Burn-out door je jeugd? “Alles heeft een oorzaak”, zeggen mensen. Dat klopt: oorzaak en gevolg liggen in elkaars verlengde. Als je dit doet, dan gebeurt er dat. Het klinkt logisch, maar de werkelijkheid is complex, vooral als je als volwassene in een crisis – bijvoorbeeld in een burn-out – belandt.

Waar komen je gevoelens en onzekerheden vandaan en hebben die een diepere oorzaak? Speelt jouw verleden misschien een rol, ook als je het stadium van volwassenheid al lang hebt bereikt? En wat als je in een burn-out bent beland die alleen maar te maken lijkt te hebben met jouw werk(druk)? Dat heeft toch niets met jouw jeugd of opvoeding te maken?

Een burn-out is in feite een opeenstapeling van een aantal symptomen die in samenhang de indicatie “burn-out” aangeven. Een langdurige hoge werkdruk, met een langzame opbouw van stress kan een oorzaak voor burn-out zijn. Sommige mensen kunnen jarenlang met veel werkdruk doorgaan zonder dat ze in een burn-out belanden.

Anderen hebben binnen enkele maanden een burn-out en zagen dat niet aankomen. Het blijkt dat niet iedereen dezelfde gevoeligheid voor stress heeft en dus is de kans op een burn-out voor iedereen weer anders.

Bekijk hier de oorzaak van burn-out

oorzaak van burn-out in de jeugd

Burn-out door je jeugd?

Als je nu een burn-out hebt: Wat heeft jouw jeugd te maken met de burn-out? Opvoeding en jeugdervaringen kunnen van invloed zijn op het ontstaan van een burn-out. Ik maak dat graag duidelijk aan de hand van praktijkvoorbeelden omdat die tot de verbeelding spreken.

Een cliënt van mij, ik noem hem Tom (45 jaar), is ondernemer en heeft in de afgelopen jaren zoveel stress ervaren dat hij nu in een burn-out zit. Hij kan niet meer goed nadenken, vergeet veel, kan zich moeilijk en vooral niet lang concentreren en heeft last van spierspanning. Hij kwam bij mij en de eerste keer stond hij te trillen op zijn benen vanwege de stress.

Aan het begin begon hij zijn indringende verhaal te vertellen en dook gelijk terug in zijn verleden, naar zijn jeugdperiode. Zijn ouders kleineerden hem, maakten hem vaak verwijten en schonken nauwelijks aandacht aan hem.

Niet serieus genomen worden door je ouders

Ook nu nog nemen ze hem niet serieus, zelfs nu hij een succesvolle ondernemer is. Zijn zelfvertrouwen is minimaal en vanuit zijn jeugd weet hij dat dit eigenlijk altijd al min of meer zo was. Hij voelde zich niet gesteund en gesterkt door zijn vader. Zijn moeder besteedde niet veel aandacht aan hem. Een open en eerlijk gesprek over zijn jeugd wordt door zijn ouders nu nog steeds aan de kant geschoven.

Nu Tom in een burn-out zit, komt er veel boosheid en verdriet uit het verleden naar boven. Doordat hij weinig zelfvertrouwen heeft, is het moeilijk voor hem om zijn eigen leven te bepalen. De klanten van zijn onderneming zijn vaak de baas over hem en over zijn agenda. Hij durft geen “nee” te zeggen en dat in combinatie met zijn geringe zelfbeeld, is het ontstaan van de burn-out een bijna logisch gevolg.

Burnout door je ouders

Een leven eigen leven gaan leiden

Tom kan zijn verleden moeilijk van zich afschudden en dat geldt voor de meesten van ons. Wat wel mogelijk blijkt, is om alle ballast van vroeger te benoemen, de gevoelens daarover te uiten en op die manier inzicht te krijgen in je eigen denk- en gevoelswereld. Tom heeft zich tijdens de coachsessies geregeld geuit over zijn frustraties uit zijn verleden en dat heeft hem geholpen om zich mentaal sterker te voelen.

De tranen die hij de vrije loop gaf, betekenden voor hem een opluchting. Onlangs zei hij na een intensieve sessie waarin zijn opvoeding uitvoerig aan bod kwam: “Wat ben ik blij dat ik me heb kunnen uiten, ik voel me echt kilo’s lichter.”

Een ander voorbeeld betreft Tina (fictieve naam), van 37 jaar. Zij heeft een goede baan in de jeugdzorg, woont samen met een leuke vriend en heeft een druk sociaal leven.

