeven kan worden aan het correct uitvoeren van opdrachten. Te laat komen en taken niet goed afwerken getuigen vaak van luiheid, maar ook faalangst kan de oorzaak zijn.

3. Complimenten niet kunnen aanvaarden

Als een werknemer niet in zichzelf gelooft, is het voor die persoon ook zo goed als onmogelijk om goede feedback of complimenten te aanvaarden van werkgevers en collega’s. Dit is een van de meest onderschatte symptomen van faalangst maar moet zeker in acht gehouden worden door werkgevers. Moeite hebben met het aanvaarden complimenten is een alarmsignaal dat er iets mis is met het zelfbeeld van de persoon in kwestie, en daar moet een werkgever dan ook op de juiste manier op inspelen.

Wat kan de leidinggevende doen?

Faalangst is duidelijk een mentale blokkade die het moeilijk, als niet onmogelijk, maakt voor de persoon in kwestie om zich volledig te ontwikkelen binnen de werkomgeving. Hoewel de verantwoordelijkheid natuurlijk nog altijd ligt bij de werknemer zelf, kan de leidinggevende niettemin zijn steentje bijdragen tot het hele proces. Er zijn verscheidene manieren waarop dat kan gebeuren:

1. Een luisterend oor bieden

Het is voor de werkgever belangrijk dat die luistert naar de werknemer in kwestie. Praten over gevoelens en de oorzaak van die gevoelens mag voor veel bedrijven misschien tijdverspilling lijken, het is wel degelijk essentieel als er een aangename, ondersteunende werksfeer gecreëerd moet worden. Het is een goed idee om samen te zitten met de werknemer in kwestie en die vragen te stellen: wat voel je als je een bepaalde taak wordt aangeboden? Waarom denk je dat je zoveel moeite hebt met faalangst? Op die manier komen beide partijen tot nieuwe inzichten.

2. Hulpmiddelen aanreiken

Zodra de werkgever de werknemer begrijpt, is het een kwestie van de juiste hulpmiddelen aanbieden. Dat kan bijvoorbeeld door eerst kleine, minder uitdagende opdrachten te geven, waardoor het zelfvertrouwen van de werknemer stijgt als die erin slaagt. Ook praktische zaken kunnen helpen, zoals technologische vernieuwingen die de werknemer helpen bij het vervolledigen van zijn of haar taak, of zelfs een app om het plannen van opdrachten overzichtelijker te maken.

3. De collega’s betrekken

Faalangst heeft dan wel meestal een interne oorzaak, de rol van collega’s mag zeker niet onderschat worden. Vaak ontstaan problemen tussen werknemers door onbegrip of onwetendheid over elkaar en daar moet dan ook komaf mee worden gemaakt. De werkgever heeft de verantwoordelijkheid om de verstandhouding tussen werknemers te verbeteren, bijvoorbeeld door deze een gesprek te laten voeren of samen activiteiten te ondernemen. Op die manier zal de werknemer met faalangst zich ook beter gesteund voelen en meer in staat zijn om zich over die angst te zetten.

De belangrijkste leerdoelen van de medewerker met faalangst

Hoe zeer de omstandigheden, omgeving en andere personen ook kunnen bijdragen tot het ontwikkelingsproces van de werknemer met faalangst – het is uiteindelijk nog altijd belangrijk dat die persoon zelf een evolutie doormaakt. Als het erop aan komt is het een kwestie van praktische stappen te ondernemen en zo al doende een sterker zelfvertrouwen te krijgen, hoe groot de weerstand die door de faalangst wordt veroorzaakt ook mag zijn. Hieronder enkele handige tips voor de werknemer zelf:

1. Leer sneller keuzes maken

Een van de eigenschappen van iemand met faalangst is alle details willen leren kennen bij het maken van een keuze, in de hoop dat op die manier de perfecte oplossing of het ideale antwoord naar boven komt. Perfecte antwoorden zijn er niet en vaak duurt het kiesproces bij dergelijke werknemers zo lang dat er uiteindelijk niets gebeurt. Sneller de knoop leren doorhakken op de werkvloer vertaalt zich niet enkel in meer tijd gespaard maar zal de werknemer ook het gevoel geven dat hij of zij wel degelijk in staat is belangrijke beslissingen te nemen.

2. Hulp vragen mag en kan

Daarbij is het ook essentieel dat de werknemer hulp leert vragen van collega’s en werkgevers. Schaamte en verlegenheid maken dat vaak erg moeilijk maar het is wel degelijk van belang als er vooruitgang moet worden geboekt. Niet alleen zal die persoon opdrachten zo sneller en beter kunnen afwerken, hij of zij zal zich ook veel meer gesteund voelen in de werkomgeving. En dat komt de productiviteit van die persoon én het succes van de onderneming natuurlijk alleen maar ten goede.

3. Een goed overzicht is goud waard

Faalangst is er of is er niet, maar bepaalde omstandigheden kunnen de destructieve effecten ervan uitvergroten. Zoals een gebrek aan overzicht. Als het overzicht op de werkplek wordt behouden, zal de werknemer zichzelf veel beter in staat achten om taken aan te nemen en uit te voeren. Orde in het bureau of de werkplaats brengt immers ook mentale rust met zich mee en dat is nu precies wat werknemers met faalangst nodig hebben. Het kantoor of bureau op orde houden is dus een van de beste dingen die een werknemer kan doen om zichzelf uit de negatieve spiraal van faalangst te werken.

4. Tevreden zijn met minder

Ten slotte is het erg belangrijk dat de lat niet té hoog wordt gelegd voor werknemers met faalangst en daar zijn zelf zelf grotendeels voor verantwoordelijk. Een haast onmogelijke opdracht aannemen en die met alle grootste moeite proberen af te werken, om daar dan toch niet in te slagen, zal het zelfvertrouwen van de persoon in kwestie alleen maar nog zwakker maken. Het is beter om klein te beginnen en de taak succesvol af te werken, dan té grote ambities hebben. Zowel de werknemer zelf als het bedrijf als geheel zullen bij een dergelijke aanpak alleen maar baten.

Conclusie: Hoe kun je een medewerker met faalangst helpen als leidinggevende?

Faalangst kan het potentieel van een medewerker ernstig belemmeren, maar met de juiste aanpak is groei zeker mogelijk. Als leidinggevende speelt u hierin een cruciale rol: door te luisteren, realistische doelen te stellen en een veilige werkcultuur te creëren, kan een medewerker stap voor stap meer zelfvertrouwen ontwikkelen.

Bij Meulenberg Training & Coaching helpen we organisaties om dit proces effectief vorm te geven. Met praktische trainingen, begeleiding op maat en inzichten uit de praktijk ondersteunen we zowel leidinggevenden als medewerkers, zodat faalangst plaatsmaakt voor energie, betrokkenheid en duurzame prestaties.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Positivepsychology.com – How to Overcome Fear of Failure – Gevonden op 13/08/2025
   Link naar de pagina op Positivepsychology.com