Je emotioneel instabiel voelen en de relatie met stress en burn-out

Je emotioneel instabiel voelen: Emotionele instabiliteit, ook wel psychische instabiliteit genoemd, houdt in dat je buiten proportioneel emotioneel reageert, voornamelijk op negatieve gebeurtenissen. Ook ervaar je over het algemeen meer negatieve emoties, zoals somberheid en angst.

Wat is emotionele instabiliteit

Emotionele instabiliteit herken je (o.a.) door de volgende dingen:

• Je hebt negatieve emoties, angsten en je voelt je onbegrepen.
• Het gevoel hebben dat je elk moment in een andere emotie kunt schieten.
• Je voelt je letterlijk instabiel en wiebelig.
• Symptomen die je vaak hebt bij emotionele instabiliteit zijn impulsiviteit, gevoel van onbegrip en woede-uitbarstingen.
• Emotionele instabiliteit komt vaak voor en hoeft niet altijd ernstig te zijn.

Emotionele instabiliteit kun je laten behandelen door een goed coach of psycholoog. Het hangt van je persoonlijke situatie af. Het is altijd belangrijk om dit te herkennen en te bespreken, zodat de oorzaak wordt aangepakt.

Hoe herken je dat je emotioneel instabiel bent?

Je kunt emotionele instabiliteit herkennen aan een paar kenmerken. Zie hieronder een aantal kenmerken:

• Plotseling besluiten nemen, waar je niet over hebt nagedacht.
• Je wordt snel boos op mensen of hebt last van woede-uitbarstingen.
• Je bent verward en begrijpt niet waarom je je zo voelt.
• Onbegrepen voelen door anderen en je bent onzeker.
• Je hebt veel conflicten en ruzies met mensen in je omgeving.

In welke situatie herken je dat je emotioneel instabiel bent?

Mensen die emotioneel instabiel zijn, hebben moeite met het bewaren van hun emotionele evenwicht. Iemand met emotionele stabiliteit kan zich door tegenslagen en problemen heen worstelen. Iemand die emotioneel instabiel is daarentegen kan zelfs bij kleine problemen al veel spanning ervaren.

Oorzaken van je emotioneel instabiel voelen

Emotioneel niet stabiel zijn kan te maken hebben met verschillende aandoeningen zoals overbelasting, stress, burn-out of een psychische aandoening als een borderline persoonlijkheidsstoornis of andere psychische aandoeningen. 

De meest voorkomende oorzaak van emotionele instabiliteit is stress. Je hebt bijvoorbeeld veel deadlines op je werk, bent mantelzorger voor één van je ouders of er is thuis spanning in je relatie of met de kinderen. Commentaar of kritiek krijgen van anderen kan ook stressvol zijn als je hier niet op weet te reageren. Wanneer je veel stress hebt, raak je overbelast. Er is dan geen goede balans tussen wat je moet doen en wat je kunt doen. Dit kan veel fysieke en mentale gevolgen hebben, zoals emotionele instabiliteit.

Wat als je doorschiet in emotionele instabiliteit?

Het kan voorkomen dat je extreem emotioneel instabiel wordt. In sommige extreme gevallen kan instabiliteit zelfs leiden tot waanideeën, manisch gedrag en zelfs hallucinaties.

Schommelingen tussen emoties zijn ook een veelvoorkomend symptoom. Het ene moment voel je je goed en opeens ben je verdrietig of boos. Soms reageer je wel normaal op bepaalde gevoelens en soms reageer je heftig. Je hebt het vaak niet in de hand

Als je emotioneel niet stabiel bent, is het op den duur heel lastig om positief te blijven, omdat je emoties je eigenlijk alle kanten opslingeren. Het is hierdoor niet alleen lastig voor jou, maar ook je omgeving weet dan niet wat ze van je kunnen verwachten.

Wanneer je herkent dat je emotioneel instabiel bent, is het nuttig om dit met je directe omgeving te bespreken. Zo weten zij wat er speelt en kunnen ze je het niet kwalijk nemen, wanneer je plotsteling bijvoorbeeld een driftbui hebt. Emotioneel instabiel zijn, komt veel voor. Het is belangrijk dat je je laat begeleiden door een goede coach. 

Gevolgen van emotionele instabiliteit

Wanneer je emotioneel instabiel bent, zorgt dit voor belemmeringen in je dagelijkse leven. Je schiet van het ene uiterste naar het andere uiterste in emoties. Het maakt je onvoorspelbaar. Dat is lastig voor jezelf. Het vreet energie. Ook voor je omgeving is het lastig. Ze weten wat ze van je kunnen verwachten. Je reactie valt vaak niet te plaatsen. Emotioneel instabiel zijn zorgt voor veel stress, je ervaart vaak ook angst. 

Oorzaken en de relatie met stress

Emotionele instabiel zijn kan verschillende oorzaken hebben. Eén van de meest voorkomende oorzaak is stress. Een veelvoorkomende oorzaak van emotioneel instabiel zijn is stress of een disbalans in hormonen.

Je kunt op je werk veel stress ervaren door je werkdruk. Je kunt veel stress krijgen door bijvoorbeeld kritiek die je krijgt thuis of op je werk. Het kan allemaal zo stressvol zijn dat je overbelast raakt. 

Er is dan geen balans tussen je draagkracht en de draaglast. Dit heeft negatieve gevolgen voor je gezondheid. Eén van deze gevolgen is emotionele instabiliteit. 

Praktische tips die helpen om emotioneel stabieler te worden

Emotionele stabiliteit maakt deel uit van het persoonlijkheidsmodel ‘Big Five’. Dit is een persoonlijkheidsmodel dat algemeen bekend is onder psychologen. De Big Five bestaat uit vriendelijkheid, openheid, extraversie, consciëntieusheid en dus emotionele stabiliteit. Hiermee kun je bijvoorbeeld bepaalde gedachtegangen veranderen in de positieve zin. Dat is heel lastig, maar zeker niet onmogelijk. Door hiermee te oefenen met een coach zal je inzien dat je emotioneel veel stabieler wordt. Na verloop van tijd heb je zelfs voldoende stabiliteit opgebouwd om problemen onder ogen te zien die voorheen te zwaar of emotioneel belastend waren.