De werkdruk in de jeugdzorg werd haar in de loop van de afgelopen maanden te veel en op een gegeven moment kon ze letterlijk niets meer. Lopen, zinnen formuleren, concentreren en goed luisteren bleken in een klap niet meer mogelijk te zijn. Tina was heel lang doorgegaan met haar werk, zo bleek tijdens de eerste coachsessies. Feitelijk was zij al een jaar in een burn-out, maar wilde dit niet erkennen. Sterker nog, ondertussen was ze ook nog begonnen met een opleiding. Nu haar lichaam en haar zintuigen verstek lieten gaan, had ze geen keus: ze meldde zich ziek.

Tijdens de eerste coachsessie deed ze haar verhaal vol emoties; ook zij begon al vlot over haar persoonlijke verleden, over haar jeugdperiode en opvoeding. Het bleek dat Tina’s vader nooit tevreden was over haar schoolprestaties. Ook toen zij het Vwo-diploma had behaald, was haar vader niet enthousiast over deze mooie stap in haar loopbaan. Ze had te weinig hoge cijfers vond hij en ze viel hem dus tegen. Tina heeft dit in haar jeugd vaker ervaren: hoe goed ze ook presteerde of welke medailles ze ook haalde, haar vader vond dat het beter had gekund.

Lees ook: Burn-out door een narcistische ouder

Het gevoel hebben dat het nooit goed genoeg is

Die teleurstelling en frustratie heeft ze meegedragen in haar verdere leven, ook in de periode waarin de burn-out heel langzaam binnensloop. Het gevoel dat zij het nooit goed genoeg deed, vertaalde ze in haar werk binnen de jeugdzorg. Ook hier kreeg ze het gevoel dat ze het toch altijd beter kon doen en dat haar werkdag best wat langer kon duren om zo nog beter werk af te kunnen leveren. Het leek erop, zo vertelde ze mij tijdens een coachsessie, dat ze nog steeds aan de wensen en verwachtingen van haar vader wilde voldoen.

Tijdens het lange coachtraject heeft zij zich beter leren kennen en heeft ze begrepen waar haar prestatiedrang vandaan kwam. Door dit geregeld te benoemen en uit te diepen, heeft Tina nu genoeg inzicht om relaxed en in haar eigen tempo goed te functioneren. Presteren wil ze nog wel, maar dan vooral voor zichzelf en binnen bepaalde grenzen.

Haar opleiding heeft ze onlangs afgerond met een 6. Dat is voldoende en ze heeft er hard voor gewerkt. “Dit had ik vroeger nooit geaccepteerd”, zei ze onlangs. “Nu voelt het goed, want ik heb mijn certificaat binnen en daar ging het om. Meer hoeft niet toch? Ik weet ook dat ik in mijn werk goed genoeg ben; mijn collega’s en cliënten laten dat genoeg blijken en dat vind ik heel fijn.”

Lees ook: Te veel van jezelf eisen

Burnout door verstoorde ouder kind relatie

Jeugdtrauma of negatieve ervaringen?

Stress kan dus ook een (mede) oorzaak in het verleden hebben. Mijn coaching richt zich altijd op een goed herstel en de acceptatie van de burn-out. Vervolgens begint een essentieel deel van het coachtraject: het veranderen van gedrag in de dagelijkse praktijk.

Om je gedrag goed te begrijpen, kan een goede coach helpen bij het ontrafelen van je jeugd, van je opvoeding. Op die manier kun je meer inzicht in je denkwijze en gevoelsleven krijgen. Dat inzicht is van belang om je van je burn-out los te maken en te voorkomen dat je daar ooit weer in terecht komt.

Een burn-out door je jeugd hoeft dus niet altijd direct een groot trauma te zijn. Het kan zijn dat negatieve ervaringen een belemmerende werking hebben op een autonome levensstijl. Ook kan het wel zijn dat een jeugdtrauma de oorzaak is van een burn-out. In dit geval is therapie hiervoor eerst noodzakelijk.

Gerelateerde artikelen

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

3 reacties

  1. Zou ook hier zomaar de oorzaak kunnen zijn vanaf basisonderwijs gepest en n soort mantelzorger geweest van mn ma vanaf mn 10. Tehuis geweest kortom zat op t bordje gehad.

  2. Ben ook gepest in het basisonderwijs en in de brugklas.
    Dacht dat ik het goed verwerkt had. Maar blijk.nu zeer hooggevoelig te zijn! En er is een erfelijk.trauma geconstateerd.
    Kan dit het gevolg zijn van.mijn jeugd?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *