Keuzestress: Als je last hebt van keuzestress, kost het je moeite om normale keuzes eenvoudig te maken. Bij alles loop je te wikken en te wegen en je bent bang de verkeerde keuze te maken. Het gevolg dat je blijft hangen in keuzes en dat je vast komt te staan.
Wanneer je last hebt van keuzestress, vind je het moeilijk om een goede keuze te maken en twijfel je lang voordat je een knoop doorhakt. Herkenbaar?
Keuzes maken onder stress
Wist je dat je elke dag duizenden keuzes maakt? Natuurlijk zijn niet alle keuzes even belangrijk en maak je veel keuzes automatisch zonder erbij stil te staan. We maken keuzes over wat we eten, wat we aantrekken, waar we naar kijken, wat we lezen, wat we doen en zelfs over wat we denken, wat we zeggen of hoe we ons gedragen.
We bevinden ons constant in situaties waarin we keuzes moeten maken en soms moeten we ingewikkelder keuzes maken. En wat keuzes maken nog ingewikkelder maakt is dat we vaak onder stress beslissingen moeten nemen. In dit artikel bekijken we hoe stress van invloed is op de keuzes die we maken en hoe je onder stress toch nog goede keuzes kunt maken.
Wat is keuzestress?
Er bestaan veel verschillende stress soorten en stress stoornissen. Eén van deze stress soorten is keuzestress. Maar wat is keuzestress eigenlijk precies? Heel simpel gezegd is keuzestress stress die ontstaat wanneer je een keuze moet maken. Veel simpeler dan dat kunnen we het niet maken maar we zullen het wel verder uitleggen. Keuzestress is een vorm van stress die ontstaat wanneer er te veel mogelijkheden zijn waar je uit kunt kiezen.
De invloed van stress op onze keuzes
In het tijdschrift Current Directions in Psychological Science werd een onderzoek gepubliceerd dat aantoonde dat iemand die onder stress een keuze moet maken, eerder geneigd is zich op de voordelen van alternatieven te richten in plaats van op de nadelen. Iemand die bijvoorbeeld twijfelt om een nieuwe baan aan te nemen en zich gestrest voelt om deze keuze te maken, richt zich meer op het voordeel van een hoger salaris en staat minder stil bij het nadeel van de langere reisafstand.
Dit verklaart ook waarom stress een grote oorzaak is van verslavingen. Iemand die gestrest is, heeft meer moeite om impulsen onder controle te houden en een gestrest persoon denkt alleen aan het tijdelijke genot van de drugs. Als hij meer stil zou staan bij de nadelen zou de verslaving opmerkelijk afnemen.
Stress maakt ook het verschil groter tussen hoe mannen en vrouwen over het risico van een beslissing denken. Wanneer mannen onder stress staan, zijn ze eerder bereid risico’s te nemen. Wanneer vrouwen daarentegen onder stress staan, zijn ze terughoudender en stellen het nemen de beslissing langer uit door er lang over na denken wel of geen risico te nemen.
In beide gevallen kunnen we de conclusie trekken dat stress een negatieve invloed heeft op het nemen van beslissingen. Stress veroorzaakt niet alleen irritatie, blokkades en een laag zelfbeeld, maar door stress heb je ook meer moeite om je aan de situatie aan te passen waardoor het in deze situatie moeilijker is een goede beslissing te nemen.
Verschillende gradaties in keuzestress
We leven in een tijd dat voor alles, producten en diensten, er zo ontzettend veel opties zijn dat je door alle informatie en mogelijkheden overspoeld kan raken en zo niet direct weet welke beslissing je moet nemen. Je wilt het graag goed doen, gaan voor het beste product, de beste dienst, de beste beslissing waardoor je soms door de bomen het bos niet meer ziet.
Er zijn verschillende gradaties in het hebben van keuzestress. Je kunt last hebben van keuzestress bij de ‘grotere’ beslissingen zoals: Wat is de beste opleiding voor mij? Moet ik van baan wisselen? Ben ik gelukkig in mijn huidige relatie?
Maar je kunt er ook last van hebben bij de ‘kleinere beslissingen’ zoals beslissingen die je dagelijks neemt: Moet ik gaan voor normale melk? Of kies ik beter voor havermelk? Wat is het voordeel van sojamelk? Of is amandelmelk wellicht het beste voor mijn lichaam?
Wederom ontstaat er een situatie waarbij je je ontzettend overspoeld kunt worden door het enorm grote aanbod van keuzes.
Heel veel stress kan leiden tot een burnout. Lees hier alle kenmerken van een burnout
Kenmerken keuzestress
Er zijn verschillende manieren waarop je keuzestress kunt herkennen. Vandaag zullen we een aantal punten behandelen die het meest voorkomen bij mensen die last hebben van keuzestress.
1 | Je onzeker voelen
Ben jij iemand die zich vaak onzeker voelt? Dan is er een grote kans dat jij ook last van keuzestress kunt hebben. Je wilt het graag goed doen en de beste beslissingen nemen. Elke dag kamp je met de ‘wat als’ gedachten en je weegt alles sterk tegen elkaar af. Maar je hebt ook altijd voor elke gedachten gang veel voor en nadelen waardoor er nog meer onzekerheid ontstaat en het nemen van een beslissing nog moeilijker wordt.
2 | De eeuwige twijfelaar
Sta jij ook bekend als de eeuwige twijfelaar? Dan zal keuzestress je vast bekend voorkomen. Iets wel doen of iets niet doen? Iets wel kopen of iets niet kopen? Het is allemaal moeilijk omdat het altijd alle kanten op kan gaan. Je wilt graag de juiste beslissing nemen maar vind het komen tot een beslissing een grote uitdaging.
3 | Niet in het hier in en kunnen zijn
In het hier en nu zijn is enorm belangrijk voor je welgesteldheid. Je focussen op de toekomst, een tijd die er nog niet is of je focussen op het verleden, een tijd die al geweest is gaat je beiden niks opbrengen. Wat is geweest en gebeurd kun je niet veranderen en wat nog gaat komen dat weet je niet. Een keuze moeten nemen zonder te weten wat voor invloed die keuze kan hebben kan heel erg moeilijk zijn.
4 | Controle over de situatie willen behouden
Ben jij ook zo een ‘control freak’ dan is de kans groot dat ook het maken van keuzes voor veel stress kan zorgen. Het sluit een beetje aan op punt 3. Een keuze maken zonder te weten wat de invloeden kunnen zijn is heel lastig en de touwtjes uit handen geven is nog lastiger. Soms moet je bij het maken van keuzes de touwtjes wel uit handen geven en dat kan nog enorm moeilijk zijn.
5 | Van uitstel komt afstel
Uitstelgedrag is een term die ook vaak gekoppeld wordt aan keuzestress. Want waar het aanbod zo groot is wil jij dat je kennis nog groter is. Je wilt goed op de hoogte zijn van alle opties, alle mogelijkheden, zodat jij straks het beste koffiezetapparaat van heel het land hebt.
Dus begin jij je research zowel online als offline en aan het einde van je onderzoek is er geen enkele website die jij niet hebt gezien en geen enkele vriendin die thuis ook een koffiezetapparaat heeft staat die jij niet gesproken hebt. Maar door alle informatie in te winnen, de tijd die je daar in steekt, stel je de aankoop uit. Alle tijd die jij in je onderzoek steekt had je ook kunnen gebruiken om al heerlijke kopjes koffie te drinken.
6 | Faalangst
Faalangst gaat ook vaak hand in hand met keuzestress. Mensen met faalangst willen het graag goed doen en ook hier speelt mee dat je graag de beste beslissing wilt nemen. Maar wat is de beste beslissing en ben ik wel in staat om de beste beslissing te nemen? Soms moet je een risico nemen, wetende dat het misschien niet altijd de beste beslissing is. Maar ook hier zul je weer van leren.
7 | Schuldgevoel
Je zelf schuldig voelen kan ook enorm meespelen in het maken van beslissingen. Vooral als je een keuze moet maken die niet alleen effect heeft op jou maar ook op je omgeving, vrienden en/of familie. Stel je geeft een etentje, straks met de kerst en er komen veel mensen over de vloer.
Je hebt zelf voorgesteld om lekker te gaan koken en hebt er eigenlijk nu al spijt van. Want wat als je iets maakt wat men helemaal niet lekker vind? Of de verkeerde wijn in huis haalt? Jij bent er dan verantwoordelijk voor en door die geachte voel je je al slecht voordat de festiviteiten beginnen.
Hoe om te gaan met keuzestress?
We zullen de bovengenoemde voorbeelden hieronder behandelen zodat we wat tips kunnen geven hoe ook jij het beste kunt omgaat met keuzestress
1 | Zekerder worden
Je zult je vast nog vaak onzeker voelen en dit is niet erg. Probeer tegen je zelf te zeggen dat ook al voel je je soms onzeker je wel een juiste beslissing kunt maken. En alle ‘wat als’ gedachten mag je even in de koelkast zetten. Dat is helemaal niet nodig. Doe wat voor jou goed aanvoelt!
2 | Twijfel omzetten in daadkracht
Eeuwig blijven twijfelen gaat jou niet helpen. Je kunt alles uren tegen elkaar afwegen maar je zult uiteindelijk toch een beslissing moeten maken. Neem een gok en volg je instinct! Grote kans dat de keuze je zal bevallen! En zo niet, les geleerd! Dan doe je het de volgende keer anders.
3 | In het hier en nu komen
Niet in het hier en nu kunnen zijn is zo ontzettend moeilijk, we begrijpen dat heel goed maar probeer het toch. Je moet soms je gevoel volgen en doen wat op dat moment het beste is. En wat er in de toekomst zal gebeuren dat weet je nog niet. Maar je kunt je toekomst wel met een grote glimlach tegemoet gaan. De toekomst is voor iedereen onzeker, niet enkel voor jou. Ook voor de beste planners onder ons kan het leven heel anders verlopen dan initieel gedacht.
Lees ook: Heeft het zin om plannen te maken?
4 | Geen controle meer nodig hebben
Controle over de situatie willen behouden: De ‘YOLO mentaliteit’ – you only live once, is vooral iets wat onder de jeugd heel erg speelt. Maar soms mogen we daar best een voorbeeld aan nemen en de touwtjes wat meer los laten. Als je wat controle afgeeft maak je makkelijker een keuze. En als de keuze een keer niet de juiste is? Yolo! Les geleerd en volgende keer doe je het anders. Je wereld zal niet vergaan. You got this!
Lees ook: Uit je comfortzone stappen
5 | Dingen voor elkaar krijgen
Oneindig veel research doen gaat je waarschijnlijk meer hoofdpijn bezorgen dan plezier. En is al die nieuwe kennis de moeite waard? Er zal altijd wel een betere optie zijn of een beter product. En ook al kies je nu het neusje van de zalm, met het vele aanbod zal ook die keuze na een aantal weken niet meer de beste keuze zijn dus wat maakt het uit? Kies iets waarmee je content bent en blijf dat blije gevoel bewaken. Je hebt iets moois gekocht of gedaan. Geniet er van en wees trots op je zelf!
Lees ook: Hoe kun je meer genieten van kleine dingen?
6 | Zekerder worden
Faalangst is een moeilijke, want hier hebben enorm veel mensen last van. Maar het sleutelwoord hier in is acceptatie. Accepteer dat je soms niet de beste keuze zult maken en accepteer dat dat ook mag. Een verkeerde beslissing nemen maakt jou geen slecht mens. Het is juist ontzettend knap als je een keer niet de juiste beslissing neemt en hier mee om kunt gaan.
Lees ook: Je eigen leven besturen
7 | Er mogen zijn
Probeer dit gevoel tegen te gaan door het vertrouwen in je zelf te leggen en tegen je zelf te zeggen dat je keuze goed is en aanvoelt en dat jij er volledig achter staat. Schuldgevoel is nergens voor nodig. Iedereen maakt fouten. Oordeel niet zo hard over je zelf.
De perfecte keuze nemen is haast onmogelijk. Want wat is perfectie? Wat voor jou aanvoelt als de perfecte keuze kan voor een ander de meest slechte optie zijn die er bestaat. En wat maakt het uit hoe andere mensen er over denken?
Zolang jij leert om in je zelf te vertrouwen en op je eigen gevoel durft af te gaan zul jij de beste beslissingen maken en zul je merken dat je de keuzestress zult beperken. Want het maken van een keuze is vaak beter dan geen keuze te maken.
Lees ook: Weten wat je wilt, hoe belangrijk is dat eigenlijk?
Een goede keuze onder stress
Je hebt altijd de keuze om uit een stressvolle situatie te stappen en te zeggen dat je erover na wilt denken. In plaats van direct een keuze te maken, is het beter er even over na te denken. Ook al sta je onder druk om een keuze te maken, geef jezelf de benodigde tijd om te beslissen. Denk na over de consequenties op korte en lange termijn en beslis dan welke keuze voor jou het meest voordelig is.
Stel het nemen van een beslissing daarentegen ook weer niet te lang uit. Bekijk de situatie vanuit verschillende perspectieven en vraag anderen om raad. Anderen helpen je vaak aan punten te denken waar je zelf niet aan had gedacht. Door even de tijd te nemen om na te denken voor je een keuze maakt, zul je een weloverwogen beslissing nemen en verminder je de stress.
Gerelateerde artikelen
- Vergeet je veel door stress en burn-out?
- Taboe op demotie – Een stap terug doen omdat je de druk niet aankunt
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